Kaymaz Altın Maden Yatağı ile ilgili gelişmeler ve halkta oluşan kaygılar, Eskişehir'de, madenlerle ilgili sorunları, bir kez daha gündeme getirdi. Pazartesi günü, İl Çevre ve Orman Müdürlüğü' ne, Kaymaz Sosyal Kültür ve Dayanışma Derneği ile yaptığımız ziyarette, İl Çevre ve Orman Müdürü Sayın Karakaya ve Müdür yardımcısı, Sayın Uzun, açıklamaları, konulara ve mevzuata hâkimiyetleri ile kaygıları ortadan kaldırdılar. Maalesef aynı duyarlığı, madencilik alanında etkili ve yetkili olan maden fakültelerimizden göremiyoruz.
Nitekim ESOGÜ, bünyesinde de Maden Fakültesi vardır. Ancak Eskişehir'deki madenlerle ilgili olarak, Maden Fakültesi'nin, madencilik ve kamuoyunu bilgilendirme açısından, İl Çevre ve Orman Müdürlüğü kadar, somut bir çalışmasına tanık olamadık. Oysa madencilik tahsili, çok taraflıdır, diğer bölümlere göre nazaran da daha şümullüdür. Çünkü maden mühendisi maden isletmesinden başka, maden yatağının teşekkülü ve cinsi hakkında, kullandığı makineler üzerinde, nakil ve ventilasyon tekniğinde, ayrıca iktisadi bahislerde, derin bir bilgi ve ihtisas sahibi olması gereken bir şahsiyettir. Maden mühendisi, yalnız madeni, ham madde halinde çıkarmakla kalmaz, ayni zamanda onu piyasada satabilecek bir duruma getirir, yani mekanik vasıtalarla madendeki cevher konsantrasyonunu alır. Ham maden ekseriya piyasada, bir kıymet ifade etmez. Bundan başka maden islemesi hususi kanunlara tabi olduğu gibi ocaklarda, kesif ve ciddi çalışma da mevzubahis olduğundan, madencilikte hususi meselelerle de karşılaşılır, bilhassa amme hukuku ile isçi ve madenci hukuku ön planda gelir.
Ayrıca ESOGÜ, Maden Fakültesi'nin amacında, "Eskişehir madencilik açısından, Türkiye'de en popüler merkezlerden birisi olup, bor tuzları, krom, manyezit, altın, mermer ve lületaşı gibi metalik ve endüstriyel açısından önemli rezervlere sahiptir. Bu önemli Madencilik merkezinde bulunan işletmelerin, faaliyetleriyle destek olmak amacıyla, 1975 yılında Eskişehir'de, Maden Mühendisliği Bölümü kurulmuştur." ifadesi yer almasına rağmen de Eskişehir kamuoyu, madenlerle ilgili, yeteri kadar bilgi sahibi değildir.
Ayrıca Eskişehir' de, dünya standardındaki, altın, boraks, krom, manganez, asbest, dolomit, cips, kaolen, manyezit, perlit, Eskişehir Taşı(Lüle Taşı), talk, toryum, mermer gibi, madenlerden, işletilenlerin de Eskişehir ekonomisine katkısı ise yok denecek kadar da azdır. Eskişehir'deki madenlerin çıkartılması, hem ülke, hem de Eskişehir ekonomisine ciddi katkıda bulunacaktır. Ancak madencilik faaliyetlerinde, kamunun etkin gözetim ve denetimini, diğer taraftan, çevre ve ekosistemlerin korunmasını sağlamak şarttır. Elbette ekonomik kalkınmaya ve yoksulluğun azaltılarak, gelir dağılımının düzeltilmesi hedeflerine yönlendirilen bir "ulusal madencilik politikası" oluşturmanın, gerek toplum, gerekse madencilik sektörünün gelişimi bakımından gereklidir.
Ne var ki, yıllardır madenlerimiz ülke yararına değerlendirecek ne maden yasası çıkartılmış, ne de madencilik sektöründe, toplumu eğitme ve bilgilendirme gereksinim duyulmuştur. Madenlerin, ülke kalkınması ve toplumların gelişmesindeki önemi konusunda da kamuoyu yeteri kadar bilgilendirilmedi. Oysa madencilik, bir istihdam alanı ve gelir kaynağı olarak önemi hakkında halkın eğitilmesi, sektör açısından son derece önemlidir.
Ülkemizde, madencilik sektörünün, her alanında, şeffaflık ve bilgi akışı sağlanmalı, alınan kararlardan, toplumun her kesimi bilgilendirilmelidir. Madencilik sektörüne ilişkin alınacak kararlarda, ilgili yöre halkının da katılımı sağlanmalı ve rızası alınmalıdır.
Sektörde yüksek teknoloji kullanımı ve üretilmesine yönelik araştırma-geliştirme çalışmalarına öncelik verilmelidir. İleri üretim teknolojilerinin, geliştirilmesi ve kullanımı, daha temiz ve daha etkin madencilik süreç ve ürünlerinin temini bakımından önkoşuldur.
Bu alanda Maden Fakültelerine, ciddi görevler düşmektedir.
Ülkemizde, ya madencilik, ya da çevre dayatması da yapılmayacağı gibi, madenciliğin, çevreye etkilerini yadsımak da mümkün değildir. Ancak, madencilik sektöründe, çevre dostu teknoloji ve yöntemlerin kullanılması, madencilik süreçlerinde, ya da sonrasında, çevrenin korunmasına veya yenilenmesi, yerle ekonomiye katkıda bulunmasına, istihdam sağlamasına yönelik önlemlerin alınması, sektörün gelişimini engellemeyecek, aksine genel anlamda, sektörün gelişimine yönelik katkı yapacaktır. Bu hususlarda ve maden politika veya stratejilerinin belirlenmesinde, madenlerle ilgili kamuoyu oluşumunda, en önemlisi de sorunların çözümünde, Maden Fakültelerine önemli görevler düşüyor.
