İyimser Olmak

İyimserlik, sözlükteki karşılığı olarak “Genellikle her düşünce ve işi iyi olarak değerlendiren bir tutum veya kişilik özelliği; her şeyi en iyi yanından gören, her durumda iyi bir çıkış yolu uman dünya görüşü” şeklinde tanımlanır. Diğer yandan iyimserliğin karşıtı kötümserlik ise “Genellikle her düşünce ve işi olumsuz veya kötü olarak değerlendiren bir tutum veya kişilik özelliği; her şeyi en kötü yanından ele alan, her durumu karanlık gören ve hep en kötüyü bekleyen dünya görüşü” biçiminde bir tanıma sahiptir. Görüldüğü gibi; iyimserliğin özü ‘iyi’ iken, kötümserlik kendini ‘kötü veya olumsuzluk’ olanla niteler –bardağın dolu ve boş olan kısmına vurgu yapmak gibi.

Bir başka ilginç nokta da şudur: İyimser kişi yaşamındaki olumsuzlukları ‘şans’ olarak görür. Kötümser için ‘şans’ olanlar ise iyi ve olumlu şeylerdir. İyimser kişi, iyi ve olumluyu yakalamak için aklından yararlanır ve emek verir; sonunda da elde ettiği iyilik için kendini takdir eder. Kötümser kişi iyi ve olumlu olan için emek verse ve kaynak harcasa da bunu sadece ‘iyi şans’ nedeniyle elde ettiğini, kendisi için kötü veya olumsuz bir sonucun son derece normal olduğunu düşünür.

İyimserler herhangi bir problemle karşılaştıkları zaman kendilerini bu durum karşısında çözümü üretebilecek güç ve enerjide bulurlar. Bir sorun karşısında iyimser kalabilmek onu çözmek üzere eyleme geçebilmek anlamına gelir. Problem karşısında eyleme hazır ve donanımlı olmak sorun karşısında çözüm fırsatı yaratabileceğimiz kendimizi daha umutlu hissetmemizi sağlar.

Bir olay, durum veya sorunun bizi karamsarlığa sürüklediğini hissettiğimizde atacağımız ilk adım bu zor durum karşısında ‘bir şey’ yapmaktır. İlk sakin ve akıllı adımı atabilirsek çözümü sağlayacak diğer adımlar peşinden gelecektir. Bir problemin üzerine birden fazla yolla gidebiliriz. Bunlardan bazıları işe yaramayabilir. Vazgeçmeden, sabırla bir başka çözüm deneyimi ile yola devam etmek gerekir.

Karşılaştığınız bir problemi herhangi bir yolla çözdüğümüzü düşünelim. Sorunu aştıktan sonra daha başka hangi yol ve araçlarla, farklı ‘çözüm maliyetleri’ oluşacak biçimde çözebileceğimizi düşünmek ve araştırma son derece yararlı bir yaklaşımdır. Bu tür farklı çözüm denemeleri yapmak problem çözme performansımızı artırıcı etki yapar. Ayrıca müstakbel problemler karşısında da daha güçlü olmamızı sağlar; yükselen çözüm performansı yaşama iyimser bakışın gelişmesine yardımcı olur.

Pozitif düşünce bağlamında iyimserlik, başarmak istediğimiz amaca ulaşmak için kendimizi yeterince güçlü ve enerjili bulmak ile eşdeğerdir. Dolayısıyla bir problemli durum karşısında kendimizi güçlü hissetmek için hangi desteklere, kaynaklara, becerilere ve yeteneklere sahip olduğumuzu bilmek önemlidir. Karşımıza çıkan pek çok problem daha önce başka kişilerce karşılaşılmış ve çözülmüştür. Bu nedenle problem ve çözüme ilişkin enformasyon kaynaklarına erişmek birinci derecede önemli bir faaliyettir.

Herhangi bir sorunun çözümü iki aşırı uç arasındadır. Bu nedenle bir kötü senaryo çözümü, bir de iyi senaryo çözümü üreterek başlamak yararlıdır. Böylece hangi aralıkta hareket edeceğimizi biliriz. Olumlu ve olumsuz senaryolardan herhangi birine nede kadar ödün vereceğimiz konusunda bilinçli bir seçimimiz olabilir. Çoğu zaman tercih edilecek çözüm iyi-kötü senaryo ekseninin aradaki noktalarından birindedir. Kötü senaryoyu oluşturmaya çalışırken “Kötü durumun oluşma ihtimali nedir? Bunu azaltmanın yolu nedir?” gibi sorular sorup cevaplayarak ilerleyebiliriz. Benzer soruları iyi senaryo durumu içinde cevaplayabiliriz: “İyi durumun meydana gelme ihtimali nedir? Bu ihtimali artırmanın yolu nedir?” Gerçekçi ve akıllı yaklaşımlar genelde tercih edilen çözümlere ulaşmamızı sağlar.