12/13 Haziran Perşembe/Cumaya bağlayan gece İslam aleminde "Berat Kandili" olarak kutlanmaktadır. Hicri takvimde kutsal üç aylardan ikincisi olan Şaban ayının 14.günü 15 ine bağlayan gece mübarek Berat gecesidir. Şaban ayının 15. günü İslam tarihinde çok önemli bir hadise meydana gelmiştir. Şöyle ki;
İslam dininde namaz, dinimizin ilk yıllarında sabah-akşam ikişer rek'at farz kılınmıştı. Hicretten yaklaşık bir buçuk yıl önce Recep ayının 27.gecesi Miraç kandilinde beş vakit namaz farz kılındı. Namazın farzlarından biri olan kıbleye dönme, Mekke'de Kabe'nin içi-dışı putlarla dolu olduğu için namazlar, Kudüs'teki Beytül Makdis'e doğru kılınıyordu. Hz.Peygamberimiz (a.s) Mekke'de namaz kılarken Kabe'yi kendi ile Kudüs arasına alırlardı. Medine'ye hicret edilince Kabe'nin arkada kalması Efendimizin üzüntüsüne sebep oluyordu. Bunun için Hz.Peygamberimiz (a.s) Kıblenin Mekke'deki Kabe'ye döndürülmesi için Cenab-ı Hakka dua ediyordu. Bu hadise;
Hicretten 16 ve birkaç gün devam etmişti. Rasülü Ekrem Efendimiz (a.s) Hicretin ikinci senesinde Şaban ayının onbeşinci Salı günü Beni Selem yurdunda öğlen namazının ikinci rek'atını kıldırırken kıblenin değiştiği hakkındaki;
"Ya Muhammed! yüzün semaya doğru çevirerek dua ettiğini görüyoruz. Onun için seni herhalde memnun olacağın kıbleye döndüreceğiz. (Namazda) artık yüzünü Mescid'i Haram-Kabe cihetine döndür ve nerede bulunsanız (namazda) yüzünüzü Kabe tarafına çeviriniz" (Bakara Suresi ayet 144 sh:21)
Mealindeki Ayeti Celile nazil oldu. Saflar yer değiştirerek öğlen namazı ikmal edildi. Bunun için bu mescid'e İki Kıbleli Mescid adı verildi.
İşte vahtedin remzi izzetin şiarı olan bu önemli hadise Şaban ayını mümtaz kılan sebeplerden başlıcasıdır. Kıblenin Kudüs'ten Kabe'ye döndürülmesi olayının Şaban ayının onbeşinci günü meydana gelmesi o günün gecesinin "Berat (kurtuluş" gecesi olmasına sebep olmuştur.
Berat Kelimesi "beraet" in kısaltılmışıdır. Berat, borçtan, isnad edilen suçtan kurtulmak manasına gelmektedir.
Kur'an-ı Kerim, Berat gecesinde Levh-i Mahfuzdan alınmış ve bir bütün halinde dünya semasına Beytül İzzeye indirilmiştir.
Daha sonra hadiselerin gerektiğine göre meselelere çözüm getiren hükümler ayet ayet, sure sure inmeye başlamıştır. Bu olay Berat gecesinin üstünlüğüne sebep olan ikma bir hadisedir.
İslam aleminde Berat gecsinin devrin bir saygı ile yer almasının bir sebebini de Hz.Peygamberin eşi Hz.Aişe (r.anha) anlatıyor;
"Günün birinde Hz.Peygamber odama geldi, elbisesini çıkardı az sonra giyindi ve dışarı çıktı. Beni bir kıskançlık aldı onu takip ettim. Medine'nin Mezarlığı Bakiül-Garkad'da kendisine eriştim. Ahirete intikal edenlere dua ediyordu. Kendimi kınadım hızlıca odama döndüm. O da arkamdan geldi. Ve buyurdular ki;
-Ya Aişe! Bu gece Şaban ayının onbeşinci gecesidir. Cenab-ı Hak bugece Beni Kelb Kabilesinin koyunlarının tüyleri sayısı kadar (çokluktan kiraneye kimseleri cehennemden azad eder (kurtarır af eder) Ancak bu gece Allah'a şirk koşanların, birbirin kin tutanların, akrabalarıyla münasebeti kesenlerin, hayat ve ihtişamlarına mağrur olanların, Ana babalarına isyan edenlerin, içki düşkünlerinin yüzlerine bakmaz, bu kul haklarındaki günahlarından vazgeçmedikçe onları af etmez"
Efendimiz eşinden izin isteyip bu geceyi ibadetle geçirdiler. Vahiy meleği Cebrail (a.s) Şaban ayının 13.gecesi Rasülüllah Efendimize gelip bu gece ümmetinin affı için dua et dediler. Efendimiz uzunca bir yalvarış ve yakarıştan sonra Cebrail geldi. Ya Rasülüllah! Hz.Allah, ümmetinin üçte birine şefaat etme yetkisi verdi, dediler. 14.gecesi Cebrail, Efendimize ümmetin için dua et dediler. Rasülüllah efendimiz, Hz.Allah'a çok yalvardı ümmeti için. Cebaril (a.s) geldi. Ya Rasüllüllah! Cenab-ı Mevla ümmetinin üçte ikisine şefaat etme yetkisi verdi, dediler. Şabanın 15.gecesi Cebrail (a.s) yine Efendimize: Bu gecede ümmetin için dua et dediler. Rasülullah Efendimiz ümmeti için gözyaşlarıyla çok uzun bir duada bulundular.Cebrail isimli vahiy melegeğ geldi;Müjde ya Rasülüllah Hz.Mevla (c.c) bu gece sana ümmetinin tamamına şefaat etme yetkisi verdi, dediler.
Rasülullah Efendimiz kendisine gerçek ümmet olanlara ahirette şefaat ederek ümmetini cehennemden kurtaracaklardır. Hz.Ali (.a) nin rivayet ettiği bir Hadis-i şerifte Rasüllulah efendimiz; "Şaban ayının onbeşinci günü oruç tutunuz gecesini de ibadetle geçiriniz" buyurdular. Kur'an okuyarak, kaza namazı kılarak, dualarla bu gece ihya edilmelidir.Ayrıca İmam-ı Gazali, Berat gecesi yüz rek'at (hayır/mağfiret) namazının kılınacağının ihyasınıda bildiriyor. HzAllah'ın af etmes için niyet edilir iki rekatta bir selam verilir. Her rekatta bir Fatiha onbir ihlas okunur, sonunda 100 istiğfar 100 salavat-ı şerife okunur ve dua edilir.
Sevgili okurlarımın mübarek Berat Kandilini tebrik ile ilahi affa nail olmalarını niyaz ederim.
Hoşçakalınız.