Günlük ev, iş, okul yaşamı ile sosyal ilişkiler çerçevesinde çok farklı ve problemlerle karşılaşırız. Bu çeşitlilik sıklıkla ilgilendiğimiz konunun değişmesini gerektirebilir. Diğer yandan her işi hakkıyla başarabilmek için odaklanmamız gereği de bir başka gerçektir. Konular arasında yoğunlaşmayı değiştirme ve odaklanma, dikkatimizi istediğimiz yöne çevirebilmemizle ilgili bir beceridir. Bu becerinin kişisel maddi ve zihinsel özelliklerimize bağlı olarak değiştiğini söyleyebiliriz.

Her birey farklı odaklanma özellikleri sergiler. Ayrıca odaklanılacak konu ve bunun zamanı da bireyin odaklanma düzeyi konusunda farklılıklar göstermesine sebep olabilir. Odaklanma profilimizi yaşam içinde –bazı faktörlerin etkisiyle de olsa– kendiliğinden geliştirmemize rağmen bu konuda iyileştirme ve geliştirme yapabiliriz.

Kişinin pozitif-negatif duygu-düşünce profili, verimli çalışmayı başarmanın dayanaklarından birisi olan odaklanmayı etkiler. Odaklanma güçlüğü çektiğimizde önümüzdeki işe yoğunlaşamama, anlatılanı anlayamama, yaşadığımız olayları hatırlayamama veya süreklilik gösteren dalgınlık gibi durumlar yaşarız.

Odaklanma sorunu, kişisel gelişimin veya psikiyatrinin uzmanlık alanlarına giren endişe-kaygı, depresyon, travma, hiperaktivite veya başka zihinsel problemlerden de kaynaklanabilir. özetlersek; verimli çalışma, odaklanma performansı ile doğrudan ilgilidir; kişisel verimliliğe ulaşabilmek için odaklanma problemlerini aşmak –bunları aşacak önlemleri almak– gerekir.

İnsan zihni yaramaz bir çocuk gibidir. önümüzde kaliteli ve sağlığımıza yararlı bir yemek durduğu halde bu çocukluk özelliğimizle dondurmayı, çikolatayı veya çerezi hayal ederiz. Bir konu üzerinde çalışırken kolaylıkla başka düşüncelere kaydığımız sık olan bir durumdur. Verimli çalışma için odaktan kaçmaya neden olan bu anı yakalayabilmek gerekir.

Odaklanmamızı bozan önemli bir konu olabilir; durum böyle ise (daha sonra ilgilenmek üzere) bu düşünce ile ilgili kısa bir not alıp tekrar üzerinde çalıştığımız işe dönebiliriz. Bu pratik, zamanla daha odaklı çalışmamız için öğretici olacaktır. Bu bağlamda aynı anda birden fazla konuyla ilgilenmenin, muhtemelen işlerin tümünde daha düşük performans ve kaliteye neden olacağını bilmeliyiz. Yüksek verim elde etmenin kolay şartlarından birisi her seferinde tek bir işe odaklanmayı tercih etmektir.

Yukarıda bir çalışma sırasında ‘yaramazlık’ yaparak odaklanmayı engelleyen düşüncelerimizden söz etmiştim. Eğer zihnimizde bir faaliyet oluşuyorsa açıklanabilir, muhtemelen mantıklı bir nedeni var demektir. özellikle kaygılanmamıza yol açan ‘haylaz’ durumları çözmek için gün içinde kendimize zaman ayırmak iyi bir fikirdir. Bu amaca yönelik olarak uygun mekânda ayrılacak zaman ‘akıl karıştıran’, rahatsız eden duygu ve düşünceleri ele almamız içindir. Bu sırada çözümler geliştirir ve bunları hemen yerine getiremiyorsak daha sonra uygulamaya koymak üzere not alırız. Burada da kişisel gelişimin 5N1K (ne, ne zaman, nerede, nasıl, neden, kiminle) Kuralı’nı bir teknik olarak kullanmak uygun olur.

Fiiksel yorgunluğu aşmanın yolu dinlenmektir. Bu sırada bedenimiz kendini tazeleme imkânı bulur. Bu durum benzer biçimde zihin içinde geçerlidir. çalışmayı belli süreli dinlenme araları ile birlikte planlamak gerekir. çok kısa dinlenme arası beklenen tazelemeyi saplamaz. çok uzun ara ise işten ve yoğunlaşmadan kopmayı getirir. Ayrıca dinlenme arası bir başka işle uğraşmak anlamına da gelmez. önemli olan, bedenen ve zihnen tazelenmeyi sağlamaktır. Gözlerini kapatıp uzanmaktan kısa bir yürüyüşe kadar herkesin kendi dinlenme tercihi olabilir.

Türü ne olursa olsun; çalışmayı rutin bir iş olmaktan çıkarmak ve öğrenmenin bir parçası haline getirmek kişisel gelişimimiz açısında önemlidir. Böylece hem odaklanmamız gelişir, hem de eğlenceli bir çalışma iklimi sağlamış oluruz.