TÜKETİCİ ÜRÜNÜ SEÇEREK ALMALIDIR

Köşemize, pazarcılarla ilgili küçümsenmeyecek sayıda şikâyet gelir. Ancak halkımızın pazarlarcılardan şikâyetleri karşısında, Eskişehir belediyeleri, yıllardır hiçbir önlem almadı. Pazarcılar, bildiğini okudu. Hatta meyveleri seçmek isteyen tüketici azarlandı.
Oysa Türkiye' nin, tüm illerinde ve kasabalarında tüketici pazarlarda meyveleri seçerek alır. Tüketicinin seçmesi için, satıcı poşeti bizzat verir. Aslında pazarda satılan ürünleri seçmek, tüketicinin yasal hakkıdır. Bunu sağlamakta belediyelerin asli görevleri arasındadır.
Nitekim bir Eskişehirli " Bırakın Türkiye'yi Avrupa'da örnek olarak gösterilen Şehrimizde, hiçbir semt pazarında, istediğimizi seçerek alamıyoruz. Açık kapalı tüm semt pazarları aynıdır. Zabıtaya söylediğimizde, seçtirmeyenin numarasını istiyor. Ama açık pazarlarda numara yok. Üstüne üstlük bu pazarlarda, diğer gıda maddeleri açıkta satılıyor. Karadeniz ve Emirdağlıların tekel kurduğu semt pazarlarımıza düzen getirilmesini, satıcının koşulsuz olarak poşeti uzatmasını istiyoruz." sözlerine katılmamak mümkün mü?
Yine hatırlıyorum da bir vatandaş geçmiş yıllarda, İstikbal Gazetesinde yaptığı şikayette, Eskişehir halkının pazarlar ile ilgili en büyük sıkıntısının, pazarcı esnafının sattığı ürünü seçtirmemesi ve hatta vatandaşa elletmemesi olduğunu belirterek, bu duruma bir son verilmesini istedikten sonra, "Buradan ürünlerini elletmeyen ve seçtirmeyen pazarcı esnafına sesleniyorum. Ürünleri seçmeden aldığımızda büyük oranda istenmeyen kalitede ürün aldığımız çok oluyor. Seçerek aldığımızda ise gönlümüz rahat oluyor. Bazı tezgâh sahipleri, ön tarafta sıra sıra dizilmiş ürünlerden istediğinde, " Oradan veremem. Orasını bozdurmam" şeklinde tepki ile karşılaşıyor. Hatta "Git başka yerden al" diyerek müşterisini kovanlar bile var. Nerede kaldı " Müşteri velinimetimizdir" sözünün anlamı?
Bazı esnaflar buna alışmış, bir türlü vazgeçemiyor. Tezgâhın önünü en kaliteli malı ile bir duvar gibi örüp, arka kısmını kötü mal ile dolduruyor ve öyle satıyor. İyisinden bir tane koyarda kötüsünden 10 tane atıyor torbaya. Yazıktır günahtır. Vatandaşları bu şekilde kandırmayın artık. Halden kaliteli ürün alın, kaliteli ürün satın. Vatandaş tezgâhınıza yaklaştığında önce arka tarafına bakmasın. Neden bazı illerin semt pazarlarında pazarcı esnafı ürünlerini vatandaşa seçtirerek satarken bizim ilimizde bu şekilde değil? Bu konuda pazarcı esnafımızın daha esnek olmasını istiyoruz. " demişti.
Aslında tüketici hakları, evrensel bir haktır. Her tüketicinin, Temel gereksinmelerinin karşılanması hakkı var. Barınma, ısınma, aydınlanma, içecek ve kullanılacak su bulma, ulaşım, haberleşme, tüketicilerin en temel haklarıdır. Eskişehir' de, her tüketici, bu hakları talep edebilmeli, bu haklara ulaşabilmeli ve bunları etkin bir şekilde kullanabilmelidir
Tüketicilerin, sağlık ve güvenliğin korunması hakkı da var. Tüketilmek üzere satışa sunulan her türlü mal ve hizmetin yaşam ve sağlık açısından kullanıcılarına zarar vermeyecek durumda bulunması tüketicinin hakkıdır.
Tüketicilere, çok çeşitli kaliteli mal ve hizmetlerin ucuz fiyattan sunulması; satış sonrası hizmetlerin, yeterli düzeyde olması; satıcının suistimalini gösterir tek taraflı sözleşmeler ve sözleşmelerdeki haksız hükümler; zorlayıcı kredi şartları ve baskı yaratan satış yöntemlerine, karşı korunma tüketicinin hakkıdır.
Tüketicinin, mal ve hizmeti satın alırken doğru karar vermeye yardımcı olacak bilgilerin edinilmesi; yanlış, yanıltıcı, eksik reklam, etiket ve ambalaja karşı korunma tüketicinin hakkıdır. Tüketicilerin, kendi hak ve yararlarını koruyup geliştirmesi; bilinçlenmesi; yönlendirilen değil yönlendiren tüketici olması amacıyla eğitim kurumlarında eğitilme hakkıdır.
Satın alınan ürünlerin bozuk, eksik veya hatalı çıkması durumunda kusurlu malın geri alınması, yenisi ile değiştirilmesi; kusurlu hizmetin yeniden görülmesi; gerekirse tazminat ödenmesi tüketicinin hakkıdır.
Eskişehir' de belediyeler, kesinlikle pazarları gerektiği şekilde denetlemiyor. Oysa pazaryerlerinin daha sağlıklı, hijyenik ve düzenli olmasını, denetlediği gibi, esnafın vatandaşa karşı kaba davranışlarına asla müsaade etmemelidir. Vatandaşa karşı nazik olmayan özellikle de, tüketiciye yasal hakkı olduğu halde, ürün seçtirmeyen, pazarcı esnafı yerlerinden men edilmeli ve bir daha pazar alanına sokulmamalıdır.
Elbette pazarcıların, arzu edilmeyen davranış ve ürün seçtirmeme gibi tutumundan tüketicinin de sorumluluğu var. Tüketici, seçtiren esnafı tercih etse veya bir müddet pazarlardan alışveriş yapmasa, arzu edilen problemlerin hepsi çözülecektir. Yani belediyelerin yapamadığını, tüketici yapmalıdır.