Başta şehir futbol kulüpleri olmak üzere futbol yapılanmalarına şöyle bir göz atalım. Büyüklü küçüklü pek çok kulübün altyapı dedikleri oluşumları var. Konuyu yakından incelediğimizde; altyapı denen şeyin, belli yaş grubundaki gençlerin amatör bir örgütsel yapı olmaktan ileri gidemediğini görüyoruz. Futbol kulübünde giderlerde ilk tasarruf edilecek unsurun altyapı olması ve genellikle kulüp yöneticileri ile altyapıyı yönetenler arasında sorunlar bulunması sıklıkla karşılaşılan durumlar. Doğrusu; genel olarak futbolda altyapı denen konunun neresinin elle tutulabilir olduğu ciddi bir soru.

Futbolda altyapı konusunu doğru kavramak için öncelikle bugün futbolun bir endüstri olduğunu ve gelecek için yatırım yapma ihtiyacını kabul etmek gerekir. Bir futbol kulübünün altyapıya yatırım yapması; bir işletmenin yeni tesisler kurması, yeni makineler alması, yeni yönetici ve uzmanlar istihdam etmesi, yeni bir ar-ge ve ür-ge ofisi kurması gibi bir faaliyettir.

Bir ekonomik işletme, yatırımlarını geleceğini kurtarmak, kalıcı ve sürdürülebilir olmak için yapar. Yaptığı yatırımlar sonucu yeni katma değer kaynakları elde eder ve varlığını büyüterek sürdürür. İşte; bir futbol kulübü için altyapı da böyle bir konudur. Kendisi için başarılı ve sürdürülebilir bir gelecek arayan futbol kulübü, altyapıyı kendi birinci önceliği yapmak zorundadır; bu alanda ciddi kaynaklar ayırarak yatırım yapması gerekir.

Altyapı gerçeğini doğru kavramanın birinci adımı, artık futbolun bir endüstri olduğunu kabul etmekten geçer. İkincisi; altyapının bir futbol kulübünün öncelikli fonksiyonlarından birisi olduğu benimsenmelidir. Bu iki ön koşul kabul edilmeden bir futbol kulübünde altyapının beklendiği ölçüde gerçekleşebilir ve başarılı olması düşünülemez. Altyapı, bir plan ve program işidir. Dolayısıyla bir örgütlenme modeli gerektirir. Altyapının örgütlenme yaklaşımı öncelikle futbolun ulusal düzeyde yönetimi ile ilgili bir konudur. Bu nedenle sporla ilgili bakanlığın ve federasyonun bu alana ilişkin açılımcı, ama öncelikle daha fazla teşvik eden bir model ve mevzuat geliştirmesi beklenir.

Kanımca; ülkemizde devletten gelecek muhtemel açılımları beklemek yerine futbol kulüplerinin kendi çözümlerini bulmaya başlamaları yerinde olur. Bir futbol kulübün altyapısının çağın şartlarına uygun biçimde yapılanmasına ilişkin yapılmış çok değişik çalışma var. Bu araştırma ve öngörülerden de yararlanarak bir altyapı modeli geliştirmek mümkün olabilir. Ama yapılması gereken, bu çalışmayı bir proje haline getirmektir. Mevcut durumun tespiti yanında; uygun stratejiler, hedefler ve faaliyetlere ilişkin planın oluşturulması, bütçenin ayrılması, insan kaynağının belirlenmesi, başarı ölçütlerinin saptanması gibi bir dizi çalışmaya ihtiyaç olacaktır.

Bir futbol takımının altyapısı, hiç kuşkusuz bir köşe yazısını fazlasıyla aşan bir konudur. Bu alanda atılması gereken ilk adım, kulüp yönetiminin altyapı konusunda yeni bir modeli yaşama geçirmek üzere karar vermesi ve bunda ısrarlı olmasıdır. Futbol endüstrimizin temel problemlerinden birisi “kurumsallaşmamakta ısrar etme” olarak kendisini açığa vuran kurumsallık konusudur. Ekonomik işletmelerde başarılamamış kurumsallaşma işinin, birer dernek statüsünde olan futbol kulüplerinde gerçekleşmemesi son derece olağan bir durumdur. Ama bir kentin futbol kulübünün, o kentteki pek çok ticari ve sınai işletmeden daha büyük finans ve insan boyutlarında olduğu düşünülürse, işin ciddiyeti daha kolay kavranır.

Günümüzde küçücük işletmeler bile kendilerine kurumsallaşma yönünde çeki düzen vermek için eğitim ve danışmanlık hizmetleri alıyorlar, bu amaçla uzmanların desteği ile kulübün geleceğini ve sürdürülebilirliğini güvence altına almak için çabalar içindeler. ülkenin en büyük ekonomilerinden birisi olan futbol endüstrisine baktığımızda ise alaturka usullerden hâlâ vazgeçilmediğini görüyoruz. Bu çağda futbol, sahada oynanan top oyunundan daha büyük bir şeydir. Bu nedenle futbol yöneticiliği, de futbolu sevmenin ötesinde gerçekten bir kurumsal şartlarda yapılması gereken bir iştir.

Erken yola çıkan erken yol alır. Yola çıkmayan ise endüstriyel futbolun ağır yükü altında ezilir kalır. Günümüzde futbolun ağır yükünü kaldırabilmenin ilk koşulu, hem başarılı oyuncular edinmek hem de yeni gelir kaynakları elde etmek için altyapıya önem vermektir. Futbol, sadece sportif başarı ve şampiyonluk değildir. Başarı her boyutta iyi performansı kalıcı ve sürdürülebilir hale getirmektir.