Farsça âb (su) ve dest (el) kelimelerinden oluşan ve "el suyu" anlamına gelen abdest, belirli ibadetlerin ifasının ön şartı olan ve kendisi de ibadet mahiyetinde görülen bir nevi hükmî temizliktir. Arapça karşılığı güzellik, temizlik ve parlaklık anlamına gelen "vudû"dur. Fıkıhta abdest, "belli uzuvları usulüne uygun olarak su ile yıkamak ve bazılarını da eldeki su ıslaklığı ile meshetmek" şeklindeki ibadet temizliği olarak tarif edilir.
Abdestle ilgili olarak Kur'ân-ı Kerîm'de, "Ey iman edenler! Namaza kalktığınızda yüzlerinizi, dirseklere kadar kollarınızı yıkayın, başınızı meshedin ve topuklara kadar ayağınızı yıkayın. Eğer su bulamazsanız temiz toprakla teyemmüm edin" (El-Mâide Ayet 6 sh:107) buyurulur.
Bu âyeti kerime Medine döneminde nâzil olmuş ise de, müslümanların Mekke döneminde mi`rac gecesinde namazın farz kılınmasından itibaren namaz öncesinde mendup bir davranış olarak abdest aldıkları bilinmektedir. Âyet bunu müstakil bir hükümle teyit etmiş, ayrıca abdestin her amel için değil namaz için farz kılındığını açıklamıştır. Hz. Peygamber de hem müslümanlara fiilî olarak abdestin nasıl alınacağını göstermiş hem de abdestsiz olarak kılınacak hiçbir namazın Allah katında kabul olunmayacağını belirtmiştir (Buhârî, "Vudû", 2)
Abdest başlı başına maddî temizlik özelliği de taşıyıp sağlık açısından bir dizi faydalar içermekle birlikte esasen hükmî temizlik işlemi ve arınma yoludur. Bunun için de fıkıh dilinde maddî kirlilikten temizlenme "necâsetten tahâret" olarak anılır; hükmî kirlilik olan hadesten temizlik ise birer hükmî temizlik usulleri olan abdest ve gusülle olur. Abdest ile ağız, diş, burun, el, yüz ve ayaklar gibi kirlenmeye ve dışarıdan gelecek mikroplara en açık uzuvlar günde birkaç defa su ile temizlenir. Bu sayede vücudun sinir sistemi ve kan dolaşımı daha düzenli hale gelir ve vücuda fizikî-tıbbî birçok fayda sağlar. Ayrıca abdest, namaz ibadetini ifa için yüce Allah'ın huzuruna çıkacak müminin mânevî ve ruhî hazırlık ve temizliği de demektir.
Abdest başlı başına bir ibadet değil belli ibadetleri yapabilmek için bir vasıta (vesile) ibadettir. Namaz kılmak, Kabe'yi tavaf etmek, tilavet secdesi yapmak, Kur'an'a dokunmak için abdest dinen gerekli (farz) dır. Hanefi mezhebi mensupları Kabe'yi tavafta abdesti vacip görürler.
Abdestin manevi destek sağladığı adeta mü'minin silahı olduğu bildirilmekte, mümkün olduğu kadar abdestli olmaya gayret edilmelidir.
Abdestin farzları:
Abdestin farzları Kur'an'ın Maide Suresinin 6.ayetinde şöyle buyurulur. "Ey iman edenler! Namaza kalktığınızda yüzlerinizi, dirseklere kadar kollarınızı yıkayın, başınızı meshedin ve topuklara kadar ayağınızı yıkayın"
Abdestin sünnetleri:
Abdest almaya niyet etmek, başlarken BESMELE çekerek elleri bileklerle birlikte üç defa yıkamak, ağız ve buruna su çekip iyi bir ağız ve burun temizliği (mazmaza ve istirşak) yapmak misvak kullanmak (dişleri fırçalamak) başın tamamını meshetmek, boynu meshetmek, abdeste sağ uzuvdan başlamak, bu uzuvları üçer defa yıkamak. Usule uygun abdest budur.

Özürlünün abdesti:
Devamlı burun kanaması, idrar tutumama, devamlı kusma, yaranın devamlı kanaması, kadınların akıntısı gibi abdesti bozan ve kısmen süreklilik taşıyan bedeni rahatsızlıklara ilmihal dilinde özür (mazeret) böyle kimselere (mazur, mazure) denir.
Bu saydığımız türde olup en az bir namaz vakti süresince devam eden bedeni rahatsızlıklar özür hali sayılır. Özürlü kise (vakit girince) her namaz vakti çin abdest almak zorundadır. O vakit içinde aldığı abdestle (onu bozan yeni bir durum meydana gelmedikçe) dilediği kadar farz, vacip, sünnet, eda ve kaza namazı kılabilir. amaz vakti çıkınca özürlünün abdesti bozulmuş olur. Özürlü kimsenin abdesti özür hali dışında abdesti bozan ikinci bir sebeple de bozulur. Abdestte suyu kullanmak sağlığına zararlı ise teyemmüm yapar namazını kılar. Üzerinde sargı bulunan bir organın abdest alırken su ile yıkanması zararlı ise sargı çözülmeyip üzerine meshedilir.
Gelecek yazımız gusul ve önemi.
Hoşçakalınız.