ÇARDAK HAMAMI VE CAMİSİ

Türkiye, termal suları, hem debi ve sıcaklıkları, hem de çeşitli fiziksel ve kimyasal özellikleri ile Avrupa'daki termal sulardan, daha üstün nitelikler taşıyor. Ancak ekonomik getiri açısından, arzu edilen seviye de değildir.
Nitekim Almanya'da bulunan, 200 termal kaynağı değerlendiren 250 civarındaki tesislerde, geceleme sayısı 65 milyon, ziyaretçi sayısı ise 12 milyondur. Termal turizmin, ülke ekonomisine katkısı ise 30 milyar dolar civarında gerçekleşiyor. Türkiye ve Eskişehir' de, Pekâlâ bu pastadan pay alabilir. Ancak Eskişehir olarak mevcut termal sularından yeteri kadar istifade etmiyoruz. Hatta kaderine terk ediyoruz. Sivrihisar, Çardak hamamı, bir örnektir.
Geçen hafta, Sivrihisar Belediyesi' ne ait, Çardak Hamamı'nı ziyaret ettik. Hamamlar, binalar ve Restorasyonu yapılan, cami harap ve perişan haldedir. Çardak hamam yakınında bulunan tarihi cami girişinde ve içerisinde, kimliği belirsiz kişi veya kişilerce, çukur kazılarak, define aranmıştır. Caminin tahtaları sökülmüş, korunması için, hiçbir önlem alınmamış. Cami, hamam ve binalar kaderine terk edilmiştir.
Eskişehir Valimiz, Sayın Güngör Azim Tuna, terk edilen, harap ve perişan halde, en önemlisi de ata yadigârı olan, Çardak hamamı ve ülkemizde, bir benzeri, olmayan camiyi yerinde görerek, hamam ve caminin perişan halini görmeli, gereğini de yapmalıdır.
Ülkemizde, eşi ve benzeri olmayan Cami' nin, Restorasyonu yapıldığı halde, eski halinden, daha da haraptır. Müteahhit eliyle yapılan Restorasyon beğenilmemişti. Çünkü Restorasyon yapanlar Camiye, eser olarak görmemişle, aslına uygun Restorasyon yapmamışlardır. Bütün bu yanlış yenilemeler, pekâlâ Türk Dünyası Kültür Başkenti ajansı, tarafından yeniden, elden geçirilebilirdi.
Nitekim 31 Ağustos 2013 tarihli yazımızda, "Mülkiyeti, Sivrihisar Belediyesi'ne ait olan, tarihi hamamların, restoresi, belediye tarafından ihale edilerek, verilmişti. Ancak eski durumundan, daha da harap halde olup, adeta enkaz yığını halindedir. Hamamın, bu durumdan kurtarılması için, Eskişehir Türk Dünyası Başkenti ajansı yardımda bulunmalıdır." demiştik. Ancak dikkate alan olmadı.
Cuma günü harap olan hamam, binaları ve camiyi,gördükte sonra, Milli Eğitim Bakanlarımızdan, Rahmetli Mustafa Necati'nin, " MİLLET MALI" hikâyesini hatırladım. Bu hikâyeyi, bir kez daha, ilgililer ve kamuoyu ile paylaşmak isterim.
" Soğuk, karlı bir hava, yer bembeyaz. Bu beyazlığı, yalnız önümüzde giden karartılar bozuyor. Bunlar kağnılarıyla, ordumuza cephane taşıyan köylü kadınlar.
Biraz sonra, onlara yetişip, selamlaştık. Biz kalın paltolarımız altında titrerken, çok yaşlı bir nine, yorganını kağnının üstüne örtmüştü. Çıplak ayakları ile karları çiğniyordu. Arkasındaki peştamalın içinde de kendisi gibi çıplak bir yavru vardı.
Onları görünce, içim sızladı.
— Nineciğim dedim. Üşümez misin sen? Bak torunun nerede ise donacak. Arabaya serdiğin yorganını, onun üzerine örtsene...
Nine, kağnıya doğru koştu.
—Kar serpeliyor oğlum, dedi. Bunun altındaki "MİLLET MALI" dır, ıslanmasın.
Sonra yorganın uçlarını, çeke çeke, cephaneyi iyice örttü.
Torunundan, oğlundan, kendisinden, çok ordumuzun cephanesini düşünüyordu.
İşte, Türk Milleti, Kurtuluş Savaşını, böyle fedakârlıklarla kazandı."
Tarihi Çardak Hamamı, binalar ve Cami millet malıdır. Bu iki eseri korumak, halkımızın, öncelikle de ilgilerin görevidir.
Çardak Hamamı ve Hicri 657 Miladi 1259 yılında Türkmen Bayındır Boyu Beyi Emir Seyfettin Kızıl tarafından yaptırılmış olan, Türkiye'de, eşi ve benzeri bulunmayan Cami de Restorasyonu yapılmasına rağmen, haraptır. İlgilenen hiçbir makam yok. Camideki rutubet, büyük zarar vermiştir. Tedbir alınmazsa, caminin yıkılması kaçınılmazdır.
Çardak hamamı, 1175 yılında UMURBEY, tarafından yapılmış. Sıcaklığı 36 derecedir. Suyun debisi 45 lt/sn'dir. Kaplıcada yer alan ve tarihsel değeri de olan iki hamamın içinde 1.5 m derinliğinde ve 6x6 m boyutlarında, biri erkeklere diğeri de kadınlara ayrılmış iki havuz vardır. Kaplıcanın suyu, bikarbonatlı, kalsiyumlu, sodyumlu, bromürlü ve radyoaktif birleşime sahiptir. Suyunda ayrıca Kükürt mevcuttur. Cilt hastalıklarına iyi gelmektedir.
Mülkiyeti, Sivrihisar Belediyesi'ne ait olan tarihi hamamlar, belediye tarafından ihale edilerek, verildi ama ihaleyi alan, binaları yıktı, binaları ve hamamları eski durumundan, daha da harap ederek, adeta enkaz yığını haline getirdi.
Vilayet tarafından, inceleme başlatılarak, hamam ve cami, yeniden ele alınmalı, turizme de kazandırılmalıdır. Ayrıca Devlet Malı ile ilgili üzerimize aldığımız her görev kutsal bir emanettir.