Covid-19 ve Yapay Zekâ Uygulamaları


 


Bilgisayar yazılımları ile gerçekleştirilen yapay zekâ uygulamaları, bir bilgisayarın veya robot gibi bilgisayar denetimli bir makinenin çeşitli faaliyetleri zeki canlılara benzer şekilde yapabilme yeteneğini ifade eder. Küresel virüs salgınının ortaya çıkışından bu yana hastalığın ve salgının tanınması, izlenmesi ve tedavi edilmesi konusunda araştırmacılar, akademisyenler ve uzmanlar çok sayıda bilimsel yayın yapıldı. Bunlar arasında yapay zekâdan yararlanmayı öngörenlerin sayısı dikkat çekici ölçüdeydi. Bilişim teknolojileri, İnternet ve Endüstri 4.0 vizyonu ile birlikte yükselişe geçen ve yoğun ilgi gören yapay zekâ uygulamalarının Covid-19 sürecinin dışında kalması düşünülemezdi. Bu alanda öngörülen veya gerçekleştirilen uygulamalardan benzer başka –hastalık, salgın vb– alanlarda da yararlanılacağını kolayca kavrayabiliriz.


 


Mevcut veya muhtemel uygulama örnekleri ile devam edelim. Akla ilk gelen yapay zekâ uygulamalarından biri, hastalığın erken belirlenmesi ve tıbbi teşhisi oluyor. Yapay zekâ, hastalığa ilişkin semptomları ve risk işaretlerini hızla belirleyip analiz edebilir, hastayı ve sağlıkla ilgili birimleri harekete geçirebilir. Bunu başarmak, yapay zekâ için sağlık uzmanlarının tek başlarına dâhil olduğu, geleneksel yollara oranla daha hızlı ve daha düşük maliyetlidir. Tıp uzmanlarının da dâhil olduğu bir tanı ve tedavi sürecinde bilgisayarlı tomografi ve MR görüntüleme vb. gibi teknik ve araçlarla ilişkilendirilmiş yapay zekâ uygulamaları yüksek oranda başarılı olacaktır.


 


Covid-19 konusunda bir başka yapay zekâ uygulaması, tedavinin sürekli ve düzenli izlenmesi şeklinde olacaktır. Yapay zekâ teknolojisi, virüsün ve hastalığın –insan müdahalesine fazlaca gerek kalmadan– izlenmesi ve yayılımının öngörülmesi açısından akıllı bilişsel platformlar oluşturabilir. Hastalığın semptomlarının görselleştirilmesi, virüsten etkilenen hastaların durumu ile tedavilerinin günlük ve anlık izlenmesi konusunda yapay zekâ başarılı çözümler sunabilir. Yapay zekânın uygulanma yöntemlerinden biri olan nöral ağlar (sinir ağları) bu alanda da ilgi çekici örnekler sunacaktır.


 


Salgın süresince hem küresel hem de bölgesel olarak merak edilen konular arasında günlük vaka sayısı ve hastalığın bulaşma oranı ilk sıralarda yer alır. Hastaların diğer bireylerle etkileşimi, hastalığın yayılması açısından önemlidir. Yapay zekâ, bulaşmanın kaynağı ve bu kaynak etrafında yayılımının tespiti ve analizinde yardımcı olabilecek bir teknolojidir. Hastalığın mevcut yayılımını sergilediği kadar gelecekte yeni dalgaların oluşma muhtemel durumunu da ortaya koyabilir.


 


Yapay zekânın odağında yer aldığı Endüstri 4.0 vizyonu içinde –özellikle sensörler aracılığı ile– veri toplama önemli bir yer tutar. Toplanan veriler; Bulut Bilişim, Büyük Veri, Analitikler gibi teknolojiler aracılığı ile kullanıma uygun hale getirilir. Sensörler yanında önemli veri kaynakları arasında görsel ve sosyal medya platformlarını da anmamız gerekir. Günümüzde özellikle sosyal medya; demografik, sosyolojik, psikolojik ve davranışsal veri toplamak için en önemli kaynaklardan biri haline dönüştü.


 


Yapay zekâ teknolojisi; görsel ve sosyal medya platformlarından elde edilen verilerle virüsün doğasını ve enfeksiyon risklerini izleyebilir ve yayılma ihtimalini öngörebilir. Ayrıca herhangi bir bölgedeki vakalarda sağaltım ve ölüm oranlarını tahmin edebilir. Yapay zekâ uygulamalarından yararlanılarak virüse maruz kalabilecek bölgelerin, ülkelerin ve insanların tanımlanması ve salgına karşı zamanında doğru önlemler alınmasında yardımcı olabilir.


 


Buraya kadar sözü edilen yapay zekâ uygulamaları, büyük oranda bireysel ve toplu izleme odaklı idi. Bu da yeni teknolojilerle ilgili olarak bireysel, toplumsal ve ulusal mahremiyet ve güvenlik konularını akla getiriyor. Bunlara “teknoloji etiği” ve “yapay zekâ etiği”ni de eklememiz gerekir. özetle; yapay zekâ konusunda, “etik” şeklinde özetleyebileceğimiz tartışılmaya ve düzenlemeler geliştirilmeye aday dev bir alan var.


 


(Devam edecek)

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
Gürcan Banger Arşivi