Bir dizi test yapacağız. Amacımız olaylar karşısındaki tutumunuza bakarak ne kadar "Avrupalı", ne kadar "Asyalı" olduğunuzu anlamak. Sadece Avrupalı olup olmadığınızı değil aynı zamanda Kuzey Avrupalı mı, yoksa Güney Avrupalı mı olduğunuzu da anlayacaksınız.
Bu testleri Fons Trompenaars ve Charles Hampden-Turner isimli iki yönetim gurusunun yazdığı yazdığı "Riding The Waves Of Culture" idimli kitaptan alındı.
Birinci testimiz şu:
Bir arkadaşınızın kullandığı bir otomobilde 50 km. hız sınırlaması olan bir yolda 100 kilometre hızla gidiyorsunuz. Etrafta hiç kimse yok. Ne polis, ne de bir başka canlı. Teasadüf bu ya yolun bir yerinde karşınıza bir yaya çıkıyor ve dikkatsiz arkadaşınız bu yayaya çarparak çlümüne nedne oluyor. Olayın sizden başka tanığı yok. Arkadaşınızın avukatı size "50 kilometre süratle gittiğine tanıklık ederseniz arkadaşınızın çok ciddi bir cezadan kurtulacağını" söylüyor.
Soru: Arkadaşınızın sizden kendisini korumak için bir ricada bulunmak hakkına sahip olduğunu düşünür müsünüz?
1.a. Arkadaşım bendne böyle bir şey istemekle kesinlikle haklıdır.
1.b. Arkadaşımın kendisini korumak için benden bazı şeyleri beklemek hakkı vardır.
1.c. Arkadaşımın böyle bir şey istemeye kesinlikle hakkı yoktur.
Kolay tahmin edeceğiniz gibi "dugusal kültürlerin" insanlarının yanıtı 1.a. olarak gerçekleşmiş. Örneğin Venezuella'da her üç kişiden ikisi kendisinden böyle birşey beklenmesini normal ve polise yalan ifade verilmesini doğru buluyor.
Buna karşılık Kuzay Avrupa ve Kuzey Amerika ülkerinde yapılan araştırmalarada yanıt ağırlıkla 1.c. İsviçre'de yüzde 97, ABD ve Kanada'da yüzde 93, İsveç'te yüzde 92, Hollanda ve ingiltere'de yüzde 88 ve 87 doğru verilmesinden yana. Fransa'da yüzde 73 doğru ifade verilmesini uygun buluyor. Doğuya gittikçe ve güneye inildikçe durum değişiyor. Her yüz Meksikalı'dan 64'ü doğru ifadeden yana. Nepal, Güney Kore, Arjantin, Rusya, Çin, Hindistan gibi ülkelerde deneklerin yarısından fazlası arkadaşını korumaktan yana.
İlginç bir başka durum da şu: Çokuluslu bir denek grubuna soru sorulurken yayaynın öldüğüne dair bilgi saklanıyor. İngiliz ve Fransızların bu durumda verdiği yanıtlar birbirine çok yakın. Ancak yayanın öldüğü söylendiğinde Fransızlar arkadaşlarını koruma eğlimine giriyorlar. Oysa İngilizler aynı son söylendiğinde tepkileri "mutlaka doğru ifade vermeliyim"e dönüyor.
Değişik gelişmişlik düzeyindeki 31 ülkede yapılan araştırmanın ortaya koyduğu sonuç şuÇ Protestan ahlakının geçerli olduğu Kuzey ülkelerinde gerçek neyse onu söylemek neredeyse tartışılmaz bir durum. Araştırmalar Protestan kültürünün esasen yazılı kurallara uymakla ayrıştığına ve bunun bir yaşam biçimi olduğuna dikkat çekiyorlar. Buna karşılık Katolik kültürü, tanımı gereği "ilişki" merkezinde gelişiyor. Bunlar, yayanın o bomboş yolda otomobilin önüne fırlamasını bir şansızlık olarak niteleme eğlimindeler.