Amerikalı Michael Tonello'nun hikayesini birkaç türlü okuyabilirsiniz:Her şeyin açık artırmayla satıldığı internet sitesi Ebay'in bir insanınasıl zengin ettiğinin hikayesi.
Parasız kalan bir insanın ticari zekasıyla sınıf atlamasının hikayesi. Bir çanta markasının nasıl güçlü bir statü sembolü haline gelişininhikayesi. Olay şöyle: Köklü Fransız markası Hermes, 1980'lerde şarkıcı Jane Birkin için bir çanta tasarlıyor. Zamanla kadınların en çok sahipolmak istediği çantaya dönüşüyor. Çünkü ne kadar zengin olursanızolun, bir Hermes mağazasına girdiğinizde size "Birkin çanta için birbekleme listesi var" cevabını alıyorsunuz. Hatta bazı dükkanlarbekleme listesine girmek için ayrı bir bekleme listesi olduğunusöylüyor. Fakat kahramanımız Michael Tonello, bu bekleme listesiniaşmanın bir yolunu buluyor ve 5 yılda sayısız Birkin satın alarakinternetteki açık artırma sitesi Ebay üstünden dünyanın her yerindekimüşterilerine gönderiyor. Tabii bir servet kazanıyor. Formülününfoyası Hermes tarafından ortaya çıkarılınca da oturup bu macerayıkitaba dönüştürüyor. "Bringing Home The Birkin-Birkin'i Eve Getirmek"adlı kitabı basmak için Harper Collins yayınevinin teklif ettiğiinanılmaz parayı kabul ediyor. Kitap şimdi en çok satanlar listesinde.Tonello, kitabının film haklarını da yine büyük paralara sattı. Onunlabaşından geçenleri bütün detaylarıyla konuştuk.
Hermes atkı ve çantalarının portmantoda biriktiği varlıklı bir evde mibüyüdünüz?
- Tam aksi. Orta sınıf bir aileydik. Annem de babam da çalışırdı.Yazın ben de küçük işler yapardım. Hermes markasının hiçbir ürününümeslek sahibi olana kadar görmedim.
Hermes'in Birkin çantasıyla yolculuğunuz nerede başlıyor öyleyse?
- Meslek olarak reklam çekimleri için modellerin saçlarını vemakyajlarını yapıyordum. Birkaç büyük müşterim vardı, iyi parakazanıyordum. Fakat Boston'daki bu hayat beni tatmin etmiyordu.1999'da Barcelona'daki bir çekime gönderildik ve ilk anda oraya aşıkoldum. Barcelona'ya taşındım. Fakat iş yok güç yok. Cebimdeki parabitmek üzere. Ne yapacağım? Kara kara düşünmeye başladım.
Ve o sırada ebay'de bir şeyler satayım fikri aklınıza düşüyor...
- Boston'dan kargoya verdiğim eşyalar Barcelona'daki evime ulaşmayabaşlamıştı. Biraz giyime düşkünümdür. Bir de Boston'da kışlar uzunsürer. O yüzden bir sürü pahalı kaşmir kazak, tüvit ceket, atkı vardıkolilerde. Bu kadar çok kışlık malzemeye Barcelona'da ihtiyacımolmayacaktı. Onları ebay üstünden satmaya başladım. Sadece cebimdebiraz para olsun diye. Ebay'e koyduğum ilk ürün Ralph Lauren'inABD'deki bir outlet mağazasından 99 dolara satın aldığım kaşmiratkıydı. Bir gün içinde 400 dolara satıldı! İşte o zaman ebay üstüneyoğunlaşmam gerektiğini anladım.
Hermes ürünleri satmaya nasıl başladınız?
- Kutulardan birinde 1992'de New York'ta aldığım ve sadece bir kezkullandığım Hermes marka ipek bir eşarp buldum ve onu ebay'e koydum.Eşarp 500 dolara satıldı. Bu eşarp için açık artırmaya katılan herkesbana ertesi gün e-mail attı: "Elinde başka Hermes marka ürün varsa,talibim!" Bende başka Hermes yoktu ama hepsine "Ne arıyorsunuz?"dedim. Bir liste yapıp Barcelona'daki Hermes dükkanına gittim, kredikartımla satın aldım. Onları ebay'de satarak paramı üçe katladım.Birkaç ay sonra günde 40 Hermes müzayedesi yapıyordum. Millet Hermeskonusunda delirmiş meğerse. Aylık gelirim 25 bin doları buluyordu.Çünkü Hermes dükkanı dünyanın çoğu yerinde yok. Ben işe başladığımda,yani 2000'de Hermes'in web sitesi bile yoktu. Dünyanın çeşitliyerlerindeki zenginler uçağa atlayıp bir Hermes dükkanına gitmektensebana biraz daha fazla ödeyerek oturdukları yerden istedikleri ürünesahip olabiliyorlardı.
BİRKİN ÇANTA HERMES İÇİN YEM GİBİYDİ
Bu arada ebay'de bir Hermes otoritesi haline geldiniz herhalde...
- Evet, Birkin çantanın hayatıma girmesi de bu sayede oldu. Ünlücountry şarkıcısı Carole Bayer Sager'den bir mail geldi: "Madem Hermessatıyorsun, bana bir Birkin bulabilir misin?" İlk tepkim "Birkin nedir yahu?!" oldu. Hemen google'ladım. Ne olduğunu anlayınca soluğu birHermes dükkanında aldım. Sordum, yok beyefendi, Birkin için beklemelistesi var dediler. Barcelona'dan Madrid'e, oradan güney Fransa'yagittim. Saint Tropez, Monte Carlo, Provence... Oralardaki Hermes'lerdede aynı cevabı aldım. Bir arkadaşım dedi ki, "Michael sen Birkinalamazsın, bu çanta bir statü sembolü. Vazgeç bu sevdadan."
Pes ettiniz, iki üç yıllık bekleme listesini aşamayacağınızı düşündünüz.
- Bir gün Madrid'deki Hermes'te yine eşarp, ajanda aldıktan sonrakasada gayet cool bir şekilde tezgahtara şöyle dedim: "Elinizde hiçBirkin yoktur di mi?" Kız, "Bir saniye depomuza bakayım" dedi. İkidakika sonra elinde kocaman turuncu bir kutuyla geldi. Eldivenlerinitakıp kutunun içindeki timsah derisi Birkin çantayı çıkardı. "Çabuk,çabuk," dedim, "Alıyorum, getir kasaya." Fiyatına bile bakmamışım.Otele döndüğümde kredi kartı ekstresine bir baktım, düşüpbayılıyordum. 24 bin dolar! Beni aldı bir panik. Ya satamazsam? Fakatpaniğimin ne kadar gereksiz olduğunu çantanın fotoğraflarını ebay'ekoyduğumda anladım. 45 dakika içinde satıldı.
Siz bekleme listesini nasıl aşıp Birkin'i kaptınız anlayamadım.
- İlk başta ben de anlamadım. Yaptığım tek farklı şey, dükkana giripBirkin var mı sorusuyla başlamak yerine, başka bir sürü Hermes ürünüaldıktan sonra malum soruyu patlamaktı. Başka Hermes dükkanlarında daaynı yöntemin işlediğini gördüğümde tamam dedim, formül budur. O andanitibaren bir Hermes Hudinisi'ne dönüştüm.
E o zaman bir bekleme listesi olduğu yalan!
- Tabii yalan. Hermes, zenginlerin gömleği Gucci'den, eteği Prada'danalmalarını istemiyor. Gelsinler bütün parayı Hermes'e yatırsınlar,ödül olarak biz de onlara Birkin çanta verelim diyorlar. Birkinoltanın ucundaki yem gibi. Hermes'te yeterince para harcayan herkesinbir Birkin'i olabilir. O günden sonra her hafta Fransa ve İspanya'dakiHermes'leri dolaştım. Sonra bütün dünyadaki Hermes'lere gittim. Tam111 şehir dolaştım sırf Birkin için. Buenos Aires, Tokyo ve Bangkok'abile gittim.
BEN ANNEME YOLLUYORDUM O DA MÜŞTERİLERE
Bu işin lojistiğini nasıl yaptınız? Bu Birkin'leri nasıl taşıdınız?
- Olay şöyle yaşanıyordu: Araba kiralayıp Zürih'teki Hermes'egidiyorum. Oradan iki Birkin alıp çıkıyorum. Arabaya atlayıp Lozan'agidiyorum. Oradaki Hermes'ten de iki Birkin alıyorum. Sonra Lozan'dabir otele yerleşip çantaların fotoğrafını çekiyorum, ebay'e koyuyorum.Bu sırada otelin görevlilerinden çantaları paketleyip ABD'deki annemepostalamasını istiyorum. Çantalar ebay'de satılıp, ben parayıaldığımda, annemi arayıp alan kişinin adresini veriyorum. Annem demüşterime çantayı Fed-Ex'le gönderiyor.
Bayağı yasadışı iş yapan insan gibi hareket ediyormuşsunuz...
- Doğru, Steven Spielberg'ün Catch Me If You Can filminde LeonardoDiCaprio'nun oynadığı dolandırıcı gibi sürekli hesaplar kitaplar...Ama böyle bir sistem geliştirmek zorundaydım çünkü uçağa üç taneBirkin kutusuyla binersem, ya da elimde onlarla şehir şehir dolaşırsamşüphe uyandırırdım.
HERMES "SİZE BUNDAN BÖYLE ÇANTA MANTA YOK" DEDİ
2006'da Hermes'in Paris dükkanındaki bir yetkili benim ismimiveritabanlarında aratmış ve ismimin yanında yazan Birkin sayısınabakınca neredeyse kalp krizi geçirmiş. Nasıl olur filan diyearaştırmışlar, rakam doğru. Hemen bana bir faks gönderdiler: SayınTonello, Hermes olarak size bundan böyle Birkin satmayacağız! Birkaçgün sonra gittiğim bir Hermes'te birkaç eşarp istedim. Tezgahtar "Budükkandaki her şey başkası için ayrıldı, ne yazık ki size satamayız"dedi. Birkin maceram böyle son buldu. Hermes'in şimdi çıkıp Tonellouyduruyor, bu kadar çok Birkin almış olamaz demesini çok isterim.Çünkü bütün faturalar annemdeydi. Yani Hermes böyle bir iddiadabulunursa, elimde kapı gibi belge var.
BEŞ YILDA BIRKIN ALARAK 1.6 MİLYON EURO HARCADIM
2000-2005 arasında aldığım Birkin'lere 1.6 milyon Euro harcamıştım.Örneğin sadece 2005 Eylül-Aralık arasında 130 Birkin aldım. Birinciyılın sonunda 1400 zengin kadın, müşterim haline gelmişti. Evlerinibana açan ünlüler, lüks dairelerindeki partilere davet eden sosyetikarkadaşlar hayatımın parçası haline geldi. Rakam vermek istemiyorum ama bu işten bir servet kazandığımı söylemek sanırım doğru olur''