“Yenilik, yenilikçilik, yenileşim” gibi sözcüklerle de ifade ettiğimiz inovasyon kavramı, basit olarak “kazandıran yenilik” anlamına geliyor. Mutlaka bir buluş (icat) olması gerekmiyor. Var olan bir ürünün veya hizmetin katma değer yaratacak biçimde iyileştirilmesi ve geliştirilmesi de inovasyon kapsamına giriyor. İnovasyon sözcüğünden türetilerek yenilik yapan kişi ya da kuruluşa inovatör (inovasyoncu) deniyor. İnovasyon sadece ürün veya hizmet alanına ait bir olgu değil. İş modelinden pazarlamaya, makine parkından satış kanallarına, yönetimden üretim metodolojilerine kadar bir işletmenin herhangi bir birim veya fonksiyonunda yer alabilir. örneğin son yıllarda “iş modeli inovasyonu” konusunun ilgi olarak yükselişine tanık oluyoruz

Bazı inovasyon türleri yaşamda veya pazarda ancak adımsal iyileştirmeler yaratıyor. Diğer yandan bozucu veya yok edici inovasyon adı verilen tür ise büyük ve önemli değişikliklere (hatta yaşamsal dönüşüme) yol açıyor. Bir işletme açısından baktığımızda; kuruluşa yüksek değer kazandıran türde inovasyonların genelde bu grupta yer aldığını görüyoruz.

İnovasyonun kökeni ve kaynakları açısından çok değişik türleri var. Bazı inovasyon örneklerinin ciddi ar-ge çalışmalarından kaynaklandığını görüyoruz. Bazılarından ise ‘şans’ faktörü etkili olabiliyor. Ama diğer yandan (olayın gerçekten yaşandığı kuşkulu olsa da) Newton gerekli ön çalışmayı yapmasaydı, kafasına elmanın düşmesiyle Yer çekimi Kanunu’nu bulamayacağı anekdotunu da hatırlamamız gerekir. Keza; aynı şey hamamdan çıplak halde “Evreka (Buldum)” diye bağırarak fırlayan Arşimet’in suyun kaldırma kuvvetini yasalaştırmasında da söz konusu olabilir.

Bilim ve teknolojinin gelişim tarihini buluşçu ve inovasyoncu kişilerle ilişkilendirerek incelediğimizde ilginç bir durum dikkat çeker. O da önemi buluşlarla tarihe izlerini bırakan insanların bazılarının bilimsel yolculuklarının bir patent ofisi çalışanı olarak başlamış olmasıdır. Muhtemelen bu kişiler, görevleri gereği patent ofisinde okumak durumunda oldukları belgelerden esinler edinmişler; kendi akıl, yetenek ve becerilerini de bu bilgilenmeye ekleyerek önemli buluş ve teoriler geliştirmişler.

İnsan siyahı ve beyazı birlikte öğrenir. Bir başka deyişle insan, doğayı karşılaştırmalar ve kıyaslamalar yaparak tanır ve tanımlar. Kıyaslama yapacak seçeneklerin çoğalmasıyla birlikte insanın doğa ve evren karşısındaki algısında gelişir ve çeşitlenir. Bu nedenle kişi (veya kuruluş) sadece bir konuya odaklanarak gelişemez. Kendi ilgi ve bilgi alanlarına başka konularla eşlemesi, onlarla karşılaştırma ve kıyaslama yapması geliştirici sonuçlara imkân sağlar.

örneğin işletmeler için en önemli inovasyon kaynaklarından biri, başka sektörlerde veya buralarda yer alan işletmelerde yapılmış yenilikçi uygulamaların farklı alanlara uygulanması ile çıkar. İş-işletme kültürü içinde bunun pek çok örneğini bulmak mümkündür. örneğin günümüzde kullanılan pek çok ürün, benzeri konularda doğada var olan (hayvanlar veya bitkiler tarafından zaten icra edilen) faaliyetlerin insan yaşamına taşınması ile elde edilmiştir. Buna “biyomimikri veya biyomimetik” denir.

Yukarıda hızlı bir şekilde özetlediğim konu, bir kişinin veya kuruluşun yenilikçi  (inovatif) olabilmesi için çok sayıda sektörü, örneği ve uygulamayı izlemesi gerektiği anlamına gelir. İnovasyon fırsatlar ve imkânları dünyanın hemen her noktasında bulunuyor. Bu nedenle dikkatli bir gözlemci olmak gerekiyor.

Günümüzde inovasyon için yeni bir imkân var. Bu da yeni teknolojilerin hızla gelişiyor ve mevcut olanların evrimleşiyor olmasıdır. Geleneksel yollarla yapılagelen işlerin (ürünlerin veya hizmetlerin) yeni/ileri teknolojilerle daha verimli, kolay ve düşük maliyetli yapılabilecek olması görkemli bir inovasyon zemini oluşturmaktadır.

(Devam edecek)