Yunanlıların Eskişehir’i İşgali ve İlk Olaylar
20 Temmuz 1921 tarihi, Eskişehir’in Yunan kuvvetleri tarafından işgal edildiği gün olarak tarihe geçmiştir. Uşak ve Bursa üzerinden Kütahya ve Eskişehir’e doğru ilerleyen Yunan ordusu, yoğun çatışmaların ardından şehri kontrolü altına almıştır. Türk Batı Cephesi kuvvetleri ise Çifteler’e kadar çekilmek zorunda kalmıştır. Bu gelişmeler, Türk ordusunun o dönemdeki durumunu zora sokmuş ve Ankara’da ciddi endişelere neden olmuştur. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde, işgalin etkisiyle, Ankara’nın savunulup savunulamayacağı tartışılmış; Milli Savunma Bakanı Fevzi Paşa, meclisin Kayseri’ye taşınmasını önerse de, bu öneri reddedilmiştir. Bunun yerine, 5 Ağustos 1921 tarihinde Mustafa Kemal Paşa, meclisin yetkileriyle donatılarak Başkomutanlık görevine getirilmiştir. Bu karar, Türk direnişi açısından bir dönüm noktası olmuştur.
İşgal Altındaki Eskişehir’in Görünümü
Yunan işgali altındaki Eskişehir, halkı ve mekanlarıyla büyük bir değişime uğramıştır. Suzan Albek’in anlatımıyla, şehirdeki ilk günler büyük bir kaos ve düzensizlikle geçmiştir. Türk ordusunun çekilmesinin hemen ardından, Yunan askerleri şehre adeta elini kolunu sallayarak girmiştir. Çarşıdaki dükkanlar yağmalanmış, Kurşunlu Camii’nin bazı bölümleri depo ve mutfak olarak kullanılmıştır. Semahane ise askerlerle dolmuş; Yunan kumandanları Fransız Mektebi ve diğer büyük binalara yerleşmiştir. Şehirdeki birçok yapı işgal kuvvetlerinin ihtiyaçlarına göre yeniden düzenlenmiştir. Örneğin, Odunpazarı’ndaki Turan Numune Mektebi hastane olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Eskişehir halkı ise işgalin getirdiği kurallara uymak zorunda kalmıştır. İşgalciler, evlere beyaz bayrak asılmasını zorunlu kılmış, gece dokuzdan sonra sokağa çıkmayı yasaklamışlardır. Halk, bu kısıtlamalara rağmen dayanışma içinde yaşamaya çalışmış, evlerin bahçe duvarlarına delikler açarak birbirleriyle haberleşmiştir. Bu dönemde halkın içinde bulunduğu durum, hem maddi hem de manevi açıdan oldukça zorlayıcı olmuştur.
Yunan Kralı Konstantin’in Ziyareti ve Sonraki Gelişmeler
Eskişehir’in işgalinden iki gün sonra, 22 Temmuz 1921’de Yunan Kralı Konstantin şehre gelmiştir. Yanında Yunan ordusunun üst rütbeli subayları da bulunan kral, burada önemli bir toplantı düzenlemiştir. Toplantı sonunda Konstantin, Yunan Orduları Başkomutanı ilan edilmiştir. Bu, Yunan kuvvetlerinin Eskişehir’i bir üs haline getirme çabalarının bir parçasıdır. Beş gün sonra, Kütahya’da yapılan bir başka toplantıda ise Ankara’ya saldırı kararı alınmıştır.
Yunan ordusu, bu kararın ardından kapsamlı bir hazırlık sürecine girmiştir. 13 Ağustos 1921’de üç ayrı koldan Türk mevzilerine saldırıya geçen Yunan kuvvetleri, yeni bir ilerleme kaydetmeyi amaçlamıştır. Ancak, Türk ordusunun direnişi ve Mustafa Kemal Paşa’nın liderliği altında yapılan stratejik hamleler, işgalcilerin hedeflerine ulaşmasını engellemiştir. Eskişehir’in işgali, Türk Kurtuluş Savaşı’nın dönüm noktalarından biri olarak tarihteki yerini almıştır. (Haber Merkezi)