Türkiye'de, ilaç ürünlerine yapılan sağlık harcamaları, toplam sağlık harcamaları içinde oldukça yüksek bir paya sahiptir. Türkiye'de Sosyal Sigortalar Kurumu (SSK), Emekli Sandığı, Bağ-Kur ve diğer kamu kurumlarının yılda ilaç ürünleri için yaklaşık 2004 yılında üretici fiyatlarıyla 6 milyar YTL olan ilaç pazarının, 2005 yılında 9 milyar YTL' ye çıktığı söyleniyor. Ayrıca eczane pazarının tüketici fiyatlarıyla toplam cirosu ise 12 milyar YTL'ye ulaşıyor. Eczanelerdeki ilaçların ortalama yüzde 7'si kullanım süresi dolduğu için çöpe atılıyor. Evlerde ise ilaçların yüzde 60'ının kutusu dahi açılmadan, kullanım tarihi sona eriyor.
Hastanelerin ilaç harcamaları da, bu rakamın içinde yer almıyor. Toplam sağlık harcamaları içinde ilaç giderlerinin payı yaklaşık %45-50 arasında seyretmektedir. Başka bir ifade ile Sosyal Güvenlik Kurumları toplam sağlık harcamalarının yaklaşık yarısını ilaç ürünleri için kullanılmaktadır. Ne yazık ki ülkemizde, reçeteli reçetesiz olarak almış olduğumuz ilaçları, kısa bir süre kullanıp, daha sonra tekrar kullanmak üzere bekletiyoruz. Bekletilen ve kullanılmayan ilaçların kullanım ömürleri sona eriyor ve çöpe atılıyor.
Diğer yandan gelişmiş pek çok ülkede, ilaçların kutuyla değil, hastanın kullanacağı miktarda taneyle reçete ediliyor. Oysa ülkemizde doktor, hastaya 5 gün kullanması tavsiyesiyle ilaç yazıyor. Kutunun içinden 20 günlük, ya da bir aylık ilaç çıkıyor. Hastanın kullanmadığı ilaç ise çöpe gidiyor.
Yine gelişmiş ülkelerde, doktorların reçeteye ilacın piyasa adı (markası) yerine etken maddesini yazıyor. Eczanelerin de, reçetedeki tarife uygun şekilde ve miktarda hazırladıkları ilacı şişeleyerek ya da poşetleyerek hastaya veriyor.
Türkiye'de bırakın taneyle ilaç satmayı, reçetesiz ilaç veriliyor. Bu hatalı politika, tüketicilerin bilinçsizliği ile birleşince önemli ölçüde ilaç israfı ve yanlış ilaç kullanımından kaynaklanan sağlık sorunları ortaya çıkıyor. İnsanlar, doktor reçetesiyle değil eş-dost önerisiyle ilaç alıyor. Bir yandan milyonlarca kutu ilaç çöpe atılırken, pek çok insanımız ilaca ulaşamıyor. Türkiye'nin ilaç politikalarının gözden geçirilerek, ulusal bir ilaç politikasının belirlenmesine ihtiyacımız var.
Ayrıca bu oran, gelişmiş ülkelerde yüzde 15 civarında olduğu söyleniyor. Ülkemizde ilaç harcamalarının yüksekliği, bilinçsiz ilaç kullanımı, mevcut eldeki ilaçların değerlendirilmemesi, konuyla ilgili toplumsal bilincin oluşturulmasından ileri geliyor.
Oysa evlerde kullanılmayan ilaçları, ihtiyacı olanlara ulaştırmak, ilaç temininde güçlük çeken hastalara yardımcı olmak, ilaç israfını en aza indirmek, milli servete sahip çıkmak gerekir. Bu ilaçlar, yüzlerce hastaya da şifa olabilir.
Aslında bu alanda hepimize görev düşüyor. Evlerimizde kullanmadığımız ancak, kullanım süresi dolmamış ilaç fazlalarını bize en yakın sağlık kuruluşlarına teslim edebiliriz. Daha da önemlisi, bunun daha geniş bir katılıma dönüşebilmesi için, oturduğumuz mahallede çok kolay ve yararlı bir kampanya başlatmakta mümkün. Bu kampanya sayesinde toplanacak ilaçları mutlaka ve mutlaka bir sağlık kuruluşuna teslim etmenin en doğru yöntem olacağı kuşkusuzdur. İlaç alamayan muhtaç kimselere, herhangi bir doktor kontrolü olmaksızın ilaç vermek asla ve asla doğru değildir. Onun içinde bu ilaçlar, Sağlık kuruluşlarına, özellikle de Eskişehir'de, "KIZILAY TIP MERKEZİ'NDE OLUŞTURULAN İLAÇ TOPLAMA BİRİMİNE" verilebilir. Verilen ilaçlar titiz bir şekilde değerlendiriliyor. Süresi dolmuş ilaçlar, kesinlikle kullanılmıyor. Onun içinde vatandaşlarımız, evlerinde kullanılmayan ilaçları süresi geçmeden, Kızılay' Tıp Merkezi' ne vermelidir.
Kızılay Tıp Merkezi' nde oluşturulan birime, verilen ilaçlar, Kızılay Tıp Merkezi'nde ve diğer sağlık kuruluşlarında, muayene olup, ilaç almak gücü olmayan hastalara, ulaştırarak, şifa dağıtılmaktadır. Kızılay, İlaç toplama birimini, yoksul insanlara ayda ortalama 20.000 YTL' lik ilaç yardımında bulunuyor, Yıllık ilaç yardımı ise 200.000 YTL' nin üstündedir. Bu miktarı daha da ileri boyutlara taşımak, vatandaşlarımızın birime verecekleri ilaçlarla da eşdeğerdir. Elbette vatandaşlarımız yanında, kurum/kuruluşlar, özellikle de okullar, ilaç toplama kampanyaları düzenleyerek, Kızılay Tıp Merkezi' ne, süresi geçmemiş ilaçları verebilir. Yapılacak İlaç toplama kampanyaları ile atıl ilaçları değerlendirecek, insanımızı hem eğitecek, hem de Kızılay hakkında öğrencilerimizi, daha da bilinçlendirecektir.
Eskişehir' de, Kızılay Tıp Merkezi, süresi geçmemiş ilaçları, günün 24 saati en iyi şekilde değerlendirildiği, Türkiye' de tek merkezdir. Bu merkeze, verilecek süresi geçmemiş her ilaç, milli ekonomiye katkıda bulunurken, yoksul insanlarımıza da şifa dağıtacaktır.
