
4-Mustafa KANTARCI (GÖZLEM)
GERİ DÖNÜŞÜM VE KATI ATIKLAR
Şeker Makine Fabrikasında, dökümhaneye ziyarette, hurda demirler eritilerek
yeniden, çeşitli işlemlerden geçirilerek, yeni bir hammadde veya Şeker farikalarına ve diğer şirketlere, parça ve malzeme yapılmaktadır.
Mekanik, çelik konstrüksiyon, tesviye, dökümhane ve model atölyelerin yer aldığı fabrikada; dökümhanede, hurda demir eritilerek, ülkemizde, yeni kurulan veya kapasite artırımına gidilen, tüm şeker fabrikalarının ve tesislerinin, önemli bir bölümü başta gelmek üzere; Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı'na ait Raman bölgesindeki petrol istihsal pompaları, TEKEL Genel Müdürlüğüne ait Diyarbakır Rakı Fabrikası, Orman İşletmeleri'ne yapılan taşıt kantarları, TUGSAŞ 'a ait 50 ton/saat kapasiteli buhar kazanı, çimento ve kağıt sanayine yapılan çeşitli imalatlar, yapılmaktadır.
Şeker Makine Fabrikası' da, hurdaları eriterek çeşitli malzemeler yapılması,
Sivrihisar'da, ABERSAN Çevre Hizmetleri ve Tic. A.Ş tarafından gerçekleştirilmek istenen, Sanayi Atıkları Geri Kazanım ve Bertaraf Tesisini hatırlattı. Bu tesisle Mücadelemizde gördük ki, evsel ve sanayi atıkların, çevre kirlenmesini önlemek amacıyla, katı atıkların çevre ortamlarında izole edilmesi için, "düzenli depolanması" yanında , "yakma ve küllerini düzenli depolama" ve "atık azaltma/tekrar kazanma/geri kazanım" gibi işlemlerle yok edilmesi, hem çevre, hem de insan sağlığı açısından, olmazsa olmaz konumdadır
Eskişehir'de de, bertaraf tesisleri ve çevre sorunları ile ilgili çok şey yazıldı ve söylendi. Ancak bir türlü çözüm bulunamadığı gibi, her geçen günde yenileri eklendi. Özellikle de Belediyeler, üzerlerine düşen görevleri zamanında yerine getirmediler. Hatta çevreyi kirletmek için, adeta yarış yaptılar. Yıllardır kentin evsel ve sanayi atıkları, açık alanlara döküldü.
Bugün Eskişehir'de, katı atıkların toplanması ve bertaraf edilmesi, istenen düzeyde değildir. Oysa halan uygulamada olan çevre kanunu,1991 yılında çıkartılan Katı Atıklar Yönetmeliği ve bundan evvelki mevzuat, evsel katı atıkların, belediyelerce toplanmasını ve bertaraf edilmesini öngörmektedir.
Yasa ve yönetmeliklerde, çöp toplama işinin, kimler tarafından yapılacağı da bellidir. Özellikle de, 3030 sayılı kanuna göre, Anakent statüsünde olan kentlerde, çöp toplama işi ilçe belediyelerine, (Şehrin ana caddeleri hariç)Ana caddeler ve çöpün tümünün bertarafı Anakent Belediyesine aittir. Gel gör ki, bu alanda yapılması gerekenler, yıllardır hep söylem ve vaatler de kaldı.
Oysa Eskişehir'de, belediyelerin çöp toplama sahası, tehlikeli atıkların bertaraf için uygun olmayan alandır. Dolayısıyla halen belediyelerin, çöp toplama sahasına kabul edilen atıklar, yakın ve gelecekte, büyük boyutta çevre sorunu yaratacaktır.
Eskişehir' de vakit varken, sanayi ve evsel atıklarla ilgili, çağdaş tedbirlerin alınması gerekir. Gelecekte makro boyutlara ulaşacak, evsel ve sanayi atıklarının çözümü, hem zor olacak, hem de çevre felaketi yaratabilecektir.
Çözüm de vardır. Yeter ki çağımızda ki, bu alandaki gelişmeler değerlendirilerek, geçerli teknolojiler kente transfer edilsin. Belediyeler tarafından, kent ve tesis içi atık yönetim planları, toplama, taşıma, geri kazanım ve bertaraf alanlarında, ciddi ve sonuç alıcı çalışmalar yapılsın.
Toplama ve taşıma işlerinde, Anakent, Odunpazarı ve Tepebaşı belediyelerine, ciddi görevler düşmektedir. Evsel ve sanayi atıklarının toplanması ve taşınması ile ilgili ana unsurlar tespit edilmeli, uygulamada süreklilik kazandırılmalıdır.
Atıkların biriktirildiği kapların, atığın cinsine göre belirlenmesi ve standartlaştırılırken tehlikeli atıkların biriktirildiği kapların etiketlenmesi yanında, nakliye için kullanılan araçların, belirli teknik özelliklere sahip olması gerekir.
Öte yandan nakliye araçlarında görevli, sürücülerin ve çöp toplayıcıların, acil durumlar için gerekli güvenlik eğitiminde geçirilmesi ve acil durumlar için gerekli olacak, ekipman yanında, nakliye boyunca, kaza sırasında ortaya çıkabilecek çevre kirliliğinin, temizlenmesine yönelik sigortalanmış olması da şarttır.
Demir, çelik, bakır, kurşun, kağıt, plastik, kauçuk, cam gibi maddelerin geri kazanılması ve tekrar kullanılması, tabii kaynaklarımızın tükenmesini önleyeceği gibi ülke ihtiyaçlarını karşılayabilmek için, ithal edilen hurda malzemeye ödenen döviz miktarını da azaltacak, kullanılan enerjiden büyük ölçüde tasarruf edilecektir. En az yukarıda sayılanlar kadar önemli olan diğer bir husus da uzaklaştırılacak katı atık miktarlarındaki büyük azalma ve dolayısıyla çevre kirliliğinin önemli ölçüde önlenmesidir. Özellikle Eskişehir Şeker Makine Fabrikası gibi, katı atıkların, düzenli bir şekilde geri dönüşümünün, ülkeye, şirketlere ve çevreye yararı tartışılmaz.