Ne kadar uzağı görebiliriz?

Gözün görebilme mesafesinin bir s?n?r? yoktur. 6 metre ile sonsuz uzakl?ktaki cisimlerin görüntüleri lam ağ tabaka üzerinde oluşur. 6 metreden yak?ndaki cisimleri ise göz kaslar? uyum yaparak görüntülerinin tam yerine odaklaşmalar?n? sağlarlar. Bir cismi görebilmemiz için onun ?ş?klar?n?n gözümüze gelmesi yeterlidir.
Gökyüzünde gittikçe uzaklaşarak uçan bir uçak veya kuş, bir noktadan sonra görünmez olurlar. Bunun sebebi cismin ?ş?klar?n?n havadaki, su buhar?, kat? maddelerin yoğunluğu gibi perdeleyici etkilen yenip bize ulaşamamalar?d?r.
20 kilometre uzakta uçan bir kuşu göremezsiniz ama ayn? mesafede yanan bir mumu, 3 milyon ?ş?k y?l? uzakl?ktaki bir y?ld?z? rahatl?kla görebilirsiniz. O halde ?ş?ğ? k?s?tlay?c? faktörler gözlerimizde değil ?ş?ğ?n bize ulaşt?ğ? yol üzerindedir.
Gözümüzde ağ tabakas?n?n görüntü kat?nda, biçimleri nedeniyle çubuk ve koni hücreleri olarak adland?r?lan iki tip hücre mevcuttur. Her gözde ortalama 130 milyon çubuk ve 7 milyon koni hücre vard?r. Çubuk hücreler görüntünün oluşmas?ndan, koni hücreler ise renklerin alg?lanmas?ndan sorumludurlar. Bu hücreler üzerlerine gelen ?ş?nlar? elektrik sinyaline dönüştürüp, görme sinirleri arac?l?ğ? ile beyine ulaşt?r?rlar. Görme olay? beyinde olur.
Araşt?rmac?lar gözde görüntünün, alg?lan?p sinyal gönderilebilmesi için en az 100 çubuk hücrenin uyar?lmas? gerektiğini ileri sürüyorlar. Yani ?ş?k ne kadar zay?f olursa olsun 130 milyon çubuk hücreden 100 tanesini uyarabiliyorlarsa biz o cismi görebiliyoruz. Çok düşük bir say? olarak görülüyor ama bu konuda başka bir veri de yok. Tabii bu arada gözün her dalga boyundaki ?ş?ğ? göremediğini, cismi görebilmek için ?ş?ğ?n görülebilir tayfta olmas? gerektiğini de unutmamak gerekir.
İnsanlar manzaralar? geniş ve güzel olsun diye apartmanlar?n en üst katlar?n? tercih ederler. Yang?nlar? erken tespit edebilmek için ormanc?lar kulelerin üstüne ç?karlar. Yeryüzünde görebileceğimiz mesafeleri ufuk çizgisi s?n?rlar. Ufuk, belli bir noktadan görülebilen bütün yeryüzü parçalar?n?, dünyan?n yuvarlakl?ğ? nedeni ile dairesel olarak s?n?rlayan çizgi olarak tarif edilir.
O halde ufuk çizgisi ne kadar uzaktad?r? Apartman?n en üst kat?nda oturmakla, balona binip yükselmekle görüş mesafesi olarak ne avantaj?m?z olabilir? Ne kadar daha uzağ? görebiliriz?
Ufuk çizgisinin mesafesi gözün deniz seviyesinden yüksekliğine bağl?d?r. Araşt?rmac?lar bunun için bir formül geliştirmişler: (karekök) (yükseklik / 6,75) = (ufuk uzakl?ğ?) burada yükseklik, -santimetre-, ufuk uzakl?ğ? ise -kilometre- birimindendir.
Bu formüle göre , normal bir insan deniz seviyesinde 5 kilometre, 10 katl? bir binan?n tepesinde 19 kilometre, 10 bin metre yükseklikte uçan bir uçağ?n penceresinden 385 kilometre yar? çap?nda bir çevreyi görebilir.
Burada görülebilen mesafenin, ufuk çizgisi olduğunu unutmamak gerekiyor yoksa etekleri ufuk çizgisinin alt?nda kalan yüksek dağlar?n zirvelerini, uygun hava koşullar?nda, 100 kilometre öteden bile görmek mümkündür.

Önceki ve Sonraki Yazılar
AKTÜEL Arşivi