Bilişsel gelişim olarak kullandığımız ve bazen ne olduğunu bilmediğimiz kelimenin tanımı ile başlamak istiyorum öncelikle. “BİLİŞ” kelimesinden türetilen bireyin çevresini algılaması, onu yorumlaması ve buna göre zihinsel faaliyetler göstermesi olarak tanımlanabilir. Ayrıca beyindeki öğrenme süreçlerine de verilen isimdir.
Bir öğrenciyi düşünelim, derslerde uzun süre ders dinleyemiyor ve çok çabuk sıkılıyor. Biz bu konuda ailesi olarak çözüm arıyoruz ama ona farklı öğretmenlerden ve eğitim kurumlarından başka yol gösteremiyoruz. Hepimiz bu süreçleri yaşamış ya da yakınlarımızda bu süreçlere şahit olmuş olabiliriz ama asıl yapmamız gereken şey beynindeki gelişimi sağlamak. Örneğin, bir sınıfta öğretmen dersi anlatırken bazı öğrenciler anlayıp bazı öğrenciler anlayamıyorsa o zaman problem öğretmende mi diyebiliriz? Yoksa öğrencilerde mi? Bir de başka öğretmenleri dinleyip hala başarısız olan çocuğa belli başlı konularda damgalayıcı mı yaklaşmalıyız?
Öncelikle çocuğumuza ne olursa olsun anlayışla ve sevgiyle yaklaşmalıyız. Bazı süreçlerin onun elinde olmadığını bilmeli ve ona göre suçlayıcı tarzdaki yaklaşımlarımızı bir kenara bırakmalıyız. Bilişsel gelişim konusunu araştırmalı ve bu konularda problem olup olmadığı tespit etmeliyiz. Eğer bilişsel gelişimin bileşenlerinden ‘dikkat-hafıza-muhakeme’ becerileri konusunda problem olduğunu düşünüyorsak buna göre bir yol haritası belirlemekte fayda vardır.
Yani bunlar geliştirilebilir mi dediğinizi duyuyor gibiyim. Evet geliştirilebilir. Kısa zaman önce birçok bilim insanı beynin çocukluktan itibaren gelişip değişmediğine inanıyordu. Çocukluktan gelen bir unutkanlığınız varsa mesela bu hayatınız boyunca devam edecek diye düşünülüyordu ama son 10 yılda tüm bu bilinenlerin aksi olduğu ispat edildi. Yani beynin gelişip değişebildiğini uzmanlar bize gösterdiler.
Biz biliyoruz ki bu gelişim olduğu gibi gerilemelerde oluyor. Bu gelişimi bozan unsurlar çocukluktan gelen yanlış alışkanlıklarımız. Özellikle 1-3 yaş arasında teknolojik aletlerle çok bir arada olan çocuklarda gelecek dönemlerde dikkat konusunda ciddi sıkıntılar ortaya çıkmaktadır. Bununla ilgili yapılan araştırmalar da bu durumu destekleyici niteliktedir. Eğitim hayatına devam eden çocuklarımızın hayatında ve geleceklerinde bu kadar önem teşkil eden bilişsel gelişim fonksiyonlarının zarar görmemesi ve gelişimi için neler yapmamız gerektiğini gelecek yazılarımda tek tek anlatacağım.
