Arkadaşlık Üzerine

Arkadaş ve arkadaşlık, günlük yaşamda sıkça kullandığımız sözcüklerdir. Arkadaş edinmek, çoğu zaman kendiliğinden gelişen bir süreçtir. Bir tesadüfi karşılaşma veya bir ortak ortamda bulunma ve içten bir sohbet, bir arkadaşlığın ilk tohumlarının atılması için yeterli olabilir çoğu zaman… Arkadaşlarımızı seçerken, sık eleyip dokumayız. Bir arkadaşın yaşamımızdaki yeri çok daha önemli olmasına rağmen, çarşıdan bir giysi veya pazardan domates alırken bile çok daha fazla seçici oluruz. Muhtemelen arkadaş edinmede yanılmamızın ana nedeni; bu dikkat, özen ve seçicilik konularında yapılan hatalarda yatmaktadır.

Arkadaş, bir sosyal ve ruhsal ihtiyacın karşılanmasına yardımcı olur. Yalnızlığımızı onunla tedavi etmeyi deneriz. Diğer yandan; bir arkadaşın insan olarak yaşamımızdaki önemi ve ağırlığı, arkadaş seçiminde yaptığımız hataları kolayca görmemizi engeller. Genelde yaşamımıza ve bize olumsuz etkileri olan arkadaşların bazı ortak özellikleri mevcuttur. Aşağıda andığım bazı nitelikleri, arkadaş olarak kabul ettiğiniz kişilerde gözlüyorsanız, bu sosyal ilişkinizi gözden geçirmenizi öneririm.

Olumsuz bir arkadaşın temel özelliklerinin pek çoğu, ‘güven’ üzerine kurulmuştur. Örneğin; kötü arkadaşın verdiği sözün, yerine gelip gelmeyeceği kuşkuludur. Sözün yerine gelmemesini, sadece bu arkadaşın kötü niyeti olarak yorumlamamak gerekli. Kayıtsızlık, ilgisizlik ve özensizlik gibi nedenlerle verilen sözün ciddiye alınmadığı örnekler de pek çoktur. Kabul edilelebilir gerçekler dışında; sözünün arkasında durmayan bir arkadaş, muhtemelen sizi bilerek veya bilmeyerek ciddiye almıyor demektir.

Güven sorunu olan kötü arkadaşın bir diğer özelliği ise, sürekli olarak sizden birşeyleri ısrarla ödünç istemesi; fakat aldıklarını geri verirken aynı ısrarlılığı göstermemesidir. Yüksek maddi değeri olmasa bile sizin için önemli olabilecek emanetleri geri getirmeyen veya dikkatsizlik nedeniyle kaybeden bir arkadaşla ilişkilerinizi incelemeye almanızda yarar var, derim.

İki arkadaş birlikte bir hukuk ortamı oluşturur. Paylaştıkları konular arasında üçüncü kişilerin bilmesinde sakınca olmayanlar olduğu gibi, ortak özel bilgi olarak kalması gerekenler de bulunabilir. Doğru arkadaşlar, bu mahremiyete özen göstermelidir.  Kötü arkadaş için, ‘arkadaşlığa özel / bize özel’ şeklinde bir kısıtlama yoktur; çoğu zaman uluorta herşeyi herkese anlatabilir. Bunun size nasıl zarar verebileceğini aklına bile getirmez. Bir de; kişiye özel bilgilerinizi, kendisine avantaj sağlamak üzere kullanan bir kötü arkadaş türü vardır ki, ondan acilen uzaklaşmak gerekir.

İyi arkadaş, sizi yaya geçidinde kırmızı ışıkta geçmeye zorlamaz. Eğer arkadaşınızın, sizi yasadışı ortamlara veya işlere yönlendirdiğini fark ediyorsanız, bu arkadaşlığın sizin geleceğinizi son derece olumsuz noktalara götürebileceğini sorgulamaya başlamalısınız. Eğer arkadaşınızın, bu yönlenmede bilinçsiz davrandığını düşünüyorsanız, bu kez iyi bir arkadaş olarak sizin onu uyarma göreviniz var demektir. Yaşamda yapılan ciddi yanlışların, çoğu zaman farkında olmadan, bilinçsizce sürüklenilen olaylar zinciri olduğunu bilirsiniz.

Bazı kötü arkadaşlar, arkadan vurur. Beklemediğiniz bir anda zarar verme amacıyla dedikodunuzun yapıldığını, sizin bulunmadığınız ortamlarda eleştiri adı altında karalandığınızı duyarsınız. Sorguladığınızda, çoğu zaman bu arkadan vurmanın, yalan ve inkârla düzeltilmek istendiğini görürsünüz. Aslına bakarsanız; ikiyüzlülük, yalan, sahtekârlık ve bencillik, bu gibi durumlarda aynı bütünün parçaları olarak ‘görev yaparlar’.

Kötü arkadaşın, güven dışında başka kategorik özellikleri de var. Ama arkadaşlık, öncelikle ve vazgeçilmez biçimde güven (karşılıklı güven) demektir. İnsanlar arası herhangi bir ilişkide saygının vazgeçilmezliği gibi, arkadaşlıkta da güven, bu ortamın olmazsa olmazıdır.