Eskişehir depreme hazır değil

Balıkesir’in Sındırgı ilçesinde 6.1 büyüklüğünde deprem meydana geldi. Yaşanan deprem Eskişehir’de de hissedildi. Depremin yaşandığı bölgeye Eskişehir’in uzak olmasına rağmen Eskişehir’de de hissedilmesiyle ilgili Eskişehir Teknik Üniversitesi Yer Ve Uzay Bilimleri Enstitüsü Öğretim Elemanı Doç. Dr. Muammer Tün değerlendirmelerde bulundu. Tün, “Deprem, Simav Fayı boyunca, onun en batı kolu olan Sındırgı segmentinde meydana geldi. Büyüklüğü 6.1’di ve normal bir faylanma mekanizmasıyla gerçekleşti. Ancak “Eskişehir’e etkisi neden bu kadar hissedildi?” sorusunu irdelememiz gerekiyor. Bu çekimi yaptığımız yerin Hamamyolu gibi Eskişehir’in tarihi mekanlarından biri olması da anlamlı oldu. Burada yaşayanlar da depremi kuvvetli hissetmiş olabilir. Yerel zemin koşullarının etkisi nedeniyle beklenenden daha şiddetli hissetmiş olabiliriz. İlk akla gelen sorulardan biri, bu fay zonundaki depremin olası Marmara Depremi’ni etkileyip etkileyemeyeceğiydi. Bu konuda olasılık neredeyse yok denecek kadar az. Yani Büyük Marmara Depremi ile ilişkili olduğunu düşünmüyoruz. Geçmiş araştırmalar da bunu ortaya koymuş durumda. Batı Anadolu bölgesinde geçmişte 6 ila 7 büyüklüğünde depremler birçok kez meydana gelmiş ve gelecekte de meydana gelecek. Ayrıca artçı depremler bir süre daha sürecek. Özellikle orta ve ağır hasarlı yapılara girilmemesi gerektiğini buradan tekrar hatırlatalım” diye konuştu.

“Mevcut yapı stoku incelenmeli”

Depremin sadece binaları etkilemeyeceğini belirten Tün, altyapı sistemlerinin enerji hatlarının, iletişim hatlarının, ulaştırma hatlarının, temiz su kaynaklarının, drenaj hatları gibi birçok sistemin etkilendiğini söyledi. Tün, “Dolayısıyla depremi sadece binalara etkisi açısından değil, sanayi ekosistemi ve doğal ekosistem üzerindeki etkileriyle birlikte bütüncül olarak ele almalıyız. Eskişehir özelinde, farkındalık mesajıyla birlikte önlem alma ve hazırlık çalışmalarını gündemimizde tutmamız gerektiğini vurgulamalıyız. Mevcut yapı stokunun depreme dayanıklılık ve dirençliliğinin mutlaka incelenmesi gerekiyor. Balıkesir’de bir bina yıkıldı. 6.1 büyüklüğünde, mühendislik hizmeti almış betonarme bir binanın yıkılması beklenmez. Bunun teknik nedenlerini inşaat mühendisleri detaylı olarak açıklayacaktır; ancak genel olarak söyleyebiliriz ki bu büyüklükteki bir depremde mühendislik hizmeti almış betonarme bir binanın yıkılması olağan değildir. Nedenleri, yapıdaki kusurlar veya zeminden kaynaklı sorunlar olabilir. Bunların etraflıca incelenip tartışılması gerekir. Eskişehir’in kendine has bir fay zonu var. “Simav Fay Zonu’nda meydana gelen bu deprem, Eskişehir Fay Zonu’nu tetikler mi?” sorusuna gelirsek Simav Fay Zonu’ndaki 6.1 büyüklüğündeki deprem, çevre faylara belirli oranlarda stres aktarımı yapabilir. Ancak Eskişehir Fay Zonu’yla doğrudan ilişkisine dair literatürde bir veri yok. Dolayısıyla burada hissetmemiz dışında doğrudan bir stres aktarımından söz edemeyiz” sözlerini kaydetti.

“Depreme şehir olarak hazır değiliz”

1956’da Eskişehir’de 6.3 büyüklüğünde bir deprem meydana gelmişti. Yaşanan depremin tekrar yaşanıp yaşanmayacağı ile ilgili de değerlendirmelerde bulunan Tün, aynı şiddette bir depremin tekrar yaşanıp yaşanmayacağından ziyade depreme her an olacakmış gibi hazırlıklı olmasının gerektiğinin altını çizdi. Tün, “Deprem yarın olacakmış gibi hazırlık yapmamız gerektiğini net olarak söyleyebilirim. Eskişehir Valiliği ve AFAD koordinasyonunda hazırlanan İl Afet Risk Azaltma Planı (İRAP) bu konuda en önemli fırsatımızdır. Bu planda olası Eskişehir Depremi’ne ilişkin riskler, azaltma yolları ve eylemler belirlenmiş durumda. İzleme ve değerlendirme süreçleriyle hangi aşamada olduğumuzu tartışmalı ve hazırlıklarımızı sürdürmeliyiz. Depremin bazı evlerde hiç, bazılarında ise şiddetli hissedilmesinin iki temel nedeni vardır. Yerel zemin koşulları ve binaların yapısal özellikleri. Eskişehir genel olarak yumuşak zemine sahip olduğu için uzak depremler bile kuvvetli hissedilebilir. Eğer Simav Fay Zonu’ndaki deprem, aynı büyüklükte Eskişehir merkezli olsaydı, hazır mıydık? Ben kendi adıma, hem bina hem şehir olarak hazır olduğumuzu düşünmüyorum. Deprem anında ilk ulaşmak isteyeceğimiz kişiler sevdiklerimizdir. Ancak iletişim hatlarının çökme riski yüksek olduğundan, afet öncesinde aile içinde mutlaka bir buluşma planı yapılmalıdır. Nerede, hangi koşullarda buluşacağımızı şimdiden konuşmalıyız" ifadelerini kullandı.