Ayak yere basarak vücudun tüm ağ?rl?ğ?n? taş?r. İnsan gövdesinde en ağ?r görev ayaklara düşer. Yetişmiş bir insan?n vücudunda 206 kemik vard?r, bunlar?n neredeyse dörtte biri, 62 adedi ayak ve bacaklar?m?zdad?r. Vücut ağ?rl?ğ?m taş?yan ve hareketi sağlayan bu organ?n bak?m? ayakkab? ile başlar.
Ayak kemikleri yere düz basmaz. Taban çukuru denilen içbükey bir kubbenin iki ucuna ve kenarlar?na bas?l?r. Ayağ?n taban k?sm?n?n yap?s? oldukça kar?ş?kt?r. Burada birçok kas, kiriş, damar ve sinir yer almaktad?r. Vücudumuzdaki kaslar?n içinde en güçlüsü tabanlar?m?zda bulunur. İnsan?n en hassas bölgelerinden biri olan bu bölgeyi korumak insan hayat? için çok önemlidir.
Çoğu ayakkab? 'taban' ad? verilen ve kullan?ld?kça eskiyen kal?n bir alt parça ile 'saya' ad? verilen ve ayağ? saran daha ince bir üst parçadan oluşur. Ayakkab?lar dünyada çok farkl? iklimlerde yaşayan insanlar?n yaşam şartlar?na göre değişiklik gösterdiği gibi tarih boyunca moda da ayakkab?lar?n şekilleri üzerinde çok etkili olmuştur.
Gerçi İspanya'daki 12-15 bin y?l öncelerin e ait mağara resimlerinde erkeklerde deri, kad?nlarda kürkten yap?lm?ş giysiler görülüyor ama dünyadaki en eski ayakkab? izine, kuruyan çamur içinde sertleşip günümüze kadar kalm?ş olarak Mezopotamya'da rastlanm?şt?r.
Günümüzdeki anlam? ve şekli ile ayakkab?n?n ilk olarak sandalet şeklinde s?cak iklimli ülkelerde ortaya ç?kt?ğ? san?l?yor. İlk ayakkab?lar ham deri, ayağ?n girebileceği şekilde bir zarf haline getirilerek yap?l?rd?. Bu ayakkab?lar ayağ?n alt?n? k?zg?n kumlardan, üstünü güneş ve s?caktan koruyorlard?.
M?s?r sanat eserlerinde hükümdar ve tanr?lar daima ç?plak ayakl? olarak görülürler. Sandaletlerin ise bu devirde sadece ev içinde giyildiği tahmin edilmektedir. Hititler bugün Anadolu'da çok az da olsa hala kullan?lan çar?klara benzer ayakkab?lar giyerlerdi.
Ortaçağda k?z? evlenen bir baba onun üzerindeki otoritesini evleneceği adama bir ayakkab? töreni ile devrediyordu. Bugün baz? Bat? ülkelerinde yeni evlenen çiftin arabalar?n?n arkas?na ayakkab? bağlama adeti de o günlerden, k?z babas?n?n damad?na k?z?n?n ayakkab?lar?ndan birini vererek, art?k onun himayesine girdiğini belirtmesi adetinden kalmad?r.
Avrupa'da 11. yüzy?ldan 15. yüzy?la kadar sivri burunlu ayakkab?lar moda oldu. Ortadoğu bölgesinde ise ayağ? k?zg?n kumlardan korumak amac? ile yüksekte tutabilmek için ayakkab?lara topuk ilave edildi. Avrupa'da 16. ve 17. yüzy?llarda bütün ayakkab?lar?n topuklar? k?rm?z? renge boyan?yordu.
Avrupa'da 18. yüzy?la kadar kad?n ve erkek ayakkab?lar? farkl? değildi. Yüksekliği 15 santimetreyi bulan topuklu ayakkab?lar? Avrupa'da o y?llarda sadece üst s?n?fa mensup insanlar (tabii iki kişinin yard?m?yla) giyebiliyordu.
19. yüzy?la gelene kadar tüm dünyada her iki ayak için de eş ayakkab?lar kullan?ld?ğ?n? yani ayakkab?larda sağ sol fark?n?n olmad?ğ?n? biliyor muydunuz? Sağ ve sol ayaklar için ayr? ayr? ayakkab? üretimine ilk olarak ABD'de, Philadelphia'da başland?.
Alt? lastik ayakkab?lar ise ilk olarak 1916'da yine ABD'de yap?ld? ve bunlara 'ket' (ked) ad? verildi. Botlar ise ata binmenin yayg?n olduğu soğuk ve dağl?k bölgeler ile s?cak ve kumlu çöllerde ortaya ç?kt?lar. Kad?nlar için ilk bot 1840 y?l?nda Kraliçe Victoria için dizayn edildi. Bağc?kl? rahat yürüyüş ayakkab?s? ise Birinci Dünyâ Savaş? s?ras?nda ortaya ç?kt?.
Osmanl? Türkleri'nde de deri işleme sanat?n?n çok gelişmiş olmas? ve özellikle Yeniçeri Ocağ?'n?n at binmede uygun olan yumuşak deri çizmelere gösterdiği ihtiyaç yüzünden ayakkab?c?l?k çok gelişmiştir.
Bugün art?k en ilkel topluluklarda bile insanlar bir çeşit ayakkab? giyiyor. Dünyada kaç çift ayakkab? var bilinmiyor ama uzayda dolaşan bir çift olduğu biliniyor. Ay'a ilk ayak basan astronot Neil Armstrong'un ayakkab?lar? dönüş yolculuğunda herhangi bir hastal?k veya bilinmeyen bir kirlenme tehlikesine önlem olmak üzere dünyaya getirilmeyip uzaya b?rak?lm?ş. Şimdi uzayda dolan?p duruyorlar. Diğer astronot ile daha sonra gidenlerin ayakkab?lar? şimdi neredeler acaba?