
AKTÜEL
İnsan nefesini ne kadar tutabilir?
Bir insan?n nefesini tutma süresi en çok suya dalmada söz konusu olur. İnsanlar binlerce y?l denizin 30 metre alt?na kadar kendi ciğer güçleriyle dald?lar, sünger ve inci avc?l?ğ? yapt?lar. Ne var ki istedikleri kadar sağlam ve güçlü olsunlar nefeslerini tutarak su alt?nda birkaç dakikadan fazla kalabilmeyi başaramad?lar.
İnsanlar, dalg?ç elbiseleri ile dalmaya 1800'lü y?llar?n başlar?nda başlad?lar ama bu sefer de bir hortuma bağ?ml?yd?lar. Su alt?nda tüplerle özgür ve yatay yüzebilmek 1940'lardan sonra mümkün olmuştur. Gözünü hep havaya dikmiş olan insan, uçmaya başlad?ktan neredeyse yar?m as?r sonra deniz alt?nda tüple serbestçe yüzmeye ve bunun sonucu olarak deniz alt?n? keşfetmeye başlam?şt?r.
Gerçi günümüzde tüpsüz serbest dal?şta yar?şmac?lar 5 dakikay? aş?p, 100 metreden fazla derine inebiliyorlar ama çok özel bir teknik uygulamay? gerektiren bu süreler ve derinlikler, normal insan?n nefes alma kapasitesinin artt?r?ld?ğ? anlam?na gelmez.
Nefes al?p verme ölüm an?na kadar süren bir yaşam süresidir. Solunum durmas? ölüm belirtisi olarak kabul edilir. Oysa vücut oksijen almadan da bir iki dakika yaşayabilir. Bu nedenle suda boğulanlara ya da soluk borusu t?kand?ğ? için solunumu duranlara uygulanacak yapay solunum, ölmek üzere olan kişinin yaşam?n? kurtarabilir.
Soluk verildiğinde ciğerlerdeki havan?n tümünün boşald?ğ? san?l?r ama ciğerlerde epey bir miktar hava kal?r. İnsan kendini ne kadar zorlarsa zorlas?n, her bir ciğerinde kalan havay? l ,5 litrenin alt?na düşüremez. İnsanlar akciğerlerini tam kapasite ile çal?şt?rmazlar. Her nefes al?ş verişte ciğerlerindeki havan?n alt?da birini kullan?rlar dolay?s?yla rezerv bir solunum güçlen vard?r.
Sağl?kl?, genç bir insan nefesini yaklaş?k 3 dakika tutabilir. Eğitimle bu süre çok az daha uzat?labilir ama bu süreden sonra insanda şuur kayb? başlar. İşte bu s?rada vücudun koruma mekanizmas? devreye girer ve uzun süre soluksuz kalmas?na izin vermez. İnsan kendini zorlayarak morar?ncaya kadar nefesini tutsa bile boğulmaz, yaln?zca bay?l?r ve hemen o anda solunum yeniden başlar.
İnsan vücudu fazla miktarda oksijen depolayamaz. İnsanda oksijen yetersizliğini ikaz edecek sensörler de yoktur. Dağc?l?ğa yeni başlayanlar yükseldikçe oksijenin azald?ğ?n? fenalaşmaya başlay?nca anlarlar. Vücut alyuvar say?s?n? artt?rarak yükseklerdeki oksijen azl?ğ?na al?şmay? sağlar. İnsan? nefes almaya zorlayan vücuttaki oksijenin azalmas? değil kandaki karbondioksit oran?n?n artmas?d?r. Bu oran?n artmas?yla beyindeki nefes alma mekanizmas? tetiklenir ve insan daha s?k nefes almaya başlar.
Suya dalmadan önce derin derin nefes alanlar oksijen depolad?klar?n? san?rlar ama asl?nda vücutlar?ndaki karbondioksit seviyesini düşürürler. Bu sayede nefeslerini 30 saniye daha fazla tutabilirler.