İHRACAT VE AR-GE

İhracatla ilgili yazımızdan sonra, pek çok görüş geldi. Genellikle de ihracat ve yatırımlarda arzu edilmeyen gelişmelerin, nedeninin, döviz kurlarının neden olduğu üzerinde hemfikirler. Geçmişte ESO Başkanı Sayın Özaydemir, yaptığı basın toplantısında, "...döviz kurlarının sabit hale gelmesi, ancak buna karşın içerde maliyetlerin sürekli artıyor olması, artık dayanılmaz bir noktaya gelmiştir... O nedenle de artık kimse yatırım yapmıyor," diyerek, dövizi OSB' deki durgunluğun, sebebi olarak göstermişti.
Oysa Eskişehir' deki işletmelerimizin, enformasyon çağına yetişmek ve ulusal ve global pazarlarda rekabet edebilmeleri için, caba göstermelidir. Çünkü Türk sanayi " Top yekun kalite" yarışına girdi. Tüm sektörler yeniden yapılanmayı gündemlerine aldı. O nedenle de Eskişehir'deki işletmeler, TÜLOMSAŞ gibi yeniden yapılanmayı gündeme almak ve hayata geçirmek zorundadır.
Öte yandan teknoloji, hayatımızın bütün alanlarını etkilerken bilgiye olan gereksini yadsınamaz boyutlara ulaştı. Küresel pazarla rekabet kızışıyor. Bütün bu değişimlere Eskişehir hızla ayak uydurmak zorundadır. Bu alanda başarılı olmak için, teknoloji üretmek, bu sağlamak için de AR-GE çalışmalarına hız kazandırmalıdır.
Ayrıca OSB' deki durgunluğun esas sebebi, yapısal sorunlar yanında, AR-GE çalışmaları ise olmazsa olmaz konumdadır. Bizde, AR-GE çalışmaları yok denecek kadar az. Oysa işletmeleri ulusal ve global pazarlarda, rekabet edebilmesi, bünyelerindeki AR-GE çalışmaları ile eşdeğerdir.
Sanayileşmiş ülkelerde, bilimsel araştırmalar ve yeni teknolojiler üretmek için başlatılan dev projelerde, AR-GE çalışmaları, ön planda tutuluyor. Artık bizde de Ar-Ge' nin önemi anlaşılmış olacak ki 5746 sayılı kanunla AR-GE çalışmalarına büyük avantajlar sağlandı. Eskiden, Ar-Ge faaliyetlerinin teşviki genellikle ODTÜ, Hacettepe, Bilkent gibi üniversitelerde kurulan teknoparklarla sınırlıydı.
Yeni yasayla, Ar-Ge merkezi olarak tanımlanan; sermaye şirketleri içinde, ayrı bir birim olarak örgütlenmiş, münhasıran yurt içinde, Ar-Ge faaliyetlerinde bulunan ve en az 50 Ar-Ge personeli istihdam eden, yeterli birikimi ve yeteneği olan birimler de teknoparklar gibi desteklerden yararlanabilecek. Eskişehir Sanayi Odası ve OSB' deki işletmeler, AR-GE çalışmalarına, ivme kazandırmak için, yeni yasanın getirdiği imkânlardan istifade etmelidir. Ar-Ge alanında, getirilen yeni avantajlardan, kent sanayisi pekâlâ yararlanabilir.
Yeni yasa ile Ar-Ge ve yenilik harcamalarının tamamı, ticari kazancın tespitinde, indirim konusu yapılıyor. Ayrıca bu harcamalar, iktisadi kıymet oluşmaması halinde de doğrudan gider yazılıyor. 500 ve üzeri Ar-Ge personeli istihdam eden merkezlerdeki harcamaların, bir önceki yıla göre artan kısmının da yarısı indiriliyor.
Bu kurumlarda çalışan (kamu personeli hariç), Ar-Ge ve destek personelinin; bu çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretleri üzerinden, hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısı, her bir çalışan için, beş yıl süreyle Maliye Bakanlığı bütçesinden karşılanacak. Benzer onlarca kolaylık.
AR-GE indiriminden yararlanmak isteyen mükelleflerin, proje ve uygulama aşamalarında öncelikle gerekli belgeleri ibraz etmeleri, ayrıca Yeminli Mali Müşavir ile Tam Tasdik Sözleşmesi yapmaları gerekir. Mükelleflerin, GV ve KV beyannamesinde yararlanılan Ar-Ge indiriminin doğru hesaplandığı ve uygulandığına ilişkin, YMM tasdik raporunu vergi dairesine vermeleri şart. ESO ve OSB' deki işletmeler, yeni yasa ile getirilen bu avantajlardan yararlanarak, OSB' de AR-GE çalışmalarını teşvik etmelidir. Eskişehir sanayisinin, ulusal ve global pazarlarda rekabet edebilmesi de AR-GE çalışmaları ile eşdeğerdir.
Elbette yeni yasa avantaj getirse de, AR-GE çalışmaları pahalı çalışmalardır. Onun için OSB' de ESO' nun rehberliğin de, "SEKTÖREL" ve "ÇATI " şirketleri kurularak ve önümüzdeki dönemde, ESO' da oluşturulacak, yeni bir ekiple, bu sorun pekala aşılabilir.
Eskişehir' de, AR-GE çalışmalarında, en önemli sorun, evrensel düzeyde bilim üretebilme potansiyeline sahip doktoralı elamanlardır. Ancak bu elamanlar, ESO ve ETO, tarafından burs verilerek, pekâlâ hem ülkemiz üniversitelerinde, hem de yurt dışındaki üniversitelerde yetiştirilebilir.
Eskişehir'in, ulusal ve global pazarlarda rekabet edebilmesi, bünyesindeki kullandığı ve ürettiği teknoloji ile de orantılı olacaktır. Bu olanağa sahip olmak için de, AR-GE çalışmaları, teknoloji üretimi ve transferi kurumlaştırılmalıdır.
Ayrıca AR-GE çalışmalarındaki tüm sorunların çözümü, ciddi bir planlama, kararlı ve uzun vadede sabırlı bir uygulama ile çözüme ulaştırılabilir. Eskişehir, bu alanda geç kalmış değildir. Yeter ki Eskişehir'deki iki üniversite, ESO ve OSB' deki işletmeler, AR-GE çalışmalarında, üzerlerine düşen görev ve fedakârlıkları yapsınlar.