Allah evreni sözle yarattı : '' kün ,fe yekun'' (Ol, dedi ve oldu.) Bu yüzden söz kutsaldır. Her yaratılış sözle başladı. İnsanla Allah arasındaki ilişki sözle sağlanır. Ve her vahiyde Allah, insana seslendi. İnsanda dile gelen söz, Yaradan'ın iradesidir. Söz, insanlara verilen en büyük bağıştır.
Allah, insanı muhatap aldı, onunla konuştu. İnsana akıl ve söz verildi. Bu yüzden insana eşref-i mahlukat denildi. Allah insandan söz aldı. Yaratıcı'nın, ''Ben Rabbiniz değil miyim?'' sorusuna bütün insanlar, ''evet'' karşılığını verdiler. İnsanı bu söz ve Allah'la yaptığı bu sözleşme değerli kıldı. Türkmen bilgesi Yunusumuz sorar :
''Ey sözlerin aslın bilen gel, de, bu söz nerden gelir?
Söz aslını anlamayan sanır bu söz benden gelir.'' Ve cevabını kendisi verir :
''Söz karadan aktan değil, yazıp okumaktan değil
Bu yürüyen halktan değil, Halık avazından gelir.''
Hal ehli bilir ki; '' İyi insanların dili, sözü Yaratıcı'nın kalemidir.'' İlmin kapısı Hz. Ali buyurdu; '' Ya söyleyen, öğreten bilgin ol, ya da dinleyen belleyen öğrenci, üçüncüsü olma.'' Söz, anlayan için bir mana ifade eder. Sözü anlamayan, onu yanlış yorumlayarak tevil etmeye götürür.
Kişinin beyanı kendini ayan eder. Sözdür canın nimeti. Söz aynadır, insanın içini yansıtır. İnsan sözünden tutulur.
Söz; akılla yol alır, duyguyla sevinir veya hüzünlenir. Yeni kapılar açar, yeni ümitler doğurur. Sevgi onunla taçlanır, nefret kör kuyulara düşer. Söz, söyleyenin dilinde hem zulümdür hem kurtuluş.
''Söz bir, Allah bir'' kelamı bir söz medeniyetine işaret eder. İnsanları kaynaştıran, bir arada tutan sözdür. Burada söz alınır, söz verilir. Bütün sözlerin anasıdır, esasıdır ilahi söz. Yaradanımız güzel sözü benzetmelerle anlatır;
''Görmedin mi? Allah nasıl bir misal verdi. Güzel bir söz, kökü (yerde) sabit, dalları gökte olan güzel bir ağaç gibidir.
(O ağaç) Rabbinin izniyle her zaman meyve verir. Öğüt alsınlar diye Allah insanlara böyle misaller verir.
Kötü sözün durumu da, yerden koparılmış, kökü olmayan kötü bir ağaca benzer.
Allah, iman edenleri, dünya hayatında da, ahirette de sağlam bir söz üzerinde tutar; zalimleri de saptırır ve Allah, dilediğini yapar.''( İbrahim 24-25-26-27)
Güzel söz söylemenin erdemini ayet ayet anlatır Allah : "Sözün doğrusunu söyleyiniz!" (Nisa 9)
"Sözü gönül alıcı bir biçimde güzelce söyleyiniz!" (İsra 23)
"Sözü muhataplarınıza akla ve sağduyuya uygun ve ortamı gözeterek söyleyiniz!" (Nisa 8)
"Sözü kolay anlaşılır bir biçimde söyleyiniz!" (İsra 28)
"Onlara kendileri hakkında konuşurken seviyeli, açık ve net söyle!" (Nisa 63)
Türk'ün söz medeniyetinin şifrelerini veren Kutadgu Bilig, "Ölüden diriye kalan miras, sözdür." diyerek sözün üstünlüğünü vurgular.