
4-Mustafa KANTARCI (GÖZLEM)
KATI ATIK DÜZENLİ DEPOLAMA TESİSİ
Türkiye ve Eskişehir' de, katı atıkların, çevre ve insan sağlığı için büyük tehdit oluşturduğu hep söyledi. Çünkü çoğu atıkların yok olması, yüz yıllar sürmektedir. Bu durum insan, çevre sağlığını ve hatta günümüzde, iklimleri dahi etkilemektedir. Yer altı suları kirlenmekte, gaz birikmeleri, meydana gelmekte ve beraberinde büyük tehlikeler ortaya çıkmaktadır.
Eskişehir' de, Seyitgazi Yolu üzerinde, yıllardır gelişigüzel şekilde depolandığı için, başta hava kirliliği olmak üzere ciddi çevre sorunlarına neden olan vahşi çöplük sorunu, Büyükşehir Belediyesi'nce çözüme kavuşturulacağı söylemişti. Hatta mevcut çöplük alanının yanına Katı Atık Ayırma Geri Dönüşüm ve Sağlıklı Çöp Depolama Tesisleri'nin inşaat çalışmaları başlamıştı. Ancak Bugüne kadar adı geçen tesisi bitirilemedi. Ayrıca Eskişehir Büyükşehir Belediyesi, modern tıbbi atık sterilizasyon tesisi inşa edeceği de gündeme gelmişti.
Proje ile ilgili İstikbal Gazetesi' nde, bir okuyucunun yakınması üzerine, açıklama yapan yüklenici Firma, " Bu projenin inşaatını yapmakta olan yüklenici firma işini bırakıp gitmemiştir ve işin devamı için gerekli olan şantiye ve ekipmanları ile Büyükşehir Belediyesi'ne ait çalışma sahasında bulunmaktadır. Yüklenici firma yaklaşık 2.000.000,00 TL(iki milyon Türk Lirası) alacaklı durumdadır. Eskişehir Büyükşehir Belediyesi, Yüklenici Firmanın yaptığı işlere ait hak ediş ödemelerini yapmayarak, işin yapımını fiilen durdurmuştur. Bu yüzden söz konusu proje gecikmektedir' denilmişti. İddia ne kadar doğru veya adı geçen ödeme, Büyükşehir tarafından, ödendi mi bilinmez ama Proje mutlaka bitirilmelidir.
Türkiye genelinde, 32 adet katı atık düzenli depolama tesisi var. Bu tesisler 28 milyonluk nüfusa hizmet veriyor. Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından sürdürülen çalışmalarda, inşaat aşamasında 29 tesis daha bulunuyor. AB fonlarının desteklediği 66 proje de hazır. Ancak sorunun çözümü için katı atık tesislerinin inşa edilmesi yeterli değil. Gelişmiş ülkelerde olduğu gibi, ülkemizde de çöpün kaynağında, yani evlerde ayrıştırılarak atılması gerekiyor.
Evsel ve sanayi atıkların, çevre kirlenmesini önlemek amacıyla, katı atıkların çevre ortamlarında izole edilmesi için, "düzenli depolanması" yanında , "yakma ve küllerini düzenli depolama" ve "atık azaltma/tekrar kazanma/geri kazanım" gibi işlemlerle yok edilmesi, hem çevre, hem de insan sağlığı açısından, olmazsa olmaz konumdadır
Bugün Eskişehir'de, katı atıkların toplanması ve bertaraf edilmesi, istenen düzeyde değildir. Oysa halan uygulamada olan çevre kanunu,1991 yılında çıkartılan Katı Atıklar Yönetmeliği ve bundan evvelki mevzuat, evsel katı atıkların, belediyelerce toplanmasını ve bertaraf edilmesini öngörmektedir.
Yasa ve yönetmeliklerde, çöp toplama işinin, kimler tarafından yapılacağı da bellidir. Özellikle de, 3030 sayılı kanuna göre, Anakent statüsünde olan kentlerde, çöp toplama işi ilçe belediyelerine, (Şehrin ana caddeleri hariç)Ana caddeler ve çöpün tümünün bertarafı Anakent Belediyesine aittir.
Eskişehir' de vakit varken, sanayi ve evsel atıklarla ilgili, çağdaş tedbirlerin alınması gerekir. Gelecekte makro boyutlara ulaşacak, evsel ve sanayi atıklarının çözümü, hem zor olacak, hem de çevre felaketi yaratabilecektir. Çözüm de vardır. Yeter ki çağımızda ki, bu alandaki gelişmeler değerlendirilerek, geçerli teknolojiler kente transfer edilsin. Belediyeler tarafından, kent ve tesis içi atık yönetim planları, toplama, taşıma, geri kazanım ve bertaraf alanlarında, ciddi ve sonuç alıcı çalışmalar yapılsın.
Toplama ve taşıma işlerinde, Anakent, Odunpazarı ve Tepebaşı belediyelerine, ciddi görevler düşmektedir. Evsel ve sanayi atıklarının toplanması ve taşınması ile ilgili ana unsurlar tespit edilmeli, uygulamada süreklilik kazandırılmalıdır. Bunun için de, atıkların biriktirildiği kapların, atığın cinsine göre belirlenmesi ve standartlaştırılırken tehlikeli atıkların biriktirildiği kapların etiketlenmesi yanında, nakliye için kullanılan araçların, belirli teknik özelliklere sahip olması gerekir.
Hiç şüphesiz ki, Anakent ve alt belediyelerin, öncelikli görevleri arasında olan," GERİ KAZANIM VE BERTARAF" tesis veya tesislerinin, bir an önce yapılması, kent ve çevre açısından hayati önem taşımaktadır. Anakent ve alt belediyeler, ya kendileri bu tesis veya tesisleri yapmalı veya özel sektör tarafından kurulup işletilmesine zemin hazırlamalıdır. Bu aynı zamanda tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmenliği'nin de bir hükmüdür.