Selef alimleri nazar meselesine yer verirken kelam alimleri muhtemelen itikadı ilgilendirmediği ve ahad haberlere dayandığına bu konuyu eserlerine almamışlardır. Fıkıh alimleri ise daha çok kötü bir kişiden korunmak ve nazardan kurtulmak için alınması gereken tedbirler üzerinde durmuşlardır. Kadi iyaz, Nevvi ve İbn Abidin nafakaları karşılanma şartıyle nazarı etkili kişilerin toplumdan uzak tutulabileceğini bildirmektedir. Kurtubi ise nazar yoluyla zarar veren kimseden zararın tazmin ettirileceğini belirtmiştir. (Bedrettin el Ayni, 18/405)
Nazar konusu pozitif bilimlerin yöntemiyle açıklama imkanı bulamamaktadır. Normal sınırlar çerçevesindeki duyuş, düşünüş ve davranışları ve olayları inceleyen parapsikoloji nazarı psikokinetik (telekinezi) olaylar içinde mütalaa etmekte ve bu tür hadiseleri birer vaka olarak kabul etmektedir. Meydana gelişlerini ise bedenin elektromanyetik güç alanına sahip bulunması elektromanyetik ışıklar yayan gözlerin bu alanı etkilemesi, özenme, imrenme ve hased gibi duyguların bu tür bakışları beslemesi bakışlardaki duygu yoğunluğuna paralel bir biçimde nazarın gücünün artması ve ayrıca zihin gücünün bu tür olaylarda etkili bulunması şeklinde açıklamaktadır.
Nazar boncuklarının mavi renkte oluşu gözü yeşil veya mavi olanların çok psikokinetik güce sahip bulundukları inancına dayanmaktadır. Mavi renk boncuğu, bakan gözlerin dikkatini kişinin vücudundan boncuğa yöneltir böylece mavi gözden gelebilecek enerji akımı nazar boncuğu tarafından yansıtılarak gücü kırılır.
Nazardan korunmak için başvurulan önlemlerin bir kısmı da dua olarak görülmektedir. Felak ve Nas surelerini okumak, maşallah, barekallah gibi metinlerin yazılı olduğu kolyeler taşımak bu türdendir. (WC'ye girmeden bu kolyeler çıkarılmalıdır) Umut bağlanan veliler şeklinde kabul edilmek şartıyla bunlar dine aykırı bir durum söz konusu değildir. Burada inancı ilgilendiren en önemli husus, "nazar" kavramı etrafında oluşturulan "kurşun dökme" çeşitli hayvanların veya kemiklerini kullanma gibi bir kısım İslam dışı gelenek ve uygulamalardır. Allah'a dayanma yerine bazı şeylere sığınma Allah'ın yaratıcı ve koruyucu sıfatlarının yaratıklara devretme anlamı taşıyan bu tür davranışları İslami açıdan onay asla mümkün değildir. Allah'tan gayri şeylerden medet ummak gaflet ve delalettir.
Halk kültüründe insanları, hayvanları araba ve ev eşyası gibi nesneleri nazardan korumak amacıyla değişik objeler nazarlık olarak kullanılmaktadır. Kalem suresinin 51.ayetinin aslı ve meali yazılı bir levha ev ve işyerlerine asılır. Nazardan korunmanın en tesirli tedbiri dua ve konuda Efendimiz Peygamberimizin tavsiye ettiği sureleri okumakdır.
Kur'an'ın son iki suresi Felak ve Nas Surelerine Muavvizeteyn denilir. Ukbe b.Amir'den gelen bir rivayete göre Rasulü Ekrem Felak ve Nas surelerini kast ederek "Bana bazı ayetler indirildi benzerleri görülmemiştir el Muavvizeteyn demiştir." (Müslim, Salatül Müsafirin 264-265)
Müşrikler Hz.Peygamberimize (a.s) büyü yaparak zarar vermek istediler. Bu surelerde ise her türlü şerre karşı Rasülüllahın Yüce Yaradana sığınılması gerektiği belirtilmiştir. Muavvizeteyn; sığındıran, koruyan anlamına gelmektedir.
Felak suresinin meali:
" (Habibim) De ki: Yarattığı şeylerin şerrinden, karanlığı çöktüğü zaman gecenin şerrinden, düğümlere üfürüp büyü yapan üfürükçülerin şerrinden ve kıskandığı vakit kıskanç kişinin şerrinden sabahın Rabbine sığınırım!
Nas Suresinin meali:
"(Habibim) De ki: "Cinden olsun, insandan olsun, ; insanların kalplerine vesvese veren sinsi vesvesecinin kötülüğünden, insanların Rabbine, insanların Melik'ine (Mutlak sahip ve hakimine) , insanların İlâh'ına sığınırım."
(İzahlı meal tefsiri)