Obezite;  çocuk, genç ve yetişkin olmak üzere tüm yaş gruplarını hasta etmekte ve ilintili diğer hastalıklara da sürüklemektedir. Beslenme ve diyet uzmanlarının (diyetisyen) beslenme tedavisi uygulayarak en sık tedavi ettiği vakalardan olan obezite hastalarının sayısı gün geçtikçe artmakta, obezite de halk sağlığını daha fazla tehdit etmektedir. Vücut yağ oranının olması gerekenden fazla olması ile karakterize bir hastalıktır; tedavi edilir fakat risklidir. çocukluk çağında karşılaştığımız obezite hastalığının ise önüne geçilmezse ilerleyen yıllarda obez/potansiyel obez yetişkin bireylerin var olacağını söylemek gerekir.   


çocuğum obez mi ?

çocuklarda boy ve kilo ölçümü bebeklikten itibaren yapılması gereken takiplerdendir. Yetişkinlerden farklı olarak çocuklarda kullandığımız parametreler vücut kütle indeksleri değil persentil eğrileridir. Persentil eğrileri kullanılarak bulunan değer 85 ise çocuk kilolu; persentil eğrileri kullanılarak bulunan değer 90 ve üzeri ise çocuk obezdir. Yine vücut ağırlığı, boya göre ağırlık, deri kıvrım kalınlığı, vücut yağ oranı da ağırlığa göre sınıflandırmalar için kullanılmaktadır. çocuğu olan ailelere ağırlık takibi yapmaları adına evlerinde basit de olsa tartı bulunmasını tavsiye ediyorum.
ülkemizde diyetisyenlerin ve doktorların yaptıkları araştırmaları incelediğimizde her 3 çocuktan 1’inin hafif şişman veya obez olduğunu görüyoruz. Dünya Sağlık örgütü (WHO) Avrupa Bölge Ofisi 2007 raporunda obezite epidemisinin (yaygınlığının ) dünyanın en önemli halk sağlığı mücadelelerinden birisi olduğunu, obezite eğiliminin özellikle çocuklar için alarm düzeyine ulaştığını ve gelecek nesiller için daha fazla sağlık yükü oluşturacağını ifade etmiştir. Gelişmiş ülkelerde yapılan çalışmaları incelediğimizde çocuklukta obezite oranının %64 oranında arttığını görüyoruz. İspanya’da çocukluk çağında obezite üzerine yapılan çalışmada son 10 yılda hafif şişmanlık %11’den %18’e yükselmiştir, obezite ise %2,8’den %6,8’e yükselmiştir. Almanya’da çocukluk çağında obezite üzerine yapılan benzer bir çalışmada ise hafif şişmanlık ve obezite oranı toplamda %23 olarak saptanmıştır.
Obezite hastalığı neden bu kadar yaygın ?


Son 20 yılda obezite sıklığının bu kadar artmasının sebebini araştırmacılar; yanlış beslenme, yoğun kalorili gıdalar tüketilmesi, endüstriyel beslenmenin yaygınlaşmasının, fiziksel aktivitenin oldukça azalmasının, okul-iş hayatının stres etkenlerinin artmasının etkili olduğunu ifade ediyorlar. Fakat en önemli sebebin beslenme düzenindeki hatalar, sağlıksız beslenme, tedavi almama olduğunu söyleyebiliriz.
çocuklarda obeziteye sebep olan etmenler nelerdir ?
çocukluk çağında obezite üzerine yapılan birçok çalışmayı taradığınızda bunun sosyoekonomik durumla yakın ilintisi olmadığını fark edebilirsiniz. Ancak düşük lifli gıda tüketimi, paketli gıda tüketimi, fazla şeker tüketimi ve hareketsizlik çocuk obezitesi ile yakından ilintilidir. Kısaca sağlıksız beslenmedir. 

Gün içerisinde 4 saat ve daha fazla televizyon izleyen çocukların obezite sıklığı 1 saat televizyon seyreden çocuklara göre daha fazladır. Yine çalışmalarla desteklenen sonuç çocuğun ebeveyniyle olan iletişimidir. Annesiyle ve babasıyla olumsuz iletişim yaşayan çocuklar aşırı yemeye yönelmektedir.
Anne ve babada mevcut olan obezite çocukta %80 oranında gözükmekte, annede veya babada mevcut olan obezite çocukta %50 oranında gözükmekte, anne veya babada mevcut olmayan obezite çocukta %9 oranında gözükmektedir. Bilimsel sonuçlarla da desteklenen bu araştırma obezitenin genetik ve çevresel etkenlerini gözler önüne sermektedir. Yani siz şişmansanız çocuğunuz da büyük ihtimalle şişman olacaktır. Hem genetik yatkınlık vardır hem de beslenme alışkanlıkları ailede kazanılır ve gelişir. Ancak bu etmenler çocuğunuzun obez olacağı anlamına gelmez. Veya obez çocuğunuzun hastalığına göz yumacağınıza …  Obezite hastalığına sebep olan bir diğer etmen de ailelerin çocuğun ağırlık (kilo) artışını seyretmeleri ve önlem alma konusunda geç kalmalarıdır. Unutmayalım ertelenen takip tedavi gerektirir.
Ne yapılabilir ?
*Tıbbi Beslenme Tedavisi: Obezite hastalığı olan çocuk için ilk yapılması gereken tıbbi beslenme tedavisidir. Diyetisyenin (Beslenme ve diyet uzmanı) hazırlayacağı tıbbi beslenme tedavisi; çocuğun tıbbi öyküsüne, tetkiklerine, günlük alması gereken enerjiye, besin gruplarının dağılımına, yaşam tarzına göre düzenlenecektir. Beslenme programı uygulandığı takdirde ağırlık kaybıyla beraber birçok tıbbi değer normal düzeylere dönerken bu süreçte ailenin ve çocuğun sağlıklı beslenme eğitimi ile de yanlış beslenme alışkanlıkları terk edilecektir. Sağlıklı beslenmeyi öğrenen çocuk sağlıklı yaşam davranışı geliştirmiş olacak ve belki de kendi yaşamına en büyük katkılardan birini sağlayacaktır. Davranışsal değişiklikler tıbbi beslenme tedavisinin olumlu sonuçları arasındadır. En olumlu sonuç ise sağlığa kavuşmaktır.

*Fiziksel Aktivite: çocuk ve yetişkin hastalarıma önerdiğim (egzersizi kısıtlayan sağlık etkenleri olmamak kaydıyla) fiziksel aktivite düzeyi sağlıklı yaşam davranışını oluşturacak seviyede, Dünya Sağlık örgütünün yayınları çerçevesindedir. Bilinçsizce ve yoğun şekilde yapılan fiziksel aktivite bireyin sağlığını ve ağırlığını olumsuz etkilemektedir. Bu konuda bir egzersiz uzmanına danışmalarını tavsiye ederim. Fiziksel aktivitenin, kişiyi moral motivasyon olarak yükselttiği yadsınamaz bir gerçektir. özellikle çocukluk döneminde belirli bir sporu düzenli olarak yapmak çocuğa özgüven ve kişisel gelişim konularında katkı sağlamaktadır.
*Sağlıklı Beslenme Eğitimi: Sağlıklı beslenme eğitimi ile çocuk ve aile soru işaretlerine cevap bulacak, hatalı uygulamaları doğru uygulamalar ile değiştirecektir. Danışmanlık düzeyinde bulunan bu hizmet için diyetisyene başvurabilirsiniz.  

çocuğunuzun obez oluşunu seyretmeyiniz,  önlemler alınız.
Dyt.Sümeyye Eroğlu