Kaymaz Altın Maden Yatağı ile ilgili çalışmaları, yerinde izledik. İşletme sorumlusu, Proje Müdürü Dr. A. Vedat OYGÜR, fizibilite çalışmaları ile ilgili bilgileri, kendine özgü bir üslupla bizimle paylaştı. Sayın Dr. OYGÜR' ü, maden ve çevre mevzuatına hâkim, deneyimli ve tecrübeli, değişen koşullara uyabilen ve insanlarla da iyi ilişki kurabilen, bir yönetici olarak gördük. Ayrıca şirkette görevli, Sayın Hamdi Subaşı, şirket misyonunu ve çalışmalarını benimsemiş, şirketin halkla olan ilişkilerini de başarıyla sürdürüyor.
Elbette anlatılan ve tasarlanan çalışmalar, önümüzde günlerde nasıl gerçekleşecek, bekleyip göreceğiz. Ancak Eskişehir' in, ilde mevcut madenlerle ilgili stratejisi, en önemlisi de "MASTER PLANI" olmayışından dolayı, hem yatırımcılar, hem de halkımız, madencilik alanındaki gelişmelerin, hızını ve niteliğini kavramakta güçlük çekiyor.
Eskişehir' de, mevcut olan altın, boraks, krom, manganez, asbest, dolomit, cips, kaolen, manyezit, perlit, Eskişehir Taşı(Lüle Taşı), talk, toryum, mermer gibi madenlerimizin, geleceğini doğru yönlendirmek için, bir MASTER PLAN" a, ihtiyaç vardır. Eskişehir' de, mevcut madenlerle ilgili yapılacak bir "MASTER PLAN", bölge halkı ve yatırımcılar açısından rehber olacak, madenler ve gelişmeler daha sağlıklı değerlendirilecektir.
KAYMAZ Altın Maden Yatağını işletecek olan, KOZA ALTIN İŞLETMELERİ A.Ş. ülkemizdeki altın madenlerini aramak ve işletmek üzere kurulmuş %100 Türk sermayeli bir Türk Şirketi'dir. Mart 2005'te, Normandy Madencilik A.Ş.nin bütün hisselerini Newmont Mining Corporation Şirketi'nden satın aldı. Böylece, Türkiye Cumhuriyeti tarihinde, ilk kez bir Türk şirketi, altın üretimini gerçekleştirdi.
Şirket, Kaymaz Altın Maden Yatağı ve Gümüşhane - Mastra Altın Madeni ile ilgili çalışmalarını da sürdürmektedir. Şirketin hedefi, Türkiye'nin, önemli bir altın üreticisi olmaktır. Bunu sağlarken de altın çıkarmada, bilinen en iyi teknolojiyi kullanarak altın madenciliği endüstrisinin gelişmesine ve Türk ekonomisine katkıda bulunmayı, yöre insanlarıyla karşılıklı güven içinde, onların değerlerine saygılı, şeffaf, kalıcı ve ekonomik getirisi yüksek altın madenciliği yapmak istiyor.
Şu bir gerçek ki ülkemizin, madencilik alanın da işi hayli zordur. Çünkü Eylül 2008 itibarıyla 36.930 adet maden arama ruhsatı, 8 987 adet maden işletme, 364 adet ön işletme ruhsatı bulunmaktadır. Toplam 46 254 ruhsatın yaklaşık %6' sı ülkemizde kurulan yabancı sermayeli Türk şirketleri tarafından alınmıştır.
Diğer yandan madenlerimizin, Türk şirketleri tarafında çıkartılması karşısında denecek hiçbir şey yoktur. Gönül ister ki KOZA ALTIN İŞLETMELERİ A.Ş. gibi, daha pek çok Türk şirketi, maden sektöründe yer alsın. Çünkü Türk Şirketleri ile madenlerimizin getirisi ve ekonomiye katkısı da artacaktır.
CED raporu ile ilgili çalışmalar bitirilmediği için, Kaymaz Altın Maden Yatağı ile ilgili gelişmeler, hakkında yeterli bilgi sahibi olamadık. Ancak bölge ile ilgili en önemli kaygı, çevre ve bozulan işletme sahalarıdır. Bu hususta önemli tedbirlerin alınacağı ve bölgeyi yeniden kazandırma çalışmalarının planlanması, yerel yönetim ve yöre halkına bilgi verilmesi, onların bu hususta fikri alınması ve uygulama çalışmalarının da buna göre yönlendirilmesi sevindiricidir. Özellikle de arazinin, erozyona karşı direnmesi için nelerin yapılacağının da planlamada yer alması, işletme sahası ve gerektiğinde yakın çevresinin yerli, değişik türde ve kendi kendine de çoğalabilen, bitki örtüsü ile kaplanacağının Sayın Dr. OYGÜR' ün tarafından sıkça tekrarlanması umut vericidir. Kaymaz Altın Maden Yatağı ile ilgili sorunlar vardır. Bunlar zaman için de mutlaka çözülecektir. Ancak ülke genelinde ve Eskişehir' de, madenlerle ilgili anlaşmazlıkları çözecek veya ortak payda da birleştirebilecek, "BAĞIMSIZ ÇEVRESEL YÖNETİM "i mutlaka oluşturulmalıdır. Bu yönetim, hem bölge halklarını, hem de şirketleri rahatlatacak, güvensizliği de ortadan kaldıracak, sorunlar ve anlaşmazlıkları da kısa sürede çözülecektir. Ülkemizde, Altın Maden işletmesi ile ilgili önemli bir sorun da rafine sorunudur. Ciddi altın rezervlerine sahip olan ülkemizde, mutlaka altın rafinerisi kurulmalıdır. Hatta ülkemizde çıkartılan altının, Türkiye' de rafineri edilmesi ve iç piyasa da satılması zorunlu hale getirilmelidir. Çünkü dünyadaki 2000 ton yıllık altın üretiminin, yaklaşık %10' nu Türkiye tek başına işliyor. Yılda 200 ton civarında altın işleyen ülkemiz, altın işlemeciliğinde Ortadoğu' da birinci, Avrupa' da ikinci, dünya da ise beşinci durumdadır.
Sonuç olarak, altını üretmekten, daha kazançlı olanı onu işlemektir. Çünkü altın işleyen ülkeler, altın çıkartan ülkelerden daha çok kazanç sağlayacağı kesidir. En ideali ise altını üretmek ve işleyip satmaktır. Kaymaz Altın Maden Yatağı, bu alanda Türkiye ve Eskişehir açsından ciddi bir fırsattır.