Kaymaz, Altın Maden Yatağını işleten, Koza Altın İşletmeleri A.Ş, Mart 2005'te, Normandy Madencilik A.Ş.nin ve TüPRAG Metal Madencilik A.Ş.'den, tüm haklarıyla birlikte devralmıştı.

          Koza Altın İşletmeleri A.Ş, tarfından, 15 Ağustos 2008 tarihinde, Kaymaz Beldesi’nde, Kaymaz Altın Maden Yatağı ile ile ilgili bilgilendirme toplantısı yapıldı. Toplantıya, davetli olduğumuz halde katılamadık.

           Ancak o günlerdeki bir yazımda,” Kaymaz Altın Maden Yatağı ile ilgili, faaliyetleri, Koza Altın İşletmeleri A.Ş, Kaymaz halkı ve Eskişehir, ciddiye alması gerekir. çünkü yapılacak hataların, geri dönüşü ve telafisi yoktur.” diyerek uyarıda bulunmuştuk.

          Yine başka bir yazımda,  “Kaymaz altın Maden Yatağı, deprem fay hattı üzerindedir. Katı atık havuzlarının yapımında, deprem gerçeği gözetilmelidir. Katı atık havuzlarının, Taban kesitini, depolama tesis plan ve kesitini, özellikle de Şematik Proses Akış diyagramını, göremediğimiz için, bu hususlarda yorum yapamıyoruz” demiştik.

             Kaymaz Altın Maden Yatağı ile ilgili çalışmaları, defalarca yerinde izledik. İşletme sorumlusu, Proje Müdürü, Sayın Dr. A. Vedat OYGüR’ e, madenle ilgili, kaygılarımız ilettik.  O da fizibilite çalışmaları ile ilgili bilgileri, kendine özgü bir üslupla bizimle paylaşmıştı.

           O günlerde yapılması planlanan, Siyanürlü atık tesisinin, çevreye zarar  vermemesi için, ileri teknoloji kullanılmasını, çift komposit geçirimsiz tabakalı atık havuzlar, en son teknoloji içermesini. Yeraltı suyu ve hava kalitesi izleme ve acil müdahale ünitesi ve diğer birimlerde, en son teknolojiler kullanılarak gerçekleştirilmesini, Proje Müdürü, Sayın Dr. A. Vedat OYGüR’ e önermiştik. Siyanürlü Katı Atık Havuzunun yapımını da yakında izlemiştik.

            Bugün de TMSF yönetimindeki, Koza Altın İşletmeleri, Kaymaz’da, yaşam alanlarının yakınında, yaklaşık, 40 hektar alana, 1 milyon 750 bin metreküplük, siyanürlü ikinci atık depolama tesisi, yapılması için girişim başlattı.

          TMSF Koza Altın İşletmeleri AŞ'nin, Kaymaz Altın ve Gümüş Madeni İkinci Maden Siyanürlü Atık Depolama Tesisi projesi için, Son Şekli Verilen çevresel Etki Değerlendirme (çED) raporu da yayınlandı.

            Ancak Eskişehir'in, Sivrihisar ilçesi Kaymaz Mahallesi'nde bulunan ve TMSF yönetimindeki Koza Altın İşletmeleri'ne, siyanürlü ikinci atık depolama tesisi yapılmasına  haklı olarak,  Kaymaz mahallesi sakinleri tepki gösteriyor.

           Kaymaz Altın ve Gümüş Madeni İkinci Maden Atık Depolama Tesisi projesi için, son şekli verilen, çevresel Etki Değerlendirme (çED) raporu, hakkıda, yeterli bilgi sahibi değiliz ama yapılacak bu siyanürlü ikinci atık depolama havuzu, en son teknolojiler kullanılarak yapılması, özellikle de yerleşim yerine yakın olmaması da gerekir.

            Şayet Siyanürlü ikinci atık depolama havuzu, stardatlarına göre yapılmazsa, bölgedeki yer altı suları kirlenir, Sivrihisar, çifteler, Mahmudiye ilçeleri ve pekçok köy ve çevre de zarar görür. Yaşam da biter.

            çünkü Who(Dünya Sağlık örgütü)’ ne göre, siyanürle ayrışacak olan ağır metaller, yeraltı sularına geçmeleri halinde, 50 km kadar gider. Ayrıca 300 miligram siyanürlü su, insanı 30 saniyede öldürdürür. Siyanürün zararını, da tabiat, kendi kedine yok edemez.

            Ayrıca bugün itibarıyla da yer altı sularını, temizleyecek teknoloji  de yoktur.

            çevre açısında hayatı tehlike olan projenin, çED raporunun, son şeklinin verildiğini duyuran, çevre ve Şehircilik Bakanlığı, siyanürlü göletin yapılacağı bölgedeki,  Kaymaz mahallesi muhtarlarına, itirazlar için, üstelik Covid-19 salgınının ortasında, insanların, evde kalması da zorunlu iken. 10 gün müddet tanımasının, ne mazereti, ne de kabul edilir bir tarafı vadır.  Etik de değildir.

             çünkü çED Raporunun, kapsam ve özel formatının belirlenmesinden önce, halkı proje hakkında bilgilendirmek, projeye ilişkin görüş ve önerilerini almak üzere, bir toplantının yapılması zorunludur.

            Toplantının yeri, tarihi ve saati, en az 10 gün öncesinden, yerel ve ulusal yayım yapan gazetelerde ilan edilir.

            CED değerlendirme toplantıları, çevre ve Şehircilik İl Müdürünün veya görevlendireceği, bir yetkilinin, başkanlığında yapılır. Toplantı tutanağı, bir sureti Valilikte kalmak üzere Bakanlığa gönderilir. Halkın katılımı toplantısı çalışmaları ile ilgili sekretarya hizmeti, çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından yürütülür.

             Kaymaz Maden Yatağı’ da gerçekleştirilecek olan, Siyanürlü  ikinci atık depolama tesisi hakkın da açıklama yapan, Eskişehir Milletvekili Sayın çAKIRöZER,: “Binlerce Sivrihisarlının, Eskişehirlinin,  yaşamını, hayvanların sağlığını, doğayı, tehlikeye atacak siyanür havuzu için, bu acele neden? Hem de bunu kayyım eliyle, yani devlet eliyle yapıyorlar. Havayı, toprağı, suyu, koyunu, kuşu, insanı zehirleyecek. adımdan derhal vazgeçin.” diyerek, ilgileri uyardı.

             Sayın çAKIRöZER, haklıdır. Siyanürlü kazalar, halk sağlığı başta olmak üzere, akarsu havzaları ve yeraltı su kaynaklarının kirlenmesi gibi, ciddi tehditler yaratır. Bu nedenle, siyanürle madencilik Avrupa Birliği’nde, olduğu gibi, Türkiye’de de yasaklanmalıdır.

             Ayrıca ülkemizde, madencilik faaliyetlerinin; mühendislik bilgi ve teknolojisi kullanılarak, kaynak kaybına yol açmadan, çevreyle uyumlu, akılcı ve ekonomik kurallara göre ve işçi sağlığı - iş güvenliği,  esasları çerçevesindei yapılması gerekir. Aksi halde  telafisi olmayan sorunlar yaratır.