Valimiz Sayın KILIÇLAR, gerek incelemeleri, gerekse, kamuoyu ile paylaştığı düşünceleri ile dikkat çekiyor. Seyitgazi ilçesindeki Selçuk Hamamı içerisinde kurulu, Bor ve Etnoğrafya Müzesi, gezdikten sonra, "Bor, önümüzdeki çağın, en popüler madeni olacak" diyerek, bir gerçeği kamuoyu ile paylaştı.
Dünya bor rezervlerinin, büyük bölümü Türkiye'de bulunuyor. Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğünce, 2002 yılında başlatılan Bor Mastır Arama Projesi kapsamında yapılan sondaj çalışmaları sonucunda, 2 milyar ton olan bor rezervlerinin, 1 milyar ton artırılarak, 3 milyar ton düzeyinde olduğu saptanmıştı. Bu miktar dünya bor rezervinin, yüzde 72'sine karşılık geliyor.
Türkiye' de rafine bor ürünleri üretim kapasitesinin, 831 bin ton olmasına rağmen, 2005 yılında kurulu kapasitenin de üzerinde 923 bin ton rafine bor üretimi gerçekleştirildiğini ifade edildi. 2006 yılında ise rafine bor üretiminin, 1 milyon ton düzeyine çıkarılacağını ve böylece rafine bor üretiminde, 135 oranında bir artış sağlanacağı vurgulanmıştı.
2002 yılında, 186 milyon dolar, 2005 yılında, 300 milyon dolar, 2006 yılında ise 390 milyon dolar, 2007 yılı bor ihracatı ve iç satışının 405 milyon dolar,2008 yılı sonu itibariyle 520 milyon dolar gerçekleşti. 2009 yılı toplam bor ihracatı hedefini de iç satışlar dışında 650 milyon dolar, düzeyinde Bor ihracatı gerçekleşecek. Yeni tesis ve kapasite artırımı yatırımları ile bor satışlarının, 2012 yılı sonrası 1 milyar dolar düzeyine çıkarılmasının hedefleniyor. Bu sevinilecek bir tablo değildir. Çünkü Eti Holding Yurt dışına daha ucuz tinkal satması nedeniyle, bor ürünleri sanayi yurt dışında kuruluyor. Bu nedenle de Türkiye' de bor ürünleri üreten işletmeler, fabrikalarını, kapatmak zorunda kalıyor.
Elbette dünyanın, en stratejik madeni olan ve diğer ülkelerde de çok az bulunan bor üretiminde, mevcut kapasite ile gelen talepler karşılanmayacaktır. Hatta yok satacaktır. Bor ürünlerinde talepleri karşılamak amacı ile mevcut tesislerde kapasite artırımına yönelik projeler ile ürün çeşitliliğini artırmaya yönelik katma değeri yüksek yeni rafine bor ürünleri projelerinin gündeme alınması olumlu bir gelişmedir. Ancak Bor rezervleri, hoyratla harcamak veya üretim ve satış kapasitesi artırmak, üstelik Türk işadamlarına bor'un satışını yasaklamak, ülkeye yarar değil zarar getirir.
Bor mineralleri ve bileşikleri doğrudan kullanılamıyor, ancak sanayinin birçok dalında katkı maddesi olarak değerlendiriliyor. Bor madeni, optik, elyaf, cam, sır ve emaye üretimi, teknik cam endüstrisi, boya, seramik, gübre, demir-çelik, fotoğrafçılık, deri ilaç, kozmetik, sabun ve deterjan sanayisi, enerji sektörü ve nükleer uygulamalarda kullanılıyor. Ayrıca bordan son yıllarda uzay araçlarının üzerlerinin kaplanması, ısı yalıtımı, pil, yanmaz kumaş, çelik yelek, askeri tank zırhları imalatında ve araç yakıtı olarak da yararlanılıyor
Diğer yandan Kaymaz Altın Maden Yatağı mücadelemizde gördük ki, madenlerle ilgili, devlete sunulan gerçek fizibilite çalışmalarına ve yapılan anlaşmalara, ulaşmak mümkün değildir. Çünkü bu madenlerle ilgili bilgiler, gizli tutulmaktadır. Ne acıdır ki, yabancılarda olan bu bilgiler, Türk halktan esirgenmektedir.
Eskişehir' de, Bor' la ilgili yeterli olmasa da bazı çalışmalar var. Nitekim OSB' deki, BORTEK ldt şti. tarafından Bor Nitrür ve Kübk Bor Nitrür konuların çalışmalar yapılmaktadır. Bu çalışmalar, BOREN Bor Enstitüsü tarafından da desteklenmeye değer bulunmuştur. Bu aynı zamanda, BOREN tarafından desteklenen, ilk özel projedir. Ayrıca ESOGÜ bünyesindeki, Bor Uygulama ve Araştırma Merkezi,(BORAM) var. Merkez, Bor ürünlerinin, ülkemizde üretimini, geliştirilmesini ve kullanımını sağlamak ve kurum/kuruluşlarla da işbirliği yaparak, ürün ve teknoloji gelişimine yönelik yenilikçi bilimsel araştırmaların yapılmasını sağlamak amacıyla kuruldu. BORAM' da hedef ise araştırmacı, üretici, kullanıcı koordinasyonu ile bilimsel araştırmaları yönlendirme, mevcut altyapı olanakları ile destekleme, yurt içi ve yurtdışı araştırma kurumları ile işbirliği ve bilgi paylaşımına yönelik bilimsel toplantılar düzenleme gibi faaliyetleri yürütmektir
Türkiye ve Eskişehir' de, Bor'la ilgili mevcut çalışmalar yeterli değildir. Çünkü Bor'la ilgili olarak, aşılması gereken çok büyük engeller var. Türkiye ve Eskişehir, bu alandaki engelleri aşabilmesi için, yerel, ulusal ve global alanda, sürekli ve kalıcı bir şekilde, stratejiler belirlemek ve hayata geçirmek zorundadır. Bor madenini ihraç veya özelleştirmek yerine, işleyerek ihraç etmeli, maden olarak ihracatına, sınır getirilmelidir. Çünkü BOR ve TORYUM, ülkemizin geleceğin teminatıdır. Ayrıca sanayinin gelişmesinde, lokomotif bir sektör olan madencilik, ülkelerin ve kentlerin, kalkınmasında, sürükleyici bir rol oynar. Ayrıca madencilik, sanayinin itici gücü, katma değeri yüksek olan kaynak ve istihdam yaratan, bir sektördür.