Dünkü yazımda günümüzde üretici ve satıcı artışının; müşteri artışından daha hızlı olduğuna dair bir manzara oluştuğundan söz etmiştim. Yeni buluşların kolayca küresel bir yaygınlık kazanmasıyla, yeni ürünlerin benzerlerinin de dünyanın herhangi bir noktasında değişik kalitelerde ve bol miktarda bulunmasına yol açıyor. Bu gerçek, sadece ürün geliştirmenin yeterli olmadığını, ürünü çeşitli inovatif hizmetlerle sarmalayarak daha bütünsel hale getirmeyi gerektiriyor.

ürün Yaşam Eğrisi
Klasik teoride bir ürünün yaşam eğrisi; tanıtma, gelişme, olgunluk ve gerileme olmak üzere dört dönemden oluşur. ürünün tanıtma döneminde hem satışlar, hem de kârlar düşüktür. Gelişme döneminde ürünün buluşçusu ve üreticisinin satışları ve kârları artmaya başlar; bu dönemde rakipler de ürün pazarına girmeye başlarlar. Olgunluk döneminde satışların artış hızı düşmüştür; kâr oranı da bir zirve yaptıktan sonra gerilemeye başlar. Son dönemde ürün, pazardan çekilmeye başlar.

Bugünün iş dünyasında öncelikle; herhangi bir ürünün ortalama yaşam süresi kısalmıştır. Müşteri seçimlerinin önemli hale gelmesi, bir sonuç olarak ürün yaşam süresinin kısalmasına neden olmuştur. örneğin geçmişte bir markaya ait bir otomobil modeli birkaç yıl değişikliğe uğramadan satılabilirken, bu dönemde her yıl yeni modeller piyasaya sürülmektedir. Bir başka örnek olarak; hazır giyim alanında geçmişte sadece yaz ve kış olmak üzere iki sezon kullanılırken, bugün bazı firmalar bu sayıyı, dörde veya altıya, hatta onikiye çıkardılar. özetle; artık ürünler çok daha kısa süre yaşıyor.

Bilişim ve iletişim alanındaki gelişmeler yanında ileri üretim ve yönetim teknolojileri sayesinde; ürünün yaşam dilimlerinin birbirine göre oranları da değişmiştir. Bu değişim de İnternet ve lojistik sayesinde tüketicinin ürüne ve ürün bilgisine erişiminin kolaylaşmasının da etkisi var. ürün, piyasaya büyük bir hızla girmekte; buluşçu firmanın yüksek katma değer elde etmesine imkân bırakmadan pazara yeni üretici ve satıcılar dâhil olmaktadır. ürünün pazardan çekilişi de aynı hızda olmaktadır. Bu durumun güzel örneklerinden birisini, yine bilişim ve iletişim sektörleri oluşturmaktadır.

Yeni ürün Geliştirme
ürünlerin daha az yaşar hale gelmesinin sonuçlarından birisi, firmaların biteviye yeni ürün geliştirmek zorunda kalmalarıdır. Dünya deneyimi göstermiştir ki; yeni tasarımlar üretmekte geciken firmaların pazar payları hızla azalmaktadır. Bu sürekli tasarlama ve ürünün hızlı tükenmesi süreci, bugünün iş dünyasının kısır döngülerinden birisidir. ürün ve tasarım sayısı hızla artarken, müşteri sayısı görece azalmaktadır. Bir anlamda ürün piyasası enflasyonist, müşteri piyasası ise deflasyonist bir özellik göstermektedir.

ürünlerin hızla demode olması, aslında bilginin hızla eskimesi anlamına gelmektedir. 1970’li yıllara kadar bir genel kültür ansiklopedisi uzun süreli kullanılabilirken, bugün herhangi bir konudaki kitap 1 yıl içinde eskimektedir. Yeni teknoloji içerikli sektörlerde ise bilginin eskime hızı, artık aylarla ölçülmektedir.

Artan Bilgi ve Eğitim İhtiyacı
Bilgi büyük bir hızla eskirken, üretilen bilginin hacminde de olağanüstü bir artış oluşmuştur. Bugün olağan bir yönetici, her gün 20-30 arasında e-posta almaktadır. önüne çok sayıda rapor gelmektedir. İşi açısından ilgisini çekecek çok sayıda broşür masasında ilgilenilmeyi beklemektedir. Basılı yayın sayısındaki artış, geçmiş yıllarla kıyaslanmayacak düzeydedir. Eğitimin okul sıralarından yaşamın tamamına yayılmasının gerekliliği, işte büyüyen bu bilgi hacminin zorlamasının bir sonucudur.

Artan bilgi yükü, bize yaşamın bir başka gerçeğini hatırlatıyor. Karşılanması gereken iş yükünün artması, üretim ve satış süreçlerinde yer alan herkesin zamanının azalmasına yol açıyor. İster beyin, isterse kol emeği temelli olsun; çalışanların zamanlarının azalması, alışveriş için de daha az zamanları kalmasına neden oluyor. Bir başka deyişle; artık müşterinin geçmişte olduğu kadar zamanı yok. Büyük bir hızla ihtiyacını giderecek doğru ürüne ulaşmak istiyor. Tüketim tapınakları dediğimiz yeni türden dev marketlerin arkasındaki bir diğer gerçek budur. Alışveriş sürecinin kolaylaştırılması ve kısaltılması, yukarıda anlattığımız dev çarkın, bir kez daha işlemesi için vesile oluyor.

Son söz: öncelikle iş dünyasının, sanayinin ve ticaretin problemlerinin özünü (kök nedenlerini) kavramak zorundayız. Herkes iş modelini baştan sona ve ayrıntısıyla yenilemek üzere gözden geçirmelidir.