SEL FELAKETİ KADER DEĞİLDİR

Es­ki­şe­hir, ül­ke­miz­de ya­şa­nan sel fe­lâ­ket­le­rin­den, ders ve ib­ret alır mı bi­lin­mez ama Es­ki­şe­hir' de, bu tür fe­la­ket­ler­le kar­şı kar­şı­ya­dır. El­bet­te bu ris­kin se­bep­le­ri var­dır. En önem­li se­bep, ken­tin "ELİT" ve "PO­Lİ­TİK" güç ta­ra­fın­dan, ova­ya yer­leş­ti­ril­me­si­dir. Bu ha­ta, hem bi­ri­ci sı­nıf ta­rım alan­la­rı­nı da yok et­ti. Hem de fe­la­ket­le­re, ze­min ha­zır­la­dı. (br)Ar­zu edil­mez ama ola­sı bir sel ve dep­rem fe­la­ke­ti so­nu­cu, olu­şa­cak mal ve can kay­bı son­ra­sı " ya­şa­nan fe­la­ke­tin so­rum­lu­su kim? " so­ru­su­na ce­vap ara­na­cak, hat­ta çö­züm­ler üre­ti­le­cek ama her fe­la­ket son­ra­sı ol­du­ğu gi­bi, bir müd­det son­ra unu­tu­la­rak, or­ta­ma da "Es­ki tas es­ki ha­mam" fel­se­fe­si ha­kim ola­cak­tır. (br)İs­tan­bul' da­ki Aya­ma­ma De­re­sin­den Es­ki­şe­hir' i, yö­ne­ten­ler dik­ka­te ala­cak mı bi­lin­mez ama Por­suk ke­na­rı­na ve ova­ya ve­ri­len ya­pı­laş­ma iz­ni, Aya­ma­ma der­sin­den, hiç­bir far­kı yok­tur. Kent­te olu­şa­cak bir fe­la­ket " "tak­dir-i İla­hi" de­ğil, bu ya­pı­laş­ma­ya izin ve­ren Be­le­di­ye Baş­kan ve mec­lis­le­ri­nin, kent­te ve in­sa­nı­mı­za iha­ne­ti­dir. (br)El­bet­te ge­li­şen kent­ler­de, ye­ni alan­la­rı ima­ra aç­mak nor­mal­dir. Ama alt­ya­pı­yı ge­rek­ti­ği şe­kil­de gö­tü­re­rek, ta­rım alan­la­rı­na, özel­lik­le de ıs­lak ze­min­le­re ve de­re ya­tak­la­rı­nın ya­pı­laş­ma­yı ön­le­ye­rek ve­ril­me­li­dir. (br)Es­ki­şe­hir' de, pek çok sel fe­la­ke­ti ol­du. Por­suk ba­ra­jı­nın ve ba­zı gö­let­le­rin ya­pı­mın­dan son­ra kay­da de­ğer bir sel bas­kı­nı ol­ma­dı ama bu ol­ma­ya­cak de­mek de­ğil­dir de, Şid­det­li bir yağ­mur so­nu­cu, İs­tan­bul'da ol­du­ğu gi­bi, sel fe­la­ke­ti ile de kar­şı kar­şı­ya ka­la­bi­lir. Ger­çi por­suk ye­ni­den is­lâh edil­di. An­cak ba­zı yer­ler­de gü­zer­gâ­hı de­ğiş­ti­ril­di. Bu de­ği­şik­lik­ler iler­de ola­sı bir sel fe­la­ke­tin­de, ken­ti güç du­rum­da bı­ra­ka­cak­tır. (br)İs­tan­bul' da ol­du­ğu gi­bi ola­sı bir fe­la­ket­te, Es­ki­şe­hir' de­ki şe­hir­ci­lik adı­na ya­pı­lan ha­ta­la­rı, hiç­bir si­ya­si par­ti ka­bul et­me­ye­cek, bir­bir­le­ri­ni de so­rum­lu tu­ta­cak­lar­dır. Oy­sa ken­tin geç­mi­şi, iyi ana­liz edil­miş ol­sa so­rum­lu/so­rum­lu­lar or­ta­ya çı­ka­rıl­sa, hat­la­rın­dan da ders ve ib­ret alın­sa, bu­gün ar­zu edil­me­yen tab­lo da ken­tin önü­ne gel­me­ye­cek­ti. (br)Çok par­ti­li dö­nem­de, Es­ki­şe­hir' i yö­ne­ten be­le­di­ye baş­kan ve mec­lis­le­ri. Ken­ti çağ­daş şe­hir­ci­lik kri­ter­le­ri­ne gö­re de­ğil de " PO­Lİ­TİK" ve "ELİT" güç­le­rin is­tek­le­ri doğ­rul­tu­sun­da şe­kil­len­dir­di­ler. Ya­ni ken­tin ge­liş­me­si­ne bi­lim de­ğil de ki­şi­sel dü­şün­ce ve çı­kar­lar ha­kim ol­du. Bu ne­den­le de ta­rım alan­la­rı yok edi­lir­ken, kent­ler çar­pık kent­leş­miş ve TEK MER­KEZ­Lİ kent ol­ma­ya da mah­kûm ol­du­lar. Es­ki­şe­hir' de, bu ge­liş­me­ler­den na­si­bi­ni al­dı. Ni­te­kim Ana­kent Be­le­di­ye Baş­ka­nı Sa­yın Bü­yü­ker­şen ' in, kar­şı çık­ma­sı­na rağ­men, Te­pe­ba­şı Be­le­di­ye­si Fab­ri­ka­lar böl­ge­si­ni ima­ra açıp, ya­pı­laş­ma­ya da izin ve­re­rek, tek mer­kez­li ken­ti ka­lı­cı ha­le ge­tir­di. (br)As­lın­da Es­ki­şe­hir' de­ki, imar yan­lış­lık­la­rı kar­şı­sın­da si­vil top­lum ör­gü­le­ri ve ye­rel ba­sı­na da cid­di gö­rev­ler düş­mek­te­dir. Ba­sın ve si­vil top­lum ör­güt­le­ri, çok ses­li ol­ma­lı, kent­te­ki ha­ta­la­rı sık­ça gün­de­me ge­ti­re­rek ka­mu­oyu oluş­tur­ma­lı­dır(br)Ay­rı­ca Es­ki­şe­hir' de, çö­züm için par­ti­ler­den ba­ğım­sız, do­la­yı­sıy­la so­run­la­ra si­ya­set de­ğil, sa­de­ce 'iş­lev' açı­sın­dan ba­kan, si­vil top­lum grup­la­rı, kent­te çev­re­ci ha­re­ket­le­ri güç­len­dir­me­li­dir. Son yıl­lar­da ya­şa­nan fe­la­ket­ler, Ana­kent ve alt be­le­di­ye­le­re, yar­gı­ya ve he­pi­mi­ze ders ol­ma­lı­dır, ar­tık "çok cid­di ted­bir­ler" al­mak ge­re­ki­yor. Çün­kü çev­re ve ik­lim so­run­la­rı­nın si­ya­si ta­raf­tar­lık­la­rı ve fel­se­fe­le­ri aşan bo­yut­lar­da, önem ka­zan­dı­ğı bir çağ­da­yız.(br)Geç­miş yıl­la­ra gö­re, ül­ke­miz­de me­te­oro­lo­jik afet­le­rin şid­de­tin­de, sa­yı­sın­da ve sü­re­sin­de üç kat ar­tış var. Eko­no­mik ka­yıp ise do­kuz kat art­tı. Can kay­bı­nı ise or­ta­da­dır. Ve ne ya­zık ki ile­ri­de, bu afet­ler da­ha da ar­ta­cak­tır.(br)As­lın­da fe­la­ket­ler kar­şın­da, en önem­li çö­züm, eği­tim­dir. "Aşı­rı ya­ğış­lar Al­lah'ın işi, ama bu ya­ğış­la­rın se­le ne­den ol­ma­sı in­san işi­dir. Ma­ale­sef "Ata­la­rı­mı­zın,'Te­pe­ye ev yap­ma yel alır, de­re­ye ev yap­ma sel alır " ata­sö­zü­nü, hiç­bir dö­nem dik­ka­te al­ma­dı.(br)Aşı­rı ya­ğış­la­rın ül­ke­miz­de ve Es­ki­şe­hir' de, se­le ne­den ol­ma­sı, çar­pık yer­le­şim­ler, ya­pı­lan yan­lış men­fez ke­sit­le­ri, yan­lış yol­lar ve yan­lış si­te­ler, ova kent­ler yü­zün­den... Hal­bu­ki ova kent gi­bi bir kav­ram yok li­te­ra­tür­de. Ova­la­ra, kı­yı­la­ra kent ya­pıl­maz. Ya­maç­la­ra ya­pı­lır. İş­te Odun­pa­za­rı... Ör­nek alın­sa, Es­ki­şe­hir Ova ken­ti olur ve sel fe­la­ke­ti kor­ku­su ya­şar mıy­dı? (br)Şu bir ger­çek ki ül­ke­miz­de ve Es­ki­şe­hir' de, zih­ni­yet ay­nı, sis­tem ay­nı, bü­rok­ra­si ay­nı, ka­nun­lar ay­nı. De­ği­şen bir şey yok, Ül­ke­miz­de ve Es­ki­şe­hir' de pek çok köp­rü ya­pıl­mış za­ma­nın­da. Köp­rü­ler köp­rü­ye ben­ze­mi­yor, men­fez­ler men­fez de­ğil, bu ka­dar pa­ra har­can­mış bu­ra­la­ra, bun­la­rı ya­pan­la­rın adı da mü­hen­dis. Bu na­sıl bir uy­gu­la­ma­dır, na­sıl bir kont­rol­dür, an­la­şı­lır gi­bi de­ğil. An­cak bu tab­lo da seç­me­nin­de, so­rum­lu­lu­ğu var­dır. Çün­kü de­mok­ra­si ile yö­ne­ti­len ül­ke­ler­de, so­run­la­rın çö­zü­mü seç­me­nin elin­de­dir. Çün­kü şe­hir­ci­lik­le il­gi­li tüm ha­ta­la­rı ya­pan baş­kan ve be­le­di­ye mec­lis­le­ri­ne gö­re­vi, seç­men ver­miş, fe­lâ­ket­ler kar­şı­sın­da ise müş­te­ki ol­muş­tur.