Yıl sonunda kâr edecek bir firma, yıl ortasında finansal darboğaz ve devamında sürdürülebilirlik sorunu yaşar mı? Bunun cevabı nakit akışında yatar. Firmalarımızın ciddi sorun yaşadıkları alanlardan birisi nakit akışıdır. Bilindiği gibi; firma ölçeğinde nakit akışı, belli bir zaman diliminde paranın içeri veya dışarı akışını ifade eder. Basit olarak söylersek; nakit akışı, belirlenen zaman diliminde firmaya girecek nakit ile firmadan çıkacak nakdin zaman ve miktar olarak tablolanmasından oluşur. Firmaların günlük ve haftalıktan başlayarak altı ve oniki ay gibi daha uzun süreleri gözaltına alan nakit akışı çalışmaları yapmaları beklenir. Ne yazık ki; özellikle işletme sermayesi sıkıntısı yaşayan firmalarda nakit akışı çalışmasının da günlük ve haftalık olmaktan öteye geçemediğini gözlüyoruz.

Nakit Akışı
Nakit akışı, bir firmanın parasal akışlarının takibi yanında yeni kurulacak bir işin, bir projenin veya bir ürünün parasal açıdan incelenmesi amacıyla da kullanılır. Nakit akışı, bir projenin geri dönüşleri hakkında bilgi verir. Bir işin parasal akışkanlığı konusunda bilgilendirir. Muhasebe hesaplarının doğruluğundan kuşku duyulduğu durumlarda bir işten elde edilecek kârların hesaplanması için bir yöntem olarak kullanılır. Mali evraklar üzerinde görülen gelirin kalitesi konusunda daha sağlam bilgiler verir. Sınaî veya finansal bir ürünün getirileri konusunda piyasaya sürülmeden önce bazı öngörüler elde edilmesini sağlar.

özetle; bir iş, proje ya da ürün söz konusu ise bununla ilgili bir nakit akışı çalışmasının yapılması zorunludur. Bir firma söz konusu olduğunda nakit akışı, kuruluşun olmazsa olmaz meşgalelerinden birisi olmak durumundadır.

Nakit Akışı Dengesi
Nakit akışı, ele alınan dönem için bir gelir – gider dengesidir. Bu nedenle nakit akışı açık verdiğinde işletme sermayesi bundan zarar görecektir. Nakit akışını olumlu etkilemenin yollarından birisi firmanın (işin veya projenin) harcamalarına kısıtlama getirmektir. Bu amaçla değer üreten harcamalarla atık (fire, israf) niteliğindekilerden ayırt edip kısıtlanabilecekleri tespit ederek bir tasarruf politikası uygulamak yerinde olur.

Nakit akışını olumlu etkileyebilecek bir diğer konu; kritik stok seviyelerine ve siparişlere dikkat ederek bazı malzemelerin stoklarını azaltmaktır. Aşırı stoklar veya değişik nedenlerle elde kalmış ürünler nakit akışını olumsuz etkilerler. Bu nedenle geçmişte üretilmiş ve uzun süredir stokta bekleyen ürünlerin (bilinenden) farklı yollarla elde çıkarılması düşünülebilir. Hammadde ve malzeme kullanım sıklıklarına, siparişlerin durumuna ve sipariş beklentilerine dikkat ederek bu alanda da stok azaltmasına gidilebilir.

İş dünyasından stoklar kadar önemli bir diğer konu alacaklardır. Alacak devir hızının artırılması, nakit akışı dengesini de olumlu etkiler. Bu nedenle gecikmiş veya bekleyen alacakların tahsilâtının hızlandırılması için (bilinenden farklı) yöntem ve teknikler geliştirilmesi yararlı olur. Alacağın durumuna ve nakit sıkıntısına bağlı olarak sonuç alıcı yollar bulunabilir.

Bir firmanın bilanço ve gelir-gider tabloları incelendiğinde; malzeme, işçilik ve enerji gibi önemli kalemler dışında cari giderler kaleminin ciddi oran oluşturduğu gözlenir. örneğin yüzde 4 gibi düşük kârlılıkla çalışan bir firma, cari giderlerinde yüzde 1’lik bir iyileştirme yaptığında katma değerini önemli oranda artırmış olur. İyileştirme özlemi içinde olan firmalar, çoğu zaman cari giderler (yönetim giderleri) konusunda iyileştirme yapmayı fazlaca düşünmezler. Bu kalemin ayrıntılarının incelenmesinde ve tasarruf noktalarının tespitinde yarar olacaktır.

(Devam edecek)