Covid-19 salgını ile birlikte sosyal mesafe oluşturma ihtiyacı oluşunca bu durum, çalışanların mekân kullanma alışkanlıklarına ve iş yapma biçimlerine de yansıdı. Bu çerçevede uygun olan iş alanlarında uzaktan çalışma seçeneği giderek daha fazla ilgi gördü. Yeni teknolojilerin –özellikle bilişim ve iletişim donanımı ve yazılımının– desteğiyle uzaktan çalışma yaygınlaşma eğilimini sürdürüyor. Acaba uzaktan çalışma, Covid-19 salgınının yarattığı etkiler nedeniyle bulunmuş bir iş yapma tarzı mıydı?

Uzaktan çalışma, çalışanların evden veya iş yerinin fiziksel mekânı dışındaki herhangi bir yerden çalışabilecekleri profesyonel bir iş yapma düzenini ifade eder. Uzaktan çalışma mekânı, genelde ev ortamıdır. Bununla birlikte uzaktan çalışma, kişinin yaşam alanının dışındaki mekânlarda da gerçekleşebilir. Özellikle sahada çalışanlar için müşterinin veya tedarikçinin iş yeri, otel vb. gibi konaklama mekânları, hava alanları ve ulaşım araçları uzaktan çalışmanın gerçekleştiği yerler olabilir.

Geçmişte –yerel ağlar, İnternet vb. gibi– teknoloji ve kaynak kısıtlamaları nedeniyle uzaktan çalışma kolay veya ucuz bir seçenek değildi. Bilişim ve iletişim teknolojilerindeki gelişmeler ve ağlar üzerinde işleyebilen Zoom, MS Teams, Skype, Slack gibi işbirliği yazılım araçları uzaktan çalışma için zemin hazırladı. Bu tür araçlar sayesinde çalışanlar, fiziksel iş yerinin dışında bir mekânda veya hareket halindeyken de uzaktan çalışmayı ve kendi iş paydaşlarıyla işbirliği yapmayı başarıyorlar.

Uzaktan çalışmaya yönelik yazılımların sadece görüntülü, sesli veya yazılı iletişim araçlarından ibaret olmadığının altını çizmek gerekir. Uzaktan çalışma araçları, iş alanında kullanılan yöntem ve tekniklerin çoğunu gerçekleştirecek biçimde hızla yaygınlaşıyor. 

Uzaktan çalışma, birçok sektörde, çalışma alanında veya iş pozisyonunda kullanılabilecek bir seçenek olabilir. Uzaktan çalışma konuları arasında ağırlıklı olarak ağlar ve İnternet üzerinden yapılan çevrimiçi çalışma ile fiziksel iş yerinde bulunan –bilgisayar, telefon vb. gibi– bir cihazla yapılan çalışma türleri sayılabilir. Genelde işin bir kişi tarafından doğrudan veya yüz yüze yapıldığı ya da fiziksel bulunma gerektirdiği –doktorluk, dağıtım, imalat vb. gibi– işler uzaktan çalışma için uygun olmayabilir. Ayrıca fiziksel iş yerinde kalması gereken ticari veya mahrem bilgilerin yaygınlaşması veya istismarı gibi sorunların oluşabileceği işler konusunda uzaktan çalışmayla ilgili riskler olabilir.

Bazı işler mevcut uygulanma biçimiyle uygun olmamakla birlikte bunlar, yeni teknolojiler ve yeni iş yapma tasarımları sayesinde uzaktan çalışmaya uygun hale getirilebilir. Bu süreçte yapay zekâlı yazılımların çok önemli katkıları olabilir. Örneğin insan kaynakları ve eğitim gibi alan ve birimlerde yeni uzaktan çalışma modelleri geliştirilebilir. Bunlara muhasebe, finansman, danışmanlık, yazarlık, editörlük, kolaylaştırıcılık vb. gibi bazı iş anlarını da ekleyebiliriz.

Bazı çalışanların sabit bir fiziksel çalışma mekânı yoktur. Bunlara sürekli uzaktan çalışan veya tam uzaktan çalışan denebilir. Bir iş yerinin çalışanlarının bir kısmı fiziksel mekânda çalışırken, tam uzaktan çalışan bölümü iş amaçlı olarak herhangi bir ofiste bulunmaz, onlar sürekli olarak kurumsal mekân dışındadırlar. Neredeyse tümüyle bu tür çalışanlara sahip olan şirketler –bunlara uzaktan çalışma şirketleri deniyor– giderek yaygınlaşıyor.

(Devamı var)