İki haftadır köşe yazılarımda Evrensel İnsan Hakları Beyannamesinde vurgulanan hakların 14 asırdır Kur'an'da daha ayrıntılı bir şekilde bulunduğuna değinmiştim. Kaldığım yerden devam edeyim;
Beyannamede Madde-21/1'de, Kur'an'da da Mümtehine-12 nci ayette de erkekler gibi oy kullanmak üzere biat işlemi için kadınlarla da el sıkışılmasını açıklayarak herkesin seçme ve seçilme hakkına sahip olduğu belirtilmiştir.
Madde 21 1. Herkes, doğrudan veya serbestçe seçilmiş temsilciler aracılığı ile ülkesinin yönetimine katılma hakkına sahiptir. 2. Herkesin ülkesinin kamu hizmetlerinden eşit olarak yararlanma hakkı vardır. 3. Halkın iradesi hükümet otoritesinin temelidir.
Beyannamenin 23/1 maddesinde çalışmanın cinsiyet belirtilmeksizin insan olarak herkesin hakkı olduğuna değinilmiş, aynı konu Nisa-32 nci ayette de açıkça açıklanmıştır.
Madde 23 1. Herkesin çalışma, işini serbestçe seçme, adaletli ve elverişli koşullarda çalışma ve işsizliğe karşı korunma hakkı vardır. 2. Herkesin, herhangi bir ayrım gözetmeksizin, eşit iş için eşit ücrete hakkı vardır. 3. Herkesin kendisi ve ailesi için insan onuruna yaraşır ve gerekirse her türlü sosyal koruma önlemleriyle desteklenmiş bir yaşam sağlayacak adil ve elverişli bir ücrete hakkı vardır.
Nisa-32. Ayrıca Allah'ın her birinize farklı özelliklerde verdiği yeteneklere ve bunlar nedeniyle elde edilenlere göz dikip durmayın. Örneğin erkeklerin kendi yeteneklerine bağlı olarak yaptıkları şeyler ve nasipleri /elde ettiklerinden bir pay, kadınların da kendi yeteneklerine bağlı olarak yaptıkları şeyler ve nasipleri /elde ettiklerinden bir pay vardır. Dolayısıyla birbirinizi kıskanıp engellemeye uğraşmayın ve Allah'tan si¬ze nimetleri vermesini isteyip, bu yönde gayret edin. Ve şuna emin olun ki Allah, her yapılanın farkındadır ve bütün ayrıntıları ile bilmektedir.
Beyannamenin 26/1 nci maddesinde herkesin eğitim hakkına sahip olduğunun belirtilmesi, Kur'an'da 'Alak-1-4 arası ayetlerde açıkça belirtilmiş ve ilk okunacak kitabın Evren kitabı, ikincinin ise Kur'an olması gerektiği şeklinde vurgulanmıştır.
Madde 26 1. Herkes eğitim hakkına sahiptir. Eğitim, en azından ilk ve temel eğitim aşamasında parasızdır. İlköğretim zorunludur. Teknik ve mesleksel eğitim herkese açıktır. Yüksek öğretim, yeteneklerine göre herkese tam bir eşitlikle açık olmalıdır. 2. Eğitim insan kişiliğini tam geliştirmeye ve insan haklarıyla temel özgürlüklere saygıyı güçlendirmeye yönelik olmalıdır. Eğitim, bütün uluslar, ırklar ve dinsel topluluklar arasında anlayış, hoşgörü ve dostluğu özendirmeli ve Birleşmiş Milletlerin barışı koruma yolundaki çalışmalarını geliştirmelidir. 3. Çocuklara verilecek eğitimin türünü seçmek, öncelikle ana ve babanın hakkıdır.
'Alak-1. Oku, her şeyi yoktan var eden /yaratan Rab'bin adıyla. 3. Oku ve bil ki O Rabbin en büyük ikram sahibi /cömert olandır. 4. Ki O (Rabbin), kalemin yazdıklarıyla öğretendir).
Beyannamede Madde-29/2 ve Madde-30 da herkesin haklarına saygı gösterilmesi, zorlanmaması ve hak gaspı yapılmaması belirtilirken, Kur'an'da da Yunus-99 ve Bakara-256
Madde 29 2. Herkes haklarını kullanırken ve özgürlüklerinden yararlanırken, başkalarının hak ve özgürlüklerinin tanınması ve bunlara saygı gösterilmesinin sağlanması ve demokratik bir toplumda genel ahlâk ve kamu düzeniyle genel refahın gereklerinin karşılanması amacıyla yalnız yasayla belirlenmiş sınırlamalara bağlı olur.
Madde 30- Bu bildirgenin hiçbir kuralı, herhangi bir devlet, topluluk veya kişiye, burada açıklanan hak ve özgürlüklerden herhangi birinin yok edilmesini amaçlayan bir girişimde veya eylemde bulunma hakkını verir biçimde yorumlanamaz.
Yunus-99. Eğer Rabbin isteseydi, yeryüzünde yaşayan insanların tümü inanırdı. Dolayısıyla insanları, iman etsinler diye ikrah edecek şekilde sakın zorlama.
Bakara-256. Dinde baskı /zorlama, illallah ettirme, bıktırma yoktur.
Kur'an'ın insana hitap ettiğine yönelik ayrıca şu konu ve ilgili ayetleri bulunmaktadır:
• Hz. Muhammed'in şefaat için her iki cins için dua etmesi istenmektedir, ki bu ikaz kadın ve erkek eşitliğini vurgulamaktadır (Muhammed-19. Ya Muhammed! Hiç şüphen olmasın ki, Allah'tan başka ilah yoktur ve Allah'tan bağışlanma için dua ederken, hem kendi günahların için, hem de iman eden erkeklerin ve iman eden kadınların günahları için de bağışlanma dile. Çünkü Allah, hepinizin yaptıklarınızı ve girip çıkışlarınızı ayrıntıları ile bilmektedir).
• Eşlerin birbirleri için birer elbise oldukları belirtilmektedir (Bakara-187. Oruç gecelerinde cinsel ilişkide bulunmanız size helâl kılındı. Eşler birbirlerinin temsilcileri ve sırlarını gizleyen birer elbise gibidir).
• Kadın tarla, erkek çiftçidir diyerek farklı sorumluluklarla eşitlemektedir (Bakara-223. Kadınlarınız, tohum ekerek ürünler aldığınız tarla gibi¬dir. Bir çiftçi olarak tarlanızdan iyi bir ürün almak için, nasıl ki ona iyi bakmak ve gerekeni yapmak zorundaysanız, kadınlarınızla beraberliğinizde de aynı ihtima¬mı ve özeni gösterin ve onları hoş tutun).
• Boşanmak üzere olanları barıştırmada ve Vasiyet şahitliklerinde erkek ile aynı sayıda şahit oluşunu belirterek eşitlemektedir (Talak-2. Boşanan kadınlar iddet sürelerini doldurdukları zaman, evliliğinize devam edecekseniz örfünüz ne gerektiriyorsa öyle davranın, yok eğer boşanmaya kesin karar verdiyseniz yine örfün gerektirdiği gibi ayrılın. İçi¬nizden sözüne güvenilir iki kişiyi de bu işleminize şahit edin. Kendiniz de Allah'ı gözeterek dürüst davranın).
• Kadın-erkeğin birlikte oturmasını ve yemek yemelerini tavsiye ederek eşitliklerini vurgulamaktadır (Nur-61. Kör ile sakat olanla veya hasta olanla ¬kendi evlerinizde, ayrıca babalarınızın evlerinde, annelerinizin evlerinde, kardeşlerinizin evlerinde, kız kardeşlerinizin evlerinde, amcalarınızın evlerinde, halalarınızın evlerinde, dayılarınızın evle¬rinde, teyzelerinizin evlerinde, sorumlu olduğunuz evlerde ve güvenilir dostlarınızın /arkadaşlarınızın evlerinde birlikte yemek yemenizde bir sakınca /günah yoktur. Beraberce yahut ayrı ayrı yemenizde de bir sakınca yoktur).
NOT-1: Ayrıntılı bilgiyi NÖVAK Vakfının "SON DAVET KUR'AN (Kısa tefsirli tercümesi)", "İSLÂM'IN ŞARTI SADECE 5 DEĞİL" ve "OKU! KONULARINA GÖRE KUR'AN AYETLERİ" kitaplarında bulabilirsiniz.
NOT-2: 11 Ocak 2017 Çarşamba günü saat 17.30-19.00 da ise Özdilek Sanat Merkezinde Halka açık "KUR'AN SOHBETLERİ"ne inşallah devam edeceğim.