Gerçi şimdi elektrikler kesilince otomatik olarak devreye giren lambalar, hatta jeneratörler var ama mum hayat?m?z boyunca evimizin demirbaş? olmuştur. Onu o kadar hayat?m?z?n olağan bir parças? olarak alg?lam?ş?zd?r ki, fitiline bir kibrit çakt?ğ?m?zda onun nas?l yand?ğ?n?, yand?kça kat? k?sm?n?n nereye gittiğini düşünmeyiz bile.
Tarihi çok eskiye uzanan mum ?ş?ğ?n?n adeta büyülü bir gücü vard?r. İnsanda romantik duygular uyand?rd?ğ? gibi, tüm dinlerde ruhani bir yeri de vard?r. Ayin ve adaklar?n vazgeçilmez malzemesidir.
Mum tarihin ilk icatlar?ndan biridir. M?s?r'da ve Girit adas?nda milattan 3000 y?l önceden kalma mumlar bulunmuştur ama en yayg?n kullan?ş? ortaçağda Avrupa'da olmuştur. Tarihi bu kadar eski olup da günümüzde de popülaritesini yitirmeyen ve çok yayg?n olarak kullan?lan başka hiçbir şey yoktur.
Asl?nda mumun yap?s? çok basittir ama yanma mekanizmas? o kadar basit değildir. Mumun yap?s?nda iki ana eleman vard?r. Birincisi yak?t görevini gören, bir çeşit balmumu, ikincisi de emici özelliği olan bir çeşit sicim, yani fitil. Fitilin emici özelliği çok önemlidir. Çünkü mumun yanma s?rr? burada gizlidir. Bu özellik gaz lambalar?n?n fitillerinde de vard?r ve onlar da ayn? prensiple çal?ş?rlar.
Elinize herhangi bir sicim al?p ucundan su dolu bir kaba dald?rd?ğ?n?zda suyun sicim taraf?ndan emildiğini ve suyun sicim boyunca yukar? ç?kt?ğ?n? renginin koyulaşmas?ndan anlayabilirsiniz. İşte fitil de mumun üst k?sm?nda alevden dolay? eriyen balmumunu emerek üst k?sm?na taş?r ve bu bölgede yanman?n devam?n? sağlar, yani burada as?l yanan ve ?ş?ğ? veren fitil değil balmumunun kendisidir.
Parafin balmumlar? ham petrolden yap?l?r, yani koyu bir hidrokarbon olup iyi bir yan?c?d?rlar. Çakmağ? çak?p fitili tutuşturunca, mumun en üst tabakas?n?n da erimesine ve dolay?s?yla mekanizman?n çal?şmaya başlamas?na sebep olursunuz. Fitil, bu erimiş balmumunu yukar? aleve doğru taş?r, balmumu alevin s?cakl?ğ?nda buharlaş?r ve tutuşur. Yanan şey asl?nda mumun kat? k?sm? olduğundan mum tümüyle yan?p bittiğinde geriye pek bir şey kalmaz.
Mum yapmada en çok ar? balmumu, benzin üretiminde petrolden ç?kan bir yan ürün olan parafin veya bitkisel ve hayvansal yağlardan yap?lan 'stearin' kullan?l?r.
Günümüzde en fazla kullan?lan mumlar bunlar?n kar?ş?m? ile elde ediliyor. Mumlar çekme yöntemi ile, dökülerek veya pres edilerek yap?l?yor. Her şey tamamland?ktan sonra boya banyolar?na sokulurlar ve en sonunda da parlakl?k kazand?rmak için soğuk suya dald?r?l?rlar