
4-Mustafa KANTARCI (GÖZLEM)
REFERANDUM VE HSYK
Anayasa değişikliğinde, en çok tartışılan konu "YARGI" ile ilgili maddelerdir. Bu maddelerle ilgili olarak, hem yargıda, hem de kamuoyunda ciddi kaygılar var. Bu kaygıları nedenini öğrenmek için, Referandum ve anayasa değişiklikleri ile ilgili genel görüşleri, değerlendirmek ve hükümetin amacını öğrenmek yeterlidir. Çünkü kamuoyu, AKP İktidarının anayasa değişikliği ile asıl hedefinin "YARGI" konusu olduğunda, muhalefet hemfikirdir. Ancak iktidar tarafından, sürekli "80 darbesinin intikamı" şeklinde lanse edilmektedir. Oysa bunun olamayacağını, hukukçular, hatta adalet bakanı tarafından, defalarca gündeme getirildi. (br)Oysa Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK) Başkanvekili Kadir Özbek, HSYK'nın yapısı ve çalışma esaslarının kuvvetler ayrılığı ilkesi gözetilerek düzenlenmesi gerektiğini belirterek, "Aksine yaklaşımlar, hukukun genel ilkelerine, Anayasa'nın temel felsefesine ve Türkiye Cumhuriyeti'nin niteliklerini belirleyen 2. maddesine aykırılık oluşturacağı gibi, Anayasa'nın egemenlik hakkının kullanılmasını düzenleyen 6 ve 9. maddeleriyle de açık bir çelişki yaratmaktadır" dedi. (br)Anayasa değişikliğinde, en çok tartışılan konulardan biri olan, HSYK' yı değerlendirmek için, mevcut anayasa hükmü ile Anayasa değişikliğindeki hükmü değerlendirmek gerekir. (br)Mevcut Anayaysa göre", ( Madde 159) "Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu, mahkemelerin bağımsızlığı ve hâkimlik teminatı esaslarına göre kurulur ve görev yapar. Kurulun Başkanı, Adalet Bakanıdır. Adalet Bakanlığı Müsteşarı kurulun tabii üyesidir. Kurulun üç asıl ve üç yedek üyesi Yargıtay Genel Kurulunun, iki asıl ve iki yedek üyesi Danıştay Genel Kurulunun kendi üyeleri arasından, her üyelik için gösterecekleri üçer aday içinden Cumhurbaşkanınca, dört yıl için seçilir. Süresi biten üyeler yeniden seçilebilirler. Kurul, seçimle gelen asıl üyeleri arasından bir başkanvekili seçer. Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu; adli ve idarî yargı hâkim ve savcılarını mesleğe kabul etme, atama ve nakletme, geçici yetki verme, yükselme ve birinci sınıfa ayırma, kadro dağıtma, meslekte kalmaları uygun görülmeyenler hakkında karar verme, disiplin cezası verme, görevden uzaklaştırma işlemlerini yapar. Adalet Bakanlığının, bir mahkemenin veya bir hâkimin veya savcının kadrosunun kaldırılması veya bir mahkemenin yargı çevresinin değiştirilmesi konusundaki tekliflerini karara bağlar. Ayrıca anayasa ve kanunlarla verilen diğer görevleri yerine getirir." Hükmü yer almaktadır.(br) Referanduma sunulan teklif metninde ise "Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu, mahkemelerin bağımsızlığı ve hâkimlik teminatı esaslarına göre kurulur ve görev yapar. Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu yirmibir asıl ve on yedek üyeden oluşur; üç daire halinde çalışır. Kurulun Başkanı Adalet Bakanıdır. Adalet Bakanlığı Müsteşarı Kurulun tabiî üyesidir. Kurulun, dört asıl üyesi, nitelikleri kanunda belirtilen; yüksek öğretim kurumlarının hukuk, iktisat ve siyasal bilimler dallarında görev yapan öğretim üyeleri, üst kademe yöneticileri ile avukatlar arasından Cumhurbaşkanınca, bir asıl ve bir yedek üyesi Anayasa Mahkemesi raportörleri arasından Anayasa Mahkemesince, üç asıl ve iki yedek üyesi Yargıtay üyeleri arasından Yargıtay Genel Kurulunca, bir asıl ve bir yedek üyesi Danıştay üyeleri arasından Danıştay Genel Kurulunca, yedi asıl ve dört yedek üyesi birinci sınıf olup, birinci sınıfa ayrılmayı gerektiren nitelikleri yitirmemiş adlî yargı hâkim ve savcıları arasından adlî yargı hâkim ve savcılarınca, üç asıl ve iki yedek üyesi birinci sınıf olup, birinci sınıfa ayrılmayı gerektiren nitelikleri yitirmemiş idarî yargı hâkim ve savcıları arasından idarî yargı hâkim ve savcılarınca, dört yıl için seçilir. Süresi biten üyeler yeniden seçilebilir. Kurul üyeliği seçimi, üyelerin görev süresinin dolmasından önceki altmış gün içinde yapılır. Cumhurbaşkanı tarafından seçilen üyelerin görev süreleri dolmadan Kurul üyeliğinin boşalması durumunda, boşalmayı takip eden altmış gün içinde, yeni üyelerin seçimi yapılır. Diğer üyeliklerin boşalması halinde, asıl üyenin yedeği tarafından kalan süre tamamlanır." ifadeleri yer almaktadır. Yeni değişiklikle, iktidar, HSYK' yı da kendine bağlamak için, yasa değişikliğine başvurmuştur. Bu yasa değişikliğinin, gerçekleşmesi sonucunda, HSYK bir nevi iktidarın birimi durumuna gelecektir.(br) Anayasa değişikliği ile ilgili kamuoyu ve yargıdaki genel kanı, hükümetin, bu kanun değişiklikleri ile kendini garantiye alması şeklindedir. Hedef ise Yüce divan, HSYK ve Anayasa Mahkemesi'dir. Genel kanı bu olunca da Hükümetin, adalet adına bir adım attığını söylemek imkânsızdır. Bilakis demokrasi ve hukuk, askıya alınacak, HSYK, iktidarın bir birimi haline gelecektir. Bunun önlenmesi ve adaletin sağlanması için, İktidar ve muhalefet özellikle de Türk Adalet Sistemi ve bu sistemin içerisindeki aktörler, kendilerini sorgulamalı ve tartışmaları bu noktaya getiren hususlarda özeleştiri yapmalıdır. Unutulmamalıdır ki adalet, hakim ve savcıların ataması yanında, o hakimin ve savcıların, adalete bağlılığı ile sağlanır..