Kurban kelimesinin lügat manası yaklaşmaktır, ıstılahi manası da Allah'a yaklaşmak (rızasını elde etmek) için ibadet niyetiyle Kurban Bayramı günlerinde kurban kesmektir.
Kurban kesmek, Hanefilerce vacip olan bir mali ibadettir. Vücubiyeti Kevser suresindeki "Venhar" Kan akıt kurban kes, kelimesiyle sabittir. Hadis-i Şerif ile de sabittir. Efendimiz buyuruyor ki "Bir kimse kurban kesmeye kudreti olursa kesmezse o kimse elbette bizim mescidimize (yani bize) yaklaşmasın".
Bir kimse kurban kesmeyip de parasını bir fakire verse kurban kesmiş olmaz. (Bu dini görevi yerine getirmiş sayılmaz)
Vücubunun şartı:
a) Müslüman olmak
b) Hür olmak
c) Mukim olmak (misafir olmamak) (Misafir arzu ederse kesebilir)
d) Nisaba malik olmak (Dinen zengin sayılmak)
Dinen zenginlik ölçüsü : 80.18 gram altına yahut bu miktar bir altının tutam kadar bir paraya sahip olmak (zaruri ihtiyaçları ve borcu dışında bu kadar bir altın veya karşılığındaki paraya sahip olanlar dinen zengin sayılırlar.)
Vacip olan kurbanın bayramın 1.-2.-3. günleri kesilmesi gerekir. Bayram namazını kılmakta vaciptir. Kurbanlar bayram namazından sonra kesilmeye başlanır daha önce kesilmez.
Kurbanlar koyun bir yaşında, keçi deve (bir kişi için) sığır, manda deveden (7 kişi için) kesilir. Sığır iki yaşında, devenin de beş yaşında olması gerekir.
Yedi kişi bir sığırı kurban keseceklerse hepsinin kurban ibadetine niyet etmesi lazımdır. Biri et yemek için keserse hiçbirinin kurbanı olmaz. Yedi kişiden biri veya ikisi Adak veya Akika kurbanına niyet etse hepsinin kurbanı geçerlidir.
Kurbanı herkesin kendisi kesmesi icap eder. Kendi kesemezse birine vekalet vererek kestirir. Kurbanı kesilen kişi kurbanın başında bulunur, kesen kişi ile tekbir getirir. Bismillahi Allahüekber derse faziletlidir. Keserken "Bismillahi Allahüekber" demek farzdır, şarttır.
Rasülüllah Efendimiz (a.s) kızı Hz.Fatıme'ye (r.a.h) şöyle dedi; "Ey Fatıme, kalk ve kurbanın kesilmesine şahit ol. Zira kurban kanının ilk damlası yere düştükçe işlediğin günahların mağfiret olunur"
Kurbanın özrü:
İki gözü veya bir gözü kör olan, kemikleri içinde ilikleri kalmamış derecede zayıf olan, dişlerinin çoğu dökülmüş olan kulak ve kuyruğunun çoğu kesilmiş olan, boynuzu kökünden kırılmış olan hayvanlardan kurban olmaz. Kurban canlı, semiz, bakımlı ve besili olmalıdır. Kurbanın şu uzuvları yenmez.
1- Yumurtalıkları
2- Bezleri
3- Sidik torbası
4- Ödü 5-Kurbandan akan kan 6- Erkeğin tenasül uzvu 7- Dişinin üreme organı
Kurban nasıl kesilir:
Hayvana önce su verilir. Şefkatle kesme yerine götürülür, kanı için kazılan çukurun yanına götürülür. Sol tarafına kıbleye karşı yatırılır. Üç ayağı bağlanır arka sağ ayağı serbest bıkarılır önce niyet edilir.
Niyet: Yarabbi niyet ettim rıza-i şerifin için şu kurbanı kesmeye. İlahi şu vücudum çok günah işledi, kendimi kurban etmeliydim ancak sen insanın kurban edilmesini yasak ettin. Nefsime bedel şu hayvanı rızan için kurban ediyorum, bir tekbir okur.
"Allahü ekber, Allahü ekber, lâ İlâhe illallahü vellahü ekber, Allahü ekber ve Lillahilhamd. Bismillahi Allahü Ekber deyip keser. Kanı aktıktan sonra son damarı kesilir.
Kurban eti üçe bölünür. Bir bölümü fakir fukaraya bir bölümü eşe dosta ikram edilir. Bir bölümü evde aile için kullanılır.
Sevgili okurlarımın kesecekleri kurbanlarının kabulünü niyaz ederim. Cenab-ı Hak huzur içinde kazasız belasız bayramlar nasip eylesin. Amin.
Hoşçakalınız.