Ankara üniversitesi Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı öğretim üyesi Sayın Prof. Dr. Tuğrul ERBAYDAR, “Aile hekimleri, yönetim süreçlerinden, tamamen dışlanmış durumda. Topluma yönelik sağlık müdahaleleri yapma, yetileri bulunmuyor ve tüm enerjilerini sözleşmelerinde, tanımlı işlevlerin altından kalkmaya, hastalarını memnun etmeye harcıyorlar” dedi.
Yine Sayın Prof. Dr. ERBAYDAR, koronavirüs salgını nedeniyle, birinci basamak aile hizmetlerinde, görev alan hekimler arasında, enfekte sayısının, arttığına ve koronavirüs nedeniyle, yaşamını yitiren hekimler arasında, aile hekimlerinin sayısının fazla olduğuna dikkat çekti.
Aile hekimleri, yönetim süreçlerinden, tamamen neden dışlandı bilinmez ama Bugün ülkemizde, anne – bebek ölümlerinin azalması, aşılama oranlarında, Avrupa dahil olmak üzere, bir çok gelişmiş ülkenin, geride bırakılarak, lider ülkelerden biri konumuna gelinmesi, kronik hasta takibinde, yüksek oranlara ulaşılması, Aile Hekimliği sayesinde olmuştur.
Ancak ülkemizde, bu denli başarılı olan Aile Hekimlerine, gerek toplum, gerekse siyasi iktidar tarafından, gereken önem verilmemektedir. Halbuki Aile Hekimliği 2.3 Basamak sağlık hizmetleri ile şedeğerdir. Hatta daha da önemlidir.
Nitekim Ankara'da, aile hekimliği yapan, Türk Tabipleri Birliği Aile Hekimliği Kolu Başkanı Filiz ünal, birinci basamak sağlık hizmetlerinin, her zaman önemli olduğunu, fakat salgın dönemlerinde, öneminin, bir kat arttığını söylüyor.
Ayrıca Sağlık Bakanlığı’nın,” Corona Virüs Bilim Kurulu üyeleri” arasında, birinci basamak sağlık hizmetleri, temsilcileri ve akademisyenlerine, yer vermediği söyleniyor.
Oysa birinci basamak, sağlık hizmetleri, Corona Virüs’le mücadelede, geniş ve etkili bir yeri bulunuyor. Sahadaki uygulamaları, en iyi takip edebilecek olanların, bu kişiler oldukları düşünüldüğünde, bilim kuruluna, birinci basamak temsilcilerinin ve akademisyenlerin olmaması, büyük eksikliktir.
Aile hekimleri için, sadece yıllık izin değil, doğum izni, süt izni, kullanımı bile sorun. Yıllık izne çıkarken, yerlerine vekâlet edecek meslektaş bulmaları gerekiyor. Bu da vekalet eden doktorun, iş yükünün, iki kat artması anlamına geliyor.
Kira sorunu da birbaşka başlık. ASM merkezleri verdikleri hizmete göre, A, B, C, D diye sınıflandırılıyor. Aile hekimleri, baktıkları kayıtlı nüfus oranında, maaş alıyor. Bir de işletmeyle ilgili (kira, su, elektrik, telefon, personel maaşları, tıbbi malzemeler vs.) ödenen cari bir gider var. Bu da verdiği hizmete, çalıştırdığı personele göre değişiyor.
ülkemizde, Aile hekimleri, hayatları pahasına, Corona Virüs(Covid19)’salgını sırasında da faaliyet göstermeye devam ediyor. Hastalara, Corona virüs testi, yapma imkanı olmayan ve küçük mekanlarda, hizmet veren, aile hekimleri, ciddi sorunlar yaşıyorlar.
Corona Virüs(Covid19) ile mücadelede, en büyük sorunlarının, malzeme tedariğinde olduğunu söyleniyor. Sağlık Bakanlığı tarafından, gönderilen maskelerin çok az sayıda olduğunu, kendilerine malzeme alımı için, her ay verilen cari gider bütçesinin, yetersiz kaldığını belirtiliyor.
Basında, yer alan haberlere göre de her Aile Hekimine, 4 bin liralık bir cari gider bütçesi veriliyor, koruyucu ekipman dahil, tüm ihtiyaçları, o bütçeyle karşılıyorlar. Corona Virüs(Covid19) la mücalede bütçeleri yetersiz kaldı.
Corona Virüs(COVİD19) la mücdelede, Aile Hekimleri, iki kutu harcarken, devlet iki hafta için, bir kutu gönderiyor. Eksiklilerini de gönüllü olarak, maske üreten kuruluşlardan, temin etmeye çalışıyorlar.
Aile Hekimleri Dernekleri Federasyonu (AHEF) Başkanı Sayın Dr. özlem SEZEN, “Aile hekimleri, son durumda maske, eldiven gibi kişisel dezenfeksiyon malzemelerindeki fahiş fiyat artışından dolayı, kişisel koruyucu ekipmanlarını, temin edememektedir. Bu konuda, Bakanlığımızla iletişime geçmemize rağmen, herhangi bir malzeme temini olmamıştır “ demiştir.
Oysa Türkiye, koronavirüs salgınının başlamasıyla birlikte, aralarında ABD, İngiltere, İspanya ve İtalya’nın da bulunduğu, 60 ülkeye, kişisel koruyucu ekipmanların da aralarında bulunduğu, tıbbi yardım malzemeleri gönderdi.
Corona Virüs (COVİD)’ le, mücadele eden, Aile Hekimleri ve personeli, tedavi edici 2.3.basamak hastanelerinde, çalışan, doktor ve personel gibi, hayatlarını kaybetme gibi, tehlike ile karşı karşıyadır. Nitekim birçok Aile Hekimi, Corona Virüs(Covid)’ le mücadele de hayatlarını kaybettiler.
AHEF Başkanı Sayın Dr. SEZER’ in de söylediği gibi, şu anda, mevsimsel gripler dönemindeyiz. öksürük, hapşırık, burun akıntısı gibi belirtiler, corona virüsle çok benzer. Aile Hekimleri, ellerindeki imkânlarla, sıradan griple ayırması ve tanısını koyması imkânsızdır. üstelik izin belgesi için, gelenler, muayene için bekleyen bir bebeğin, gebe bir annenin, ya da kronik hastanın yanında, hapşıracak, öksürecek herkesi, riske atacaktır.
Bu nedenle de Aile Hekimleri, salgına karşı, en riskli çalışanlardandır. Bilim Kurulunda temsilcileri de yer almalı, ivedilikle Aile hekimlerine, Corona Virüsle(Covid19) mücadele de gerekli olan ekipmanlar, eksiksiz temin edilmeli, cari gider bütçeleri artırılmalı, her türlü destek de verilmelidir.
çünkü söz konusu olan, insan hayatıdır.
