
4-Mustafa KANTARCI (GÖZLEM)
TERMAL TURİZMİ VE İMAR
Termallerde kaldığım her gün, termal imkânlarını ve başka ülkelerin termal turizminde, ekonomik açıdan elde ettikleri geliri anımsadıkça, ülkemizin, neleri kaybettiğini daha net görebiliyoruz. Oysa Türkiye, termal turizminden, milyonlarca dolar kazanabilir.
Nitekim Termal turizm amaçlı olarak, Almanya ve Macaristan'a, 10 Milyon kişi, Rusya'ya 8 Milyon kişi, 126 Milyon nüfuslu Japonya'nın, sadece Beppu şehrine, yılda 12-13 Milyon kişi termal turizm amaçlı olarak gelmektedir. Almanya'da bulunan, 200'den fazla kaplıca tesisi, yani termal turizm tesislerinde direkt ve indirekt, yılda, 30 Milyar $ civarında olduğu söyleniyor.
Hâlbuki Türkiye, termal açısından dünyanın önde gelen ülkelerinden biri olmasına rağmen, termal turizmin de arzu edilen seviyeye gelemedi. Elbette bunun nedenleri var. Tesislerin elverişli olmaması, hizmetlerde aksaklıkları yanında "İMAR" da, gerekli özenin gösterilmemesidir. Çünkü imar planlarında, temel amaç, insan, aile ve toplum hayatını yakından etkileyen, fiziki çevreyi, sağlıklı bir yapıya kavuşturmak ve bu yönde gelişmesini sağlamaktır. Bununla ilişki olarak, yatırımların yer seçimlerini belirleyip; gelişme eğilimini yönlendirmek yanında, toprağın korunmasını ve en rasyonel biçimde kullanılmasını sağlar.
Ne var ki bu bilimsel gerçek, Türkiye'de, gözetilmez. imar planları, bilimsel gerçek ve yasalara göre değil de, "POLİTİK" ve "ELİT" güçlerin ve "arsa sahipleri" nin, istek ve arzusuna ve de belediye yönetimlerin keyfine göre yapıldı. Yapılan imar planlarında da, aynı güçlerin, isteği üzerine değişiklikler gerçekleştirildi. Bu değişikliklerden, en çok zararı, yeşil ve kamuya ait alanlar gördü. Sonuçta da yeşil alan yoksulu, kentler ortaya çıktı.
Ayrıca imar planlarındaki, sosyal ve teknik alt yapı alanlarının kaldırılması, küçültülmesi veya yerinin değiştirilmesine dair plan değişiklikleri, zorunlu olmadıkça yapılamaz. Zorunlu hallerde ise böyle bir değişikliğin yapılabilmesi de belli şartlara ve kurallara bağlıdır. Ancak bu yasa hükmüne de bazen uyulmaz.
İmarla ilgili bu gerçekleri, her gittiğimiz kentlerde ve beldelerde görüyoruz. Bu beldelerimizden biri de Yoncalıdır. Kütahya'nın batısında yer alan Yoncalı merkeze 16 km. uzaklıktadır. Yoncalı 17.09.1993 tarihinde "Termal Turizm Merkezi" ilan edilmiştir. Kaplıca suları 42 C derece sıcaklıkta olup bikarbonatlı sular grubuna girer. Kalsiyum, magnezyum ve kükürt içeren kaplıca suları, muhtelif hastalıklara iyi gelmektedir. Ayrıca parafin banyosu, seliluit tedavisi vb. uygulanmaktadır.
Ancak beldenin geçmişte, imar planı olmadan gelişmesi, fiziki yapıyı etkilemiş, Yapılan binalarda estetik olmaması görüntüyü olumsuz etkiliyor. Yoncalı da binaların özellikle dış cepheleri için bir standart belirlemeli standartlara uyularak yapılası, görsel bir güzellik katacaktır.
Eskişehir, Afyon ve Kütahya, turizm bölgeleri için, bir "ESTETİK KURUL" oluşturmalıdır. Çünkü Altıntaş hava alanının hizmete girmesi ile birlikte, bölge Termal Turizm merkezi olabilir. O nedenle de Estetik Kurulun temel değerlendirme zemini, sunulan projelerin ve çağdaş tasarım ortamının bağlamsal nitelikleri olmasını sağlayacaktır. Burada bağlamsallık kavramı salt fiziksel çevre ile kısıtlı olamayan, zamana yönelik bilinçliliği, kültürel zemine yönelik sürekliliği ve dönüşümleri içeren genel bir kavram olarak ele alınmalıdır.
Ayrıca kurul, yapıların kentsel ifadelerini, evrensel ölçütlerle oluşan doluluk, boşluk, ölçek, oran, renk, uyum, karşıtlık, özgürlük ve referans verme gibi değerleri kendi özgün bağlamları içinde, o bağlamın getirdiği esneklik ve farklılıkları da gözeterek değerlendirmeli ve alınan kararların uygulanıp uygulanmadığını da sürekli izlenmelidir.
Kütahya, Turizm Mastır Planı var mı bilinmez ama Yoncalı gibi termal merkezlerinin, Turizm Mastır Planı mutlaka yapılmalıdır. Plan yapılmadan önce, ildeki doğa, doğal çevreler, kültürel ve tarihi miras Merkez İlçe, ilçeler, beldeler ve kırsal kesim bazında çok iyi değerlendirilmeli ve veriler toplandıktan sonra, tüm yörelere hitap edecek bir şekilde gerçekleştirilmelidir.
Elbette Yoncalı da, yapılaşma ve hizmet açısından, örnek tesisiler de var. Yoncalı Termal Turizm Merkezi'nde, Sağlık Bakanlığı'na ait 200 yataklı Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Hastanesi bulunmaktadır. Kaplıca merkezinde 73 oda ve 180 yatak kapasiteli 4 yıldızlı Yoncalı Termal Otel ve kür merkezi ile 4'er kişilik 37, 2'şer kişilik 20 apart, Belediye belgeli otel ve moteller, 4 hamam, 3 kapalı, 2 açık havuz var.
YONCALI TERMAL OTEL, estetik açıdan da örnek bir tesistir. Açık ve kapalı yüzme havuzları görülmeye değer. Amacı, bölgenin termal imkânlarından, sürekli yararlanmak isteyenler için, yaz kış istifa etmelerini sağlamaktır. Modern konaklama imkânları ve havuzları ile harika bir tatil ve şifa olanağı sunuyor.