BERGAMA-OVACIK ALTIN MADEN YATAĞI

Geçen hafta, yıllardır, ülke gündemini işgal eden, Koza Altın İşletmeleri A.Ş' nin, Bergama- Ovacık tesislerini gezdik. Kaymaz Altın Maden yatağı ile ilgili mücadelemiz nedeniyle, tepkileri yakından takip ettiğimiz için, Bergama- Ovacık Maden Yatağını ziyarette, bu tepkileri de göz önünde bulundurarak, gözlemde bulunduk Yerleşim alanlarına yakın olan tesis, birçok birimden oluşmaktadır.
Eskişehir' de, Kaymaz Altın Maden Yatağı' da, Koza Altın İşletmeleri A.Ş tarafında işletilecektir. CED Raporu hazırlanma aşamasında olduğundan, buraya kurulacak olan tesis hakkında yeterli bilgiye sahip değiliz. Ancak Kaymaz Altın Maden Yatağı ile ilgili çalışmaları da yerinde izledik. İşletme sorumlusu, Proje Müdürü Dr. A. Vedat OYGÜR, fizibilite çalışmaları hakkında verdiği bilgiler umut verdi. Hülasa ya çevre, ya da altın demekle iş bitmiyor. Çevre korunarak, altın madenleri, ülke ekonomisine kazandırılmalıdır.
KOZA Davetiye Mağazası İşletmeleri ve İhracat A.Ş. ve KOZA-İPEK HOLDİNG A.Ş. firması, Mart 2005'te, Normandy Madencilik A.Ş.nin, bütün hisselerini Newmont Mining Corporation Şirketi'nden satın almış. İşletme, bu gün aktif olarak çalışmaktadır. Ne kadar altın üretti bilinmez ama hala açık ve kapalı ocaklardan üretim yapmaktadır.
Aslında bugüne kadar Bergama-Ovacık Maden Yatağı, ülke gündeminden düşmedi. Nitekim TMMOB, " ...Bergama-Ovacık-Çamköy mevkiinde bulunan siyanür liçi yöntemi ile çalışan altın madeninin işletilmesine ilişkin idari işlemler mahkemelerce defalarca iptal edilmiş, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin ihlal edildiğine dair kararlar verilmiştir. Ancak "Kamu yararına olmadığına" ilişkin mahkeme kararlarına karşın, söz konusu altın madeni ve kimya tesisi, hukuk devleti ilkesini yok sayarak, faaliyetini, bugüne kadar sürdürmüştür "diyerek tepki göstermişti.
İşletme, cevheri, "AÇIK" ve 230 metre derinlikte "YERALTI" ndan elde etmektedir. Kırma-Eleme Ünitesi" ne, gelen cevher, çeneli ve konik kırıcılardan oluşan iki kademeli kırma işleminden geçiyor. Bu işlemde, toz kontrol ve gürültü düzenli bir şeklide takip ediliyor. İzlediğimiz kadar çevreye zarar verecek, ne toz ne de gürültüye tanık olduk.
Öğütme Ünitesi, bir çubuklu, bir bilyeli değirmen ve siklonlardan oluşmaktadır. Sistemde öğütme işlemi sulu yapıldığından ve sisteme bu aşamada, herhangi bir kimyasal ilave edilmediğinden, İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği önlemleri haricinde çevre önlemleri gerekmemektedir.
Liç ve Adsorpsiyon Ünitesinde, 75 mikron boyuta öğütülmüş sulu çamur halindeki cevher siyanür ile karıştırılmak üzere liç tanklarına gönderilmektedir. Liç tanklarındaki çamura siyanür çözeltisi ve saf oksijen verilerek cevherin bünyesindeki altın ve gümüşün çözündürülerek, suya geçmesi sağlanmaktadır. Siyanür ve oksijen ile reaksiyona giren katı haldeki altın ve gümüş çözünerek suya geçmektedir
Sıyırma ve altın odasını görmedik Ancak Bu odada, 4 ton yüklü karbon kapasiteli sıyırma kolonu, aktifleştirme fırını, elektroliz hücreleri ve İzabe fırını ile solüsyon tanklarından oluşmaktadır. Bu ünitelere, altın ve gümüş siyanür kompleksi halinde gelmekte altın ve gümüş kazanıldıktan sonra kalan solüsyonda siyanür bulunmaktadır. Bu solüsyon liç ve adsorpsiyon ünitesine tekrar geri gönderildiği söylendi.
Kimyasal Bozundurma Ünitesin de, "Siyanür bozundurma", " Ağır metal duraylama" ve Havuz geri dönüş suyu duraylama ve dökülmelerin bozundurulması" gibi işlemlerin yapıldığı belirtildi. Ancak burada çevreyi ilgilendiren çok önemli bir işlem yapılmaktadır. Liç ve adsorpsiyon ünitesinden çıkan atık pülp atık havuzuna gönderilmeden önce kimyasal bozundurma ünitesinde bozundurulmaktadır. Atık havuzuna gönderilmeden önce siyanür değerleri istenen seviyeye indirildiği vurgulandı.
Birinci aşamada serbest ve metal siyanür bileşikleri (demir siyanür bileşikleri hariç) INCO prosesinde sodyum meta bisülfit ve oksijen ile siyanata dönüştürülmektedir. Siyanatlar daha sonra hidrolize uğrayarak karbonat ve amonyuma dönüşmektedir. Demir siyanür bileşikleri ise bakır ile çöktürülerek duraylı hale getirilmektedir. Ağır Metal Duraylamada ise arsenik ve antimon gibi ağır metaller ferrik sülfat ile çöktürülerek duraylı hale sokulmaktadır. Kimyasal bozundurma ünitesinden çıkan bozundurulmuş atık, tesisten atık havuzuna yüksek yoğunluklu ve çift çıdarlı polietilen borular ile pompalanmaktadır.
Elbette bütün bu aşamaların, çevreye zarar verip vermediğini, en iyi bu işin uzmanları bilir ama korkunu ecele bir faydasının olmadığı da bir gerçektir. Önemli olan ALTIN Madeni çıkartılmasına önyargılı yaklaşmayarak, sorunları diyalogla çözmektir. Çünkü altın madeni çıkartılmalı ve ülke ekonomisine kazandırılmalıdır.