Ergenlik çağımdan itibaren başlamış olduğum Kur’an ilgim ve araştırma sürecimde sürekli olarak çözemediğim konulardan biri normal ve boy abdesti konularıydı. Elli yıla yakın Kur’an bilgim ve Din dediğimiz bütün muhkem /değişmez ana hükümler çerçevesi yanında belirlemiş olduğum “Kur’an’ın temel Ruhu” temelinde de durumu sürekli gözden geçiriyor ve bu arada Tevrat ile İncil’i de inceliyordum.

İniş sırasına göre Kur’an’daki surelerden 92 nci sıradaki Nisa suresi, 628 yılında vahyedilmiş ve Hz. Muhammed tarafından tebliğ edilmiştir. İlk defa abdest ifadesi de bu surenin 43 ncü ayetinde geçmiştir.  

Nisa-43. Ey İman edenler! Ne konuştuğunuzu bilmeyecek kadar sarhoşsanız ve yanlarınıza yatacak kadar cünub halinde (iyice sinirli, gergin ve kafanız çok karışık ve meşgulse, uyku sersemi durumunda) iseniz,  bilinciniz ne söylediğinizi iyice bilecek duruma gelinceye /bu durumu üzerinizden atıncaya kadar /bu halinizden çıkıp normal bilinç açıklığında oluncaya kadar salâta (Toplu halde Sosyal dayanışma, yardımlaşma toplantı ve toplumsal faaliyetlere, bazen birlikte Kur’an eğitimine ve /veya Namaza) yaklaşmayın, bekleyin ve yolcu da değilseniz bu arada abdest alın. Ayrıca cinsi münasebette bulunmuşsanız /seviştiyseniz ve kafanız hala karışık ise, seferde iseniz veya su kullanmanız size zarar verecek özellikli bir hastalığınız varsa veya büyük tuvaletinizi /gaita çıkışı yapmış ve normal bir abdest almak üzere su bulamamışsanız, teyemmüm edip öyle abdest alın. Yani ellerinizle temiz ve kuru bir toprağa dokunup yüzünüzü ve kollarınızı sıvazlayın /mesh edin. Merak etmeyin Allah, affeden ve günahları örtendir.

Bu ayete kadar geçen 18 yıllık süre içerisinde, yeni bir usüle göre abdest alma olmamış ve Hz. Muhammed’e iman edenler İsrailoğulları gibi, dua etmek üzere bir mabede girmeden önce el ve ayaklarını yıkarlar, ağız, yüz, kulak ve enseleri de kirli ve tozlu ise oralarını da yıkarlar, cinsi münasebette bulunmuşlarsa Gusül abdesti denilen boy abdesti alırlardı.

Levililer-15 /16. “’Eğer bir adamdan meni akarsa, bedeninin tümünü yıkayacak Güsul abdesti alacak ve akşama kadar kirli /murdar sayılacaktır.

çıkış-30 /19. (Sunağa /mezbaha girmeden önce) Harun’la oğulları ellerini, ayaklarını orada yıkayacaklar.

Hıristiyanlar ise zaten vaftiz ismi altında her yeni doğan çocuğu özel bir törenle yıkamaktaydılar. Ancak, görüyoruz ki, Hıristiyanlıkta kiliseye gidenler, hem temiz ve yıkanma yanında, temiz kıyafetli de olmaktadırlar.

Nisa-43 ncü ayete baktığımızda, özellikle sosyal dayanışma ve yardımlaşma toplantısına /salata katılmaya karar verildiğinde hem bilincin açık olması, hem de ne konuştuğunu karıştıracak kadar kafanın herhangi bir nedenle karışık olması durumunda (buna cinsi münasebette yeni bulunma hali de dahil), abdest alınması veya teyemmüm edilmesi istenmektedir. Ayetin son cümlesi ile de bunu uygulamamanın günah olacağına dikkat çekilmektedir. Bu toplantı sırasında vakit kalır ve şartlar uygun olduğunda da bazen sadece Kur’an anlatılır, bazen de A’raf-55 nci ayette değinilmiş olduğu üzere “Tezarrulu dua” denilen namaz kılınırdı.

Bu konuda Hz. Muhammed şu sözü söylemiştir; “Sizden biri geceleyin kalkınca Kur`an diline dolaşıp ne dediğini anlamamaya başlayınca hemen yatsın-Kütubu sitte-917”. Hz. Muhammed, başka bir sözünde, her salât için abdest alınmasını söylemiş ve dolayısıyla da abdest bozulması diye bir şeyin olmadığı anlaşılmaktadır. “Enes, Resulullah’ın her salât için abdest aldığını söylemişti-Kütubu Sitte-2667”.

Yukarıda belirttiğim gibi abdest kelimesinin ilk defa geçmiş olduğu Nisa-43 ncü ayette, bunun nasıl yapılacağı açıklanmamıştır. Buna yönelik tek açıklama 112 nci iniş sırasında bulunan Maide suresinin 6 ncı ayetinde ancak yapılmıştır. Bu surenin ise 631 veya 632 yılında vahyedilip, Hz. Muhammed tarafından tebliğ edildiği ileri sürülmektedir.

Maide-6. Salâtta /sosyal dayanışma ve yardımlaşma toplantısında bulunacağınız zaman yüzünüzü ve dirseklere kadar kollarınızı yıkayın. Başınızı ve topuklara kadar ayaklarınızı sıvazlayın /mesh edin. Eğer cünüp iseniz /herhangi bir nedenle dikkatinizi toplayamayacak ve ne konuştuğunuzu bilemeyecek kadar bilinciniz-muhakemeniz karışık veya uyku sersemi iseniz düzelmeyi (fettahharu) bekleyin. Hasta veya yolcu iseniz yahut tuvaletinizi gaita çıkararak /büyük aptes şeklinde yapmışsanız, yahut kadınlarla cinsel ilişkide bulunmuş ve su bulamamışsanız, normal abdest niyetine ellerinizin avuç içlerini temiz bir toprağa dokundurarak, yüzünüzü ve kollarınızı sıvazlayarak teyemmüm edin. Allah size güçlük çıkarmak istemiyor, ancak sizi temizlemek ve üzerinizdeki nimetini tamamlamak istiyor. Olur ki minnet duyar ve teşekkür edersiniz /şükredersiniz.   

Dikkat edilirse ayette yüz ve dirseklere kadar olmak üzere kolların yıkanması, başın ve ayakların ise sadece su ile silinmesi /mesh edilmesi istenmektedir. Abdestin bu 4 hareketinin kaç defa yapılacağı ile ilgili herhangi bir sayı belirtilmemiştir. çünkü Beşer’in sayı tutturmayı kolayca hedef haline getireceğini ve böylece konsantrasyonunu bozacağını yaratan Allah bilmektedir. Kur’an’ın bu açıkça tarif etmesine rağmen, yaklaşık 14 asırdır abdestin nasıl alınacağı konusunda bile ortak bir görüş oluşmamıştır.

Bu konuda Peygambere atfedilen şu söz bulunmaktadır; “Ebu Cafer`e –ki Muhammed el-Bakır`dır- dedim ki: “Cabir, sana Resulullah`ın uzuvlarını birer birer, ikişer ikişer veya üçer üçer yıkayarak abdest aldığını söyledi mi?” Bu soruma: “Evet!” diye cevap verdi.”-Kütubu sitte-3612.

Buna göre, demek ki, abdest sırasında yıkama belli sayıda değil, her kişiye göre farklı olabilir. Kur’an ise asgariyi bildirir ve bunu da yeterli görür. Ancak her kişi kendi kirlilik durumuna göre ister ve gerekli görürse ek yerleri yıkayabilir veya silebilir. Fakat bu eklemelerin din kuralı haline getirilmesi veya dayatılması yanlış olacaktır ve maalesef olmuştur.

Haftaya aynı konuya devam etmek üzere, inşallah.

NOT-1: Şu kitaplarımın gelirleri ile Eskişehir Tıp öğrencilerine burs veriyoruz. Almanızla bize destek olursanız, öğrenci sayımız artacaktır: “DİN VE BEYİN”, “TüRKçE KUR’AN”, "KUR’AN KADINI KORUYOR", "İSLÂM'IN ŞARTI SADECE 5 DEĞİL", "OKU! KONULARINA GöRE KUR'AN AYETLERİ" ve "KUR'AN'IN KULU KöLESİ MEVLANA".

NOT-2: 7 MART 2018 çarşamba günü saat 17.30-19.00 arasında özdilek Sanat Merkezinde inşallah halka açık "KUR'AN SOHBETİ" nde olacağım.