Arkadaşlık üzerine yapılan çalışmalarda genellikle kişilerin bir ortak ilgi alanlarının veya konularının olması gereğinden söz edilir. Yapılan araştırmalar da genelde böyle bir paylaşılan ilginin olduğunu gösteriyor. Belli bir tematik paylaşım üzerine başlayan yakınlaşma karşılıklı sevgi ve beğeninin olduğu bir arkadaşlığa doğru gelişebilir. Hangisinin önce geldiği değişebilmekle birlikte ilgi alanları ile arkadaşlık bağlarının biri diğerini tetikleyerek ilişkinin çeşitlenip zenginleşmesi beklenen bir gelişmedir. Diğer yandan kişiler arasında bir ortak ilgi alanının ve bilgi-deneyim-iş paylaşımının olması, bunun devamında kendiliğinden bir arkadaşlık ilişkisinin oluşacağı sonucunu doğurmaz.
Arkadaşlar arası ortak ilgi spordan modaya, teknolojiden eğlenceye kadar çok çeşitli alanlarda olabilir. Düşünsel veya dinsel inanç gibi alanlardaki ortak ilginin arkadaşların yaşamını bir bütün olarak örtmesi nedeniyle arkadaşlığın boyutları çok farklı konulara yaygınlaşabiliyor. İnanç temelli arkadaşlıklar, örneğin pul toplama veya fotoğrafçılık gibi bir temaya göre arkadaşlığı çok daha sıkı bağlarla örebiliyor. Bu nedenle ekonomik işletmelerdeki ortaklıkların bir bölümünde kuruluş öncesine dayanan inanç –ayrıca buna eklemlenmiş etnik kültür– temalı arkadaşlıkları görmek hiç şaşırtıcı değildir.
Ortak ilgi alanlarının birden fazla olması, arkadaşlık ilişkisini bir yandan çeşitlendirirken diğer yandan da daha sağlamlaşmasına yol açar. Çeşitlilik, biteviye aynı konularla ve işlerle uğraşıyor olmanın yeknesaklığını giderecektir. Fakat resmin tamamı bundan ibaret de değil. Dar ve kapalı bir dünyada insanlar belli bir ilgi alanında aynı ritüelleri gerçekleştiriyor veya benzer faaliyetlerde bulunuyor olmaktan şikâyet etmeyebilirler.
Günümüzün değişken ve albenili dünyasından pek çok faktör kişisel ilgimizi çekmek için ‘çaba gösteriyor.’ Durmaksızın yeni ilgi alanları ortaya çıkıyor veya var olanlar değişip çeşitleniyor; bunlara zaman ayırmak istediğimizde arkadaşlığın ‘ortak zamanından çalmak’ veya arkadaşla birlikte yeni ilgi konuları geliştirmek durumunda oluyoruz. Bu çağın hızlı değişim özelliği arkadaşlık adına hem bir fırsat hem de bir tehdit olabilir.
Geleneksel arkadaşlık teorileri bu ilişkinin temel değerleri arasında ortak ilgiyi vurgulamakta gayet dikkatliler. Ortak ilginin arkadaşlığa dayanak olduğu unsurlardan biri birlikte zaman geçirmek ve ortaklaşa bir şeyler üretmek veya tüketmektir. Bu unsurlar genelde kolaycı biçimde ortak ilgi alanına yerleştirilmeye çalışılır. Hâlbuki arkadaşlar farklı ilgi alanlarına sahip olarak, ama birbirlerinin ilgilerini paylaşma çabası göstererek de birlikte zaman geçirebilir, üretebilir veya tüketebilirler.
Ayrıca farklı ilgi alanlarını paylaşmak arkadaşları geliştirici etki de yapabilir. Bu nedenle ortak ilgi alanının zorunluluğu, arkadaşların paylaşım ve öğrenme konusunda kendilerini ne denli geliştirmiş oldukları ile ilintilidir. Farklı ilgi alanlarının paylaşılması, arkadaşlığı tek seslilikten ‘senfonik müzik’ mertebesine terfi ettirir. Özetle; Bilgi Çağı’nda arkadaşlık, –pek çok özelliği yanında– bir yaşam boyu, kesintisiz öğrenme kurumudur.
Karşılıklı sevgi ve ortak ilgi, –sadece bu ikisi– zorunlu olarak arkadaşlığa yol açmaz. Olsa olsa arkadaşlık yolunda destekler ve katkılar oluşturur. Arkadaşlığın gerek şartlarından bir diğeri sevginin zeminini oluşturduğu paylaşımlardır. Paylaşım samimi ve olumlu bir hava içinde duygu ve düşüncelerin karşılıklı iletişimidir.
Paylaşım konusunda sıklıkla yapılan hatalardan biri bu iletişimi sadece belli konulara, örneğin ortak ilgi alanlarına sınırlı kılmaktır. Hâlbuki duygu ve düşünce paylaşımı arkadaşlığın mümkün olabilen tüm alanlarında geçerli olabilmelidir. Bir diğer sıkıntılı nokta ise iletişim kurmanın zor veya imkânsız olduğu durumlarda zihinsel paylaşmanın da kısıtlanmış olmasıdır. Gerçek arkadaşlar iletişim kuramadıkları durumda diğerini ‘yokmuş’ gibi yaşamazlar; onu zihinsel (duygu ve düşünce) olarak yaşamayı sürdürürler. Buna –isterseniz– hatırlamak ve özlemek diyebiliriz.
