
4-Mustafa KANTARCI (GÖZLEM)
ÜNİVERSİTELER VE KALİTE
İzmir' de, bir sohbette Eskişehir'deki Üniversiteler de konu edildi. Çok olumlu görüşler yanında, eleştiri de yapıldı. Bu eleştirilerden biri de "Açık Öğretim Fakültesi" idi. Bu Fakültenin, Eskişehir'deki her iki üniversitemize de zarar verdiğini, mezunlarının iş bulmada güçlüklerle karşılaştıkları da söylendi.
Elbette bu hususlardaki olumsuzlukları, en iyi her iki üniversitemizden mezun olan öğrenciler bilir ama Açık Öğretim Fakültesi' nin, üniversiteye dönüştürülerek, Anadolu üniversite bünyesinden ayrılması, mezunlarını, bu alanda rahatlatacaktır. İş bulmalarında da engel teşkil etmeyecektir.
Yalnız Eskişehir'deki üniversitelerimiz değil, ülke genelindeki üniversitelerimiz üzerine de çok sözler söyleniyor. Elbette çok iyi bir noktaları da var. Eğer ille de eleştirmek isterseniz, bahane bulacağınız bin tane neden var. Üniversitelerimizle ilgili en iyi değerlendirmeyi, uluslararası değerlendirme ölçümleri ve reyting sıralamaları yapıyor.
Prof. Dr. Bilgehan Ögel de bu gelişmeleri çok yakından izliyor. Yapmış olduğu tespitlerde, Son iki yıldır, üniversite sıralaması konusunda en kapsamlı çalışma Cybermetrics Lab. Tarafından yapılan çalışmalara dikkat çekiyor. Bu çalışmada, 15.000 üniversite değerlendirilmekte ve ilk 4.000'i sıralanmaktadır. Çok fazla sayıda üniversitenin değerlendirilmesi dolayısıyla, Webometrics sıralaması, daha önce yapılmış olan "Jiaotong Üniversitesi" (Çin sıralaması olarak da bilinmekte) ve "THES-QS" sıralamalarına göre çok daha kapsamlıdır. Üstelik, Webometrics sıralaması ile Çin sıralaması örtüşmekte, ilk 50 üniversite hemen hemen aynı sırada yer almaktadır. Bu incelemede, Google verileri kullanılmakta ve belirli sınıflandırmalar sonrası puanlama yapılmaktadır. Sınıflandırmalar dört ana başlık altında toplanmaktadır:
" BİLİMSEL İÇERİK"(Google Scholar" tarafından sergilenen ve o kuruma ait bilimsel yayın sayısı, atıf sayısı ve diğer akademik verilerin boyutu), "BİLİMSEL İÇERİKLİ DOSYALAR" (doc", "pdf", "ppt" ile biten ve bilimsel formatlı dosyaların boyutu ve sayısı.) "GÖRÜNÜRLÜK" ( Kurumun sayfalarına diğer internet sayfalarından verilen bağlantılar.) "BOYUT"( Google, Yahoo, Livesearch gibi arama motorları tarafından taranan sayfaların sayısı.) değerlendirmelerde önemli verilerdir.
Webometrics çalışmasına göre, 2008 yılında ilk 500 üniversite içine 3 Türk üniversitesi girebiliyor. Dünya sıralamasında, ODTÜ 390. olarak birinci sırada yer alırken, Boğaziçi 455. Bilkent ise 489. olmuş. Türkiye'nin ilk 1000 içinde 8 üniversitesi var Dünya üniversiteleri başarı sıralamasında Türkiye 30. sırada yer alarak oldukça önemli bir başarı elde ediyor. Macaristan, İsviçre, Yunanistan gibi Avrupa ülkelerini, dünyada ise Güney Kore, Arjantin, Yeni Zelanda ve Hindistan gibi ülkeleri geride bırakıyor Üniversitelerimizin Avrupa sıralamasına baktığımızda, ODTÜ 166. olarak yine birinci sırada yer alırken, Boğaziçi 200. Bilkent ise 217. sırada bulunuyor. Özet olarak, Türk üniversiteleri, yıllar boyunca ihmal edilmelerine, kendilerine ayrılan kısıtlı kaynaklara karşın, araştırma ve eğitim alanında ülkelerini en iyi biçimde temsil etmektedir.
İlimizde Anadolu üniversitesi, ilk 5000 üniversite içinde 1125. Bu sıralamada
Bu sırlamada, bilimsel yayın değil, Açık öğretimde kayıtlı öğrenci sayısı ve Google, Yahoo, Livesearch gibi arama motorları tarafından taranan sayfaların sayısı etkili olmuştur.
Osman Gazi Üniversitemiz ise kıt imkânlara rağmen 3549. sırada yer almıştır. Ancak Türkiye'de, ESOGÜ 227 yayınla 26, Anadolu Üniversitesi ise 87 yayınla 34 ncü sıradadır Aslında ESOGÜ, "Bilimsel içerik", "Bilimsel içerikli dosya", açısından ülkemizde pek çok üniversitenin önündedir. Ancak bu başarılarını, ulusal ve uluslararası alanda yeteri kadar duyuramamaktadır.
Elbette her iki üniversitemizin, elde ettiği sıralama küçümsenmemelidir. Ancak yeterli de değildir. Her iki üniversitemiz de, bilimsel yayın sayısı, atıf sayısı ve diğer akademik verileri ve bilimsel formatlı dosyaların boyutu ve sayısı açısından, daha ciddi çalışmalar yapmak zorundadırlar. Bu alandaki çalışmaların, daha verimli olması için, akademik hiyerarşi de bilimsel içerikli çalışmalar ve dosya boyutları mutlaka dikkate alınmalıdır.
Yapılan değerlendirmelerde, üniversite çevre, özellikle de kurum/kuruluşlar arasındaki işbirliği dikkate alınmıyor. Oysa bu alandaki verileri değerlendirmesi, hem üniversitelere, hem de toplumu çok şey kazandıracaktır.