Neden trafik lambaları kırmızı, sarı ve yeşildir?

Trafik ?ş?klar? uygulamas?, önceleri demiryollar?n?n trenleri kontrol için uygulad?ğ? sinyaller Örnek al?narak başlam?şt?r. Demiryollar? idaresi k?rm?z? rengi 'dur' sinyali olarak seçmişti. K?rm?z? renk kan rengi olduğundan as?rlar boyu tehlikenin, tahribat?n ve ölümün simgesi olmuştur. Demiryollar? ilk faaliyete geçtiği 1830'lu y?llarda 'ikaz' ?ş?ğ?n?n rengi yeşil, 'geç' ?ş?ğ?n?n ise beyazd?.

Bir süre sonra beyaz sinyal problem yaratmaya başlad?. Beyaz renkli 'geç' sinyali diğer sokak lambalar? ile kar?şt?r?labiliyordu. Ama daha da kötüsü 'dur' işaretlerine konulan k?rm?z? mercekler yerlerinden düşünce ?ş?k beyazlaş?yor, 'geç' sinyali olarak alg?lan?yor ve kazalara yol açabiliyordu.

Sonunda demiryolcular k?rm?z?y? 'dur', yeşili 'geç' sar? rengi de 'ikaz' sinyali olarak kullanmaya başlad?lar. Bilindiği gibi sar?, renk spektrumu içinde en göz al?c? renktir. Böylece makinist bir sinyalin bulunmas? gereken yerde beyaz ?ş?ğ? görürse, bir şeylerin yanl?ş olduğunu anl?yor ve tedbirini al?yordu.

Karayollar?na gelince, yollarda sadece atlar?n ve at arabalar?n?n bulunduğu tarihlerde bile dünyan?n büyük şehirlerinde trafik sorundu. İlk trafik lambas? otomobillerin ortaya ç?kmas?ndan çok önce 1868'de Londra'da kullan?ld?. Gazla yak?lan ve bir eksen etraf?nda döndürülebilen k?rm?z? ve yeşil lambalar bir y?l sonra patlay?p, kendilerini çeviren polisi de yaralay?nca bu uygulama ortadan kalkt?.

Ama öte yandan otomobillerin ortaya ç?kmas? ve şehirlerde dolaşmaya başlamalar?yla birlikte durum iyice kötüleşti. Çeşitli şehirlerde değişik uygulamalar yap?ld?. Demiryollar?ndaki uygulama örnek al?nd? ama demiryollar?nda birbirine paralel iki hat vard?. Bu sistem iki yolun kesiştiği kavşaklarda işe yaram?yordu.

Sonunda günümüzdekilere benzeyen ilk elektrikli otomatik trafik lambas?n?, ilkokul mezunu ve ABD'deki Cleveland'da otomobil sahibi ilk siyah olan Garrett Morgan geliştirdi. 1914'de ilk denemelerine başlayan Morgan 1923'de de patentini ald?. Morgan 1963'de ölümünden az önce patentini 40 bin dolara General Electric firmas?na satt?.

Morgan'?n lambalar? demiryollar?na benzer şekilde bir 'T' üzerinde k?rm?z? ve yeşil iki lambadan ibaretti. Çok geçmeden ikaz anlam?nda sar? lamba da ilave edildi ve uygulama bütün dünyaya süratle yay?ld?.

Aradan geçen y?llara rağmen sar? renk hala 'ikaz' anlam?ndad?r ama günümüz sürücüleri onu 'geç' sinyali olarak alg?l?yorlar.