Kutsal aylardan ikincisi Şaban ayının 14/15.gecesi “Berat Kandili”dir. (19 Nisan/20 Nisan Cuma/Cumartesi’
Hicretten yaklaşık bir buçuk yıl önce Miraç Kandilinde “Beş vakit namaz” farz kılınmıştı. Namazın farzlarından biri olan İstikbal-i Kıble Kabe’ye yönelmek Medine’de hicretten bir buçuk yıl sonra farz kılındı.
Mekke’de Kabe’nin içi-dışı putlarla dolu olduğu için beş vakit namazlar Kudüs’e “Mescid-i Aksa=Beytül Makdis’e” doğru kılınıyordu. Hz.Peygamberimiz (a.s) Mekke’de namaz kılarken Kabe’yi kendisiyle Kudüs arasına alırlardı. Beş vakit namazın farz kılınışından bir buçuk yıl sonra Medine’ye hicret edince Kabe-i Şerif’in arkada kalması Efendimizin üzüntüsüne sebep oluyor namazını sadece ‘Kudüs’ e doğru kılıyordu.
Bu sebepten Rasülüllah Efendimiz (a.s) Mekke’deki Kabe’de doğru namaz kılınması için gece-gündüz dua ediyordu. Medine-i Münevvere’de namazın Kudüs’e doğru kılınması 16 ay birkaç gün devam etmişti. Hz. Peygamberimiz (a.s) Medine’de Şaban ayının 15.günü Beni Seleme yurdunda öğlen namazını kıldırırken 2.rekatte Kıblenin değiştiğini bildiren Bakara Suresi’nin 21.sh’deki 144. ayeti nazil oldu
“Ya Muhammed! yüzün semaya doğru çevirerek dua ettiğini görüyoruz. Onun için seni herhalde memnun olacağın kıbleye döndüreceğiz. (Namazda) artık yüzünü Mescid’i Haram-Kabe cihetine döndür ve nerede bulunsanız (namazda) yüzünüzü Kabe tarafına çeviriniz”  mealindeki Ayeti Celile nazil oldu. Saflar yer değiştirerek öğlen namazı ikmal edildi. Bunun için bu mescid’e İki Kıbleli Mescid adı verildi. (Berat gecesi hakkında bir tetkik Hz.Hüsnü Erdem, 1954)
İslam tarihinde kıblenin Kabe’ye döndürülmesi gibi önemli bir olayın Şaban ayının 15.gecesinin faziletine, “Berat” kandiline sebep olmuştur.
 Berat, borçtan, isnad edilen suçtan kurtulmak manasına gelmektedir.
İslam aleminde Berat gecesinin devrin bir saygı ile yer almasının bir sebebini de Hz.Peygamberin eşi Hz.Aişe (r.anha) anlatıyor;
“Bir gece Hz.Rasül-ü Ekrem (a.s) odama geldi. Biraz durdu sonra dışarı çıktılar. Beni bir kıskançlık aldı. çıktım onu takip ettim. Medine’nin Baki Mezarlığında kendisine eriştim. ölenlere dua ediyordu. Kendimi kınadım hızla odama döndüm. O da arkamdan geldi. Buyurdular ki:
“Ya Aişe! Bu gece Şaban ayının onbeşinci gecesidir. Cenab-ı Hak bugece Beni Kelb Kabilesi’nin koyunlarının tüyleri sayısı kadar (çokluktan kiraneye kimseleri cehennemden azad eder (kurtarır af eder). Ancak bu gece Allah’a şirk koşanların, birbirine kin tutanların, akrabalarıyla münasebeti kesenlerin, hayat ve ihtişamlarına mağrur olanların, ana babalarına isyan edenlerin, içki düşkünlerinin yüzlerine bakmaz, bu kul haklarındaki günahlarından vazgeçmedikçe onları af etmez” (a.g.e)
Hz.Peygamberimiz eşine bu gece ibadet etmeme müsade eder misin? dedi.
Ben de anam babam sana feda olsun dedim. Hz.Peygamber kalktı namaza durdu secdesi çok uzun sürdü. Endişelendim elimle ayağına dokununca hareket etti sevindim. Secdede şöyle niyaz ettiğini işittim:
- “Allah’ın azabından affına gadabından rızana sığınıyor senden yine sana iltica ediyorum. Şanın yücedir. Sana yaptığım senayı, senin kendine yaptığın senaya denk bulmuyorum. Sana layık bir surette hamd etmekten acizim.”
Sabah olunca bunları Rasülü Ekrem’e söyledim. O da;
-Ya Aişe bunları öğrendin mi? dedi. Evet öğrendim Ya Rasülüllah dedim. Bunun üzerine şöyle buyurdular;
- Bunları hem öğren hem de başkalarına öğret. Zira bunları bana Cebrail öğretti ve secdede bunları okumamı talim etti.
Hz.Ali (k.v) nin rivayet ettiği bir Hadis-i Şerifte Efendimiz şöyle buyuruyor;
“Şaban ayının onbeşinci günü oruç tutunuz gecesini de ibadetle geçiriniz” buyurdular. (İbn Mace 1/444, Buhari, Müslim)
Kandil geceleri Kur’an okunur, kaza ve nafile namazlarıyle ihya edilir. Ancak Berat gecesinde Gazali merhumun Ihya'u Ulum'id-Din adlı eserinin 1.cilt 555.sahifesinde yüz rekat bir namaz kılınması zikrediliyor. Bunun kılınması tavsiye edilir. İlahi affa nail olmak için niyet edilir her rekatta bir Fatiha, 10 ihlas okunur. İki rekatta bir selam verilerek kılınır. çok faziletli bir namazdır. Sevabı çoktur. Namaz sonu istiğfar ve salavat ile dua edilir.
Sevgili okurlarımın kandilini kutlar, Berat’a nail olmalarını niyaz ederim.
Hoşçakalınız.