Köşemize, gıda maddeleri ile ilgili pek çok e-mail gelir. Genellikle de gıda maddeleri ile kontrollerin, Eskişehir'de yeteri kadar yapılmadığından müşteki olunur. Bunu önleyecek makam olup olmadığı da sorulur.
5393 Sayılı Belediye Kanun'la, bu görev belediyelere verilmiştir. Eskişehir'de, bozuk gıdalarla ilgili zabıta yasal işlem yapılabilir, ele geçirilen malların da imha edebilir. Ancak kentte bu alandaki çalışmalar yeterli değildir.
Ayrıca ülke genelinde ve Eskişehir'de, gıda kontrolünü yapan, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü' ne bağlı, birimler vardır. Bu birimler, ülke genelinde, gıda ve gıda ile temas eden ambalaj materyallerine ilişkin mevzuatları hazırlamak, gıda zincirinin tüm aşamalarında, ithalat ve ihracat işlemlerinde denetimlerin ve kontrollerin yapılmasını planlamak, koordine etmek ve takip etmek gibi görevleri yerine getirirler.
Ayrıca gıda ve beslenmeye ilişkin projeler hazırlamak, uygulamak, gıda ile ilgili konularda kalkınma ve icra planlarının hazırlanmasına yardımcı olmak ticari ilişkide bulunduğumuz ülkelerin gıda mevzuatlarını takip etmek de görevleri arasındadır.
Yine 5179 Sayılı Kanun kapsamında yer alan tarım ürünleri ve gıda maddelerinin (ham, yarı veya tam işlenmiş her türlü madde) ithalat ve ihracat kontrollerini yapmak ve ihracatta sertifika düzenlemek, uluslararası anlaşmalar çerçevesinde uygulamalar yapmak.
Genel Müdürlükçe verilecek diğer görevleri yerine getirmek gibi sorumlulukları da vardır. .
Aslında ülkemizde Gıda Güvenliği ve Kalitesinin Denetimi ve Kontrolüne dair bir de yönetmelik var. Bu yönetmelik, gıda güvenliğinin ve kalitesinin temini için gıda işyerlerinin asgari teknik ve hijyenik şartları ile gıda ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin gıda mevzuatına uygunluğunun denetim ve kontrol hizmetleri ile işyeri sorumluluklarına dair usul ve esasları belirlemektir.
Ayrıca gıda güvenliğinin ve kalitesinin, temini için gıda ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin birincil üretim aşaması dâhil olmak üzere üretim, işleme ve dağıtım aşamalarında asgari teknik ve hijyenik şartları gözeterek, gıda denetim ve kontrol hizmetleri ile izlenebilirlik, işyeri sorumluluğu ve itiraz hakkına ilişkin usul ve esasları kapsar.
Gıda güvenliği ve kalitesi ile ilgili çok iyi hükümler içeren yönetmenlik, ülkemizde yeteri kadar dikkate alınmıyor. Bunun sonuncun da ihraç edilen, pek çok gıda maddesi ve tarım ürünleri, başka ülkeler tarafından yapılan kontrollerde, sağlıklı ve güvenilir olmadığı için, geri gönderildi. Maalesef, gönderilen bu ürünler, ulusal pazarlara sürülerek, Türk halkı tarafından tüketildi.
Elbette bu alandaki sorunlar, çözülmeyecek sorunlar değildir. Bu aldaki sorun mevzuatta değil, mevzuattı hayata geçirmekle görevli kişi/kişilerdedir. Bu alanda öncelikli görev de belediyelere ve Tarım ve Köy işleri Bakanlığı'na düşmektedir.
Bu hizmetlerde, en önemli kurum ise İlk Kontrol Laboratuarlarıdır. Eskişehir bu alandan en şanslı illerden biridir. İlimizde, Kütahya Eskişehir ve Bilecik illerine hizmet getiren, İl Kontrol laboratuarı mevcut. Hatta ilde tarım ürünlerinin denetimlerini yapacak, Tarım İl Müdürlüğü, Kontrol Şube Müdürlüğü de var.
İlimizde mevcut İl Kontrol Laboratuar Müdürlüğü, halan fiziksel, kimyasal, katkı ve kalıntı maddeleri, Mikrobiyolojik ve mikotoksin, Hayvan hastalıkları ve yem analizleri yapmaktadır. Ancak İl Kontrol Laboratuarı' na daha geniş mekânlar, yeterli teknoloji, personel, araç ve gereçte temin edilmelidir. Bugün İl Kontrol Laboratuarı'nın bulunduğu kat, yeterli değildir. Hizmet verdiği bina da bir kat daha verilmeli, ya da daha geniş bir mekân tahsisi edilmelidir. Çünkü yapılmaması gereken analizler dahi, yer yokluğu nedeni ile aynı odada yapılmaktadır. Yer olsa, Bazı İl Kontrol laboratuarlarındaki, Otomik Absorbsiyon, Spektrofotometrisi, Gaz Kromatografisi ve son Likit Kromatograsisi gibi cihazlar da sağlanacaktır.
İl Kontrol Laboratuar Müdürlüğü, kıt imkân ve olanaklara rağmen, başarılı bir performans sergilemektedir. Yeter ki halkımız, sağlık açısından zararlı gördüğü gıda maddeleri ile ilgili, belediye zabıtasına, Tarım Müdürlüğü Kontrol Şubesi'ne, ihbarda bulunsun, ya da numuneyi bizzat laboratuara getirerek, kontrolünü yaptırsınlar varsa olumsuz bir sonuç, gereği yapılmak üzerede ilgillere iletsinler. Çünkü gıda koruma ve kontroller ihmale gelmez. Bozuk gıda maddeleri, insan hayatına da son verebilir.