ÖNLEMLER YETERLİ DEĞİL

7 Mayıs tarihinde, ETİ Gümüş A.Ş. Üretim Tesislerine ait Atık Depolama Tesisi'nde meydana gelen hasar nedeniyle, Kütahya Valiliği'nde bilgilendirme toplantısı yapıldı. Vali Mehmet KILIÇLAR' ın talimatıyla Eskişehir'den bir heyet de, ETİ Gümüş A.Ş. Üretim Tesislerine ait Atık Depolama Tesisi'nde incelemelerde bulundular. Anakent Belediyesinden bir heyetinde tesiste, incelemelerde bulunması, gelecekte alınacak önlemler açısında yaralı olurdu.
Toplantıda, neler konuşuldu bilinmez ama İTÜ Çevre Mühendisi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. İzzet Öztürk' ün, "Söz konusu maden atığı çamur depolama barajlarındaki 3 nolu seddenin kısmen hasar görmesi sonucu atık barajı sahası dışına herhangi bir sıvı veya katı atık deşarjının olmadığı görülmüştür. Hadise dolayısıyla atık depolama baraj sahası dışındaki yer altı ve yüzeysel su kaynaklarında herhangi bir bulaşma (kontaminasyon) söz konusu değildir. Özellikle Eskişehir ve Kütahya'nın içme suyu kaynaklarında insan ve çevre sağlığını etkileyecek herhangi bir olumsuzluk kesinlikle görülmemektedir." açıklamaları inandırıcı olmadığı gibi, yeterli de değildir.
Gümüş Madeni İşletmesi'nde, atık barajlarında 3 nolu havuzun ara seddesinin yıkılması dolayısıyla oluşması muhtemel çevresel riskleri değerlendirmek üzere tesis mahallinde yapılan incelemeler sonucunda alınan tedbirlerin, yerinde ve yeterli olduğunun söylenmesi, incelemelerin ne kadar yüzeysel yapıldığının da göstergesidir. Çünkü kısa sürede siyanürlü su atık havuzlarının" koruyucu toprak örtüsü", "jeotekstil ve jeomembran" ve geçirimsiz killi toprak katmanları ve yer altı gözlem kuyuları, incelenmeden yüzeysel olarak tespit yapılmıştır. Çünkü atık havuzların, istenen standartlara göre yapılıp yapılmadığını incelemek bir veya iki günde yapılacak iş değildir.
Ayrıca Gümüşköy' deki atık havuzların istenen standartta yapılıp yapılmadığını anlamak için uzman olmaya da gerek yok. Çünkü Eti Gümüş A.Ş.'ye ait tesisteki üç kademeli siyanürlü su atık barajındaki setlerden birinin çökmesi, ikincisinin de zarar görmesi havuzların istenen standartta yapılmadığının da tescilidir.
Öte yandan Eskişehir ve Kütahya'nın, içme suyu kaynaklarında insan ve çevre sağlığını etkileyecek herhangi bir olumsuzluk kesinlikle görülmemektedir. Tespitleri kamuoyuna yönelik beyanatlardır. Çünkü mevcut madendeki siyanürlü su atıklarının Eskişehir' deki içme sularını, etkilemeyeceğini tespit için de uzman olamaya gerek yok. Çünkü havuzlardaki siyanürlü atık suyun, porsuğa karışmadan, ESKİŞEHİR'DEKİ İÇME VE KULLANMA SULARININ kirlenmesi söz konusu olamaz.
Şu bir gerçek ki Eti Gümüş A.Ş.'ye ait tesisteki siyanürlü su havuzları, her ana Eskişehir açısından tehlike arz etmektedir. Çünkü Kütahya, birinci derece de deprem bölgesidir. O nedenle de şirketteki siyanürlü su havuzları, mutlaka yeniden değerlendirmeye alınmalı, alınacak önlemlerde, vakit geçirmeden hayata geçirilmelidir. Aksi halde oluşacak yıkılmalar, ciddi çevre felaketine neden olacaktır.
Diğer yandan Emniyet düşüncesiyle yaklaşık 4 milyon m3 hacimli taban ve şevleri geçirimsiz (2 katmanlı geosentetik kil + geomembran ile kaplı) yeni bir atık havuzu (5 nolu havuz) un inşaat işleri bitirilmeden, tesisde üretim faaliyeti hayata geçirilmemelidir. Ayrıca barajın, 1 nolu havuz dış seddesini daha güvenli kılmak üzere, şev güçlendirme işlemleri sürekli denetlenmeli, her türlü kazaya, özellikle de depreme dayanıklı olarak yapılması mutlaka sağlanmalıdır. Tesisi yakınındaki dinamit depoları kaldırılmalı, mevcut havuzlara yeni atık çamur/atık su kabulü yapılmamalı, tesisi sürekli denetim altında tutulmalıdır. Çünkü söz konusu olan, çevre felaketi ve insan hayatıdır.
Eskişehir Anakent Belediyesi yetkilileri de, KULLANMA SUYU İLE İLGİLİ PORSUK DIŞINDA ALTERNATİFLER ARAMALI, HATTA TESPİT EDİLEN KAYNAĞA KADAR, ALTYAPI YAPILARAK, HAZIR HALDE TUTULMALIDIR. Çünkü her hangi bir nedenle kirlenen porsuk'tan, kullanma suyu temin edilmediği zaman Eskişehir' e, kullanma suyu temin etmek aylar alır. Böyle bir durumda, kentin içine düşeceği durumu, düşünmek bile istemiyoruz.
Elbette Valimiz Sayın KILIÇLAR başkanlığında bir heyetin, ETİ Gümüş A.Ş. Üretim Tesislerinde inceleme de bulunması sevindiricidir. Ancak yeterli de değildir. Çünkü tesisi çok yönlü incelenmesi gerekirdi. İyi bir inceleme de aylarca sürer. Ayrıca Eskişehir' de de geniş kapsamlı bir toplantı yapılmalı, durum değerlendirerek, kazalar oluşmadan ve oluştuktan sonra, neler yapılabilir sorusuna da cevap aranmalı, üretilen çözümler ivedilikle hayata geçirilmelidir. Alınan önlemlerde, sürekli de denetim altına tutulmalıdır. Çünkü Japon Fizikçi Torahiko TERAD' ın söylediği gibi, " DOĞAL AFET UNUTULDUĞU ZAMAN GELİR. Ayrıca insanları, felaketler değil "İHMAL" öldürür.