Kendine Güven

Kendine güven olgusu; kişinin düşündükleri, hissettikleri, tercihleri ve eylemleri konusunda doğru ve kaliteli bir tutum içinde olduğunun öz ifadesidir. Aynı zamanda öğrenilebilir bir beceri ve iletişim durumudur. Zihin sağlığı açısından kendine güven, kişinin sözünü ya da eylemini kanıtlamaya ihtiyaç duymadan kendini ifade eden davranış biçimi olarak tanımlanabilir. Kendine güven niteliğini geliştirmiş kişi, saldırganlaşıp başkalarının haklarına tecavüz etmeden ya da pasifleşerek kendi haklarından vazgeçmeden kendi bakış açısı ile hak ve özgürlüklerini savunup kullanır.

Kendine güvenen kişiler bazı ortak özellikler sergilerler. Saldırganlık veya pasiflik konumuna düşmezler. Kendi duygu, düşünce ve arzularını özgürce ifade ederler. Başka kişilerle sağlıklı ve doğru ilişkiler başlatıp geliştirmekte inisiyatif sahibidirler. Hak ve özgürlüklerini (kişisel hukuklarının kapsamını) bilirler. Öfke denetimini başarabilirler. Öfke durumunu ortaya çıkaracak durumlarda geri çekilmeden veya saldırganlaşmadan akılcı biçimde, sakin ve dingin olarak iletişim kurmayı denerler. Öz saygı düzeyleri yüksektir. İşlerin kendi istedikleri biçimde olmasını zorlamak yerine uzlaşma arayışını tercih ederler. Arkadaşlık ilişkilerinde hem kendilerinin hem de arkadaşlarının haklarını tanımakta ve gerçekleştirmekte adaletli davranırlar.

Bir başkasından bir talepte bulundunuz, elde etmeyi başarmak istiyorsunuz, ama bir çatışma durumu var. Karşınızdaki hakkınızın gereğini yapmakta isteksiz ya da dayatmacı veya hakkınızın varlığını kabul etmemekte ısrarlı davranıyor olabilir. Böyle bir durumda ne yapabiliriz? Agresif bir tavırla savaşmak? Geri çekilmek ve hakkınızdan feragat ediyor gibi bir konuma gelmek? Her ikisi de barışçı ve adil görünmüyor. Üçüncü bir yol olabilir mi?

Kendine güvenen kişi, ne hakkından vazgeçerek pasifleşir ne de baskıcı, bunaltıcı veya sıkıcı bir profile dönüşerek saldırganlaşır. Buradaki temel ilke kendi hak ve özgürlüklerimiz ile ihtiyaç ve isteklerimiz konusunda akıllı ve adil davranmayı başarmaktır. Birey olarak hukukumuzu işletebilmeyi, hakkımızı talep etmeyi ve bunun durumun duyulabilmesini isteriz. Sonuçta bu toplam durumu başarabilmeyi bekleriz. Ama bu gerçek, madalyonun sadece bir yüzüdür. Aynı şekilde karşımızdaki kişiyi dinlemeyi, onların bakış açısını anlamayı ve sonuçta bit kazan-kazan noktasında buluşmayı da başarmalıyız. Kendine güven, çift yönlü olarak işlemesi gereken bir niteliktir.

Ne yapmalı? Kendine güveni hem geliştirmenin hem de ifade etmenin önemli bir adımı kolay, basit, anlaşılabilir ve açık olmaktır. İletmek istediğiniz bir durum varsa veya bir talebiniz söz konusu ise bunu karşı tarafa olup biteni, his ve düşüncelerinizi ve tercih ettiğiniz çözümü kısa, açık ve anlaşılır biçim birkaç cümle ile aktarın. İletişim karmaşık bir hal aldıkça doğru anlaşılma ve beklenen sonuç üzerinde etkili olmak ihtimali düşer.

İletişimi sağlamak için doğru zaman ve mekân seçimi her zaman için önemli ve yararlıdır. İletişim kurarken daha girişte özür dilemeyin ya da saldırgan bir tavır takınmayın. Eğer karşınızdaki kişi ilk tepki olarak gerilir, sinirlenir veya bir tartışma başlatma durumuna gelirse, sayısı (tercihan bir olan cümlenizi) birkaçı geçmeyen cümlelerinizi sakinlikle tekrarlayın. Olumlu bir girişle başlatılan iletişim, aynı yaklaşımla uzlaşılabilir çözüme doğru yönelecek biçimdeki görüşme ile sürdürülebilir.

Özgüvenin geliştirilmesi ve işletilmesi üzerine hazırlanmış literatürde kişinin haklarını ve isteklerini elde etmesi açısından pek çok yöntem ve teknik öneriliyor. Bunları çoğu, kolayca bütüncül olumsuzluğa dönüşebilecek tekrarlama, ısrar, dayatma veya bıktırma gibi negatif özlü fiillere dayanarak geliştirilmiş. Eğer söz konusu olan ‘pozitif düşünme’ yaklaşımı ise bu yaşam tarzının kendine güven konusunu da içine alması gerekir. Dolayısıyla kendine güven özelliğimizi işletirken pozitif ilişkiler ve iletişim anlayışından taviz vermemeyi öngörmeliyiz. Kendine güven niteliği, olumluluk çerçevesini aşmamalıdır.