Süpermarketlerin, Eskişehir'e gelmesi ile birlikte, tanıdık pek çok esnaf işyerlerini kapattı. Salı günü yıllardır, Eskişehirlilere yıllardır hizmet veren"Barış Hırdavat"a ziyarette, aynı tabloyu gördük. Hülasa Eskişehir'de ardı ardına açılan, alışveriş merkezleri, şehirde yıllardır esnaflık yapanların işlerini, adeta bitirdi. Bu gelişmeler karşısında, Belediyeler, ESO, ETO, diğer meslek odaların da bu tablo da sorumlulukları var.
Hatırlıyorum da, Ak Parti Eskişehir Milletvekili Sayın Mercan'ın, 100 milyon dolarlı yatırım vaadinin altından, iki Süper Market çıkmıştı. Bu yatırımlardan ilki, Alman ECE firmasının, Fabrikalar Bölgesi'nde, kendi mallarını satacağı dev bir alışveriş merkezi, diğeri ise, ANEMON Oteli yanında, Yapı-Kredi Koray'ın alışveriş merkezi idi.
Her iki yatırıma da, Ticaret Odası Başkanı ve Üyelerinden tepki gelmişti. Gerekçe olarak da süper marketlerin üretim yapmayıp, kendi mallarını satacağı, bunun da Eskişehirli esnafı zor durumda bırakacağı ve yatırım yapmadan da, kazandıklarını alıp gideceklerini neden olarak göstermişlerdi. Ancak tepki, sürekli olmadı, bir müddet sonra unutuldu.
Oysa yıllardır, köşemizde, kente gelen süper marketlerin, gelişigüzel yerler de açılması sonucu, esnafımızı zor durumda kaldığını ve şehircilik adına da pek çok sorunu da beraberinde getirdiğini hep söyledik. Hatta Anakent ve Alt belediyelerin, kentte açılacak süper marketlere de standart getirilmesini, sürekli önerdik ama Ticaret ve Sanayi odalarından ve diğer esnaf kuruluşlarından, özellikle de Anakent ve alt belediyelerden, tek bir önlem alınmadığı gibi, bu hususta açıklama da yapılmadı.
Elbette zararın neresinden dönülse kardır deyip, bundan sonra kent olarak özellikle de belediyeler, "Süper Marketler " le ilgili gerekli tedbirleri almalı, özelikle de kent dışında faaliyet göstermeleri sağlanmalı, hizmete yönelik bazı kriterlerde getirilmelidir. Çünkü kentin nimetinden yararlanalar, külfetine katlanmalıdır.
Tepebaşı Belediye Başkanı Sayın Sarıoğlu' nun, " Eskişehirli Tüccar zarar edecek diye bu tür yatırımlar engellenmemeli" sözleri, aklıselim insanlarımız tarafında, kaygı ve üzüntü ile karşılanmıştı. Hâlbuki Sayın Sarıoğlu, kentin Tepebaşı Belediye Başkanı idi. Öncelikle de kent esnafını düşünmek ve menfaatlerini korumak zorunda olması gerekirken Süpermarketlerin yanında yer almıştı. Sonuçta da kent esnafı zarar gördü. Şehircilik açısından da sorunlar yaşandı.
Ayrıca yabancı menşeli Süper Marketler, kendi ülkelerinin mallarına öncelik tanıdıklarından, ülkemizde aynı sektörde faaliyet gösteren işletmeleri, ya zor durumda bırakıyorlar, ya da kapanmasına neden oluyorlar. Sonuçta da, Türkiye ve Eskişehir'i, "ÜRETEN" değil,"TÜKETEN" bir toplum haline getiriyor.
Doğrudur, Türkiye'ye son yıllarda dünyanın dev firmaları geliyor. Bunlar, önce deden ve babadan kalma sabun ve deterjan fabrikalarını aldı. Türkiye'de temizlik malzemesi pazarına hakim oldular.Satın aldıkları fabrikalardan, çıkan malzemeleri satmaya başladılar.
Sıra gıda maddelerine geldi. Türkiye'deki yağ fabrikalarını satın alarak, işe başladılar. Yetmedi, hırdavatçılığa, konfeksiyonculuğa ve de bakkallığa soyundular. Böylece de, hem Türkiye pazarını ele geçirdiler, hem de global pazarlarda rakip olacak insanlarımızı ortadan kaldırdılar. Bir taşla da iki kuş birden vurdular.
Ak Parti iktidarı, bir türlü uygulamaya koyamadığı hipermarket yasası nedeniyle, süpermarketler, büyük kentlerde olduğu gibi Eskişehir'de de sorun oldu. Bundan böyle bu sorunlara çözüm bulunur mu önümüzdeki yıllarda görülecektir. Ancak hipermarketler Yasası mutlaka çıkarılmalıdır. Bu hususta, tüm illerdeki ticaret ve sanayi odalarına, özellikle de belediyelere büyük görev düşmektedir.
Ve nihayet!
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nca hazırlanan tasarısı gündemdedir. Yasaya göre; kent içinde 400 metrekare, belediye mücavir alanı sınırları dışında ise 2 bin 500 metrekarenin üzerinde satış alanı bulunan alışveriş merkezlerine üç yıl süre veriliyor. Bu süre içinde taşınmayan merkezlerin ruhsatları yenilenmeyecek ve Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nca kapatılacak. Bakkal ve küçük marketlerin yaşamasını sağlamak için, dev alışveriş merkezi olan süpermarketlerin şehir içinde açılmasına izin verilmeyecek. Mevcutlar da, beş yıl içinde kent dışına taşınacak, aksi halde kapatılacak.
Bakanlar Kurulu, küçük esnafı korumak, bakkal ve marketlerin yaşamasını sağlamak için, dev alışveriş merkezi niteliğindeki süpermarketleri şehir dışına çıkaracak tasarıyı benimsedi. Ekonomik krizden en çok etkilenen esnaf eylemlerini de dikkate alan Bakanlar, tasarıyı derhal imzaladılar.
İnşallah gerçekleşir.