
Gazi Özdemir
BOŞANMA KONUSU
Aile birliği, maddi ve manevi yönlerden eşleşme yoluyla birliği sağlamanın önemli basamağıdır. Bu basamağı başaranların daha kolay Allah'ın tekliği diye tanımladığımız TEVHİD aşamasına ulaşmaları nedeniyle KUR’AN’da aile birliğine ve evlenmeye önem verilmektedir. Dolayısıyla evlilik, tam bir eşleşmeyi, diğer bir ifade ile ikinin birliği başarısını sağlayabilmenin sınav araçlarından biri olmaktadır.
Ancak Allah’ın onlardan beklemekte olduğu bu eşleşmeyi, birliği sağlayamayanlar, artık olumsuz /negatif enerjili bir hale gelmiş ev ortamı nedeniyle “İlâhî yaratılış projesi”ni olumsuz etkilemesin diye boşanmayı önermektedir. Nisa-128. ayete baktığımızda, daha önceleri hiçbir söz hakkı tanınmayan kadına, boşanma kararı verme özgürlüğünün verilmiş olduğunu görüyoruz.
Nisa-128. örneğin; bir kadın kocasının geçimsizliğinden, hırçınlığından yahut kendisini ihmal etmesinden endişe ediyorsa ve boşanmayı düşünmeğe başlamışsa ve eşi ile konuşup veya başkasının araya girmesi ile aralarını tekrar düzeltirlerse onlara artık bir günah olmaz. Bilesiniz ki, anlaşma ve aile birliğini koruma çok daha hayırlıdır. Böylece bencil ve kıskanç davranmaya eğilimli olan insan yapısını kırar, karşılıklı olarak birbirinize saygı gösterip iyi geçinmeye devam ederseniz ve Allah'a karşı takvanızı sürdürürseniz, elbette Allah yaptıklarınızdan haberdardır.
Bu ayet yanında, Bakara-226 ve 227. ayetlere de baktığımızda, tarihte ilk olumlu kadın devrimi Kur’an ve dolayısıyla da Hz. Muhammed, ikinci kadın devrimcisi ise Gazi Mustafa Kemal Atatürk olmuştur.
Bakara-226. Eşlerini boşamaya karar vermiş olanlar ve birbirlerine bildirenler daha sağlıklı bir karar vermeleri için, düşünme süresi olarak dört ay (üç aybaşı kanaması dönemi) beklemeli ve eğer bu süre içinde vazgeçip sorunlarını çözerlerse Allah bağışlayandır /Gafur ve sevgisi ile merhameti oldukça bol olandır /Rahim’dir. 227. Bu müddet içinde boşanmaya kesin karar verirlerse ve sorun oluşturmazlarsa bunda bir günah yoktur. çünkü Allah herşeyi işiten ve bilendir.
Ayette 4 ay beklenmesinin önerilmesinde birinci amaç, taraflara düşünme ve kararı kesinleştirme süresinin verilmesi, ikinci amaç ise, Bakara-228. ayette belirtilmiş olduğu gibi, hamile olup olmayışın kesin belirlenmesi olmaktadır. Boşanma kararı kesin ve bunu zorunlu kılan apaçık bir neden de varsa ve yapılacak gebelik testine göre, bu beklemeye de artık gerek kalınmamaktadır diyebiliriz. Aynı bekleme önerisi Talak-1. ayette de yapılmış ve kadının zor durumda bırakılmaması da istenmiştir. Bu duruma göre de boşanma kararından dolayı kadının dövülmesi veya öldürülmesi oldukça büyük günahlardan olmaktadır.
Bakara-228. Boşanan kadınlar, başka biriyle evlenmeden önce, hamile olup olmadıklarının kesin anlaşılması için üç aybaşı kadar bir süre beklemeli. Allah'a ve Ahret gününe inanıyorlarsa hamileliklerini gizlemeleri helâl olmaz. Erkeklerin kadınlar üzerinde hakları, kadınların da erkekler üzerinde hakları vardır ve bu hakları adalet ölçüsünde eşittir ve bulundukları yerin bilinen örfüne uygun biçimdedir. Yine de bilinsin ki erkeklerin, bir evi geçindiren kişiler olmaları sebebiyle tekrar evlenme ile ilgili son kararı vermede öncelikleri vardır. Şunu da iyice bilin ki, Allah, her şeyden üstün ve her şeye hakim olandır.
Talak-1. Ey Peygamber! Kadınları boşayacağınız zaman, iddet /aybaşı kanaması sürelerini gözetin ve bu süre iyice hesaplansın. Rabbinize inanın ve tavsiyesine uyun. Kanıtlanmış yasal olmayan bir ilişki olmadıkça, boşanan kadınları hamile olmadıkları anlaşılıncaya kadar /iddet süreleri bitinceye kadar evlerinden ayırmayın, oturmaya devam etsinler. İşte bunlar Allah'ın sınırlarıdır. Kim Allah'ın sınırlarını aşarsa, şunu bilsin ki, ancak kendi nefsinin zararına hareket etmiş olur. Bu sınırlar belirtiliyor, çünkü hiç bilemezsin, Allah bu bekleme sırasında bir bakarsın olumlu bir durum ortaya çıkarıverir.
Hatta boşanma işleminin tatlılıkla ve sorunsuz gerçekleşmesini garantilemek için, Talak-2. ayet ile cinsiyeti belirtmeksizin 2 şahitli yapılması önerilmektedir.
Talak-2. Boşanan kadınlar iddet sürelerini doldurdukları zaman, evliliğinize devam edecekseniz örfünüz ne gerektiriyorsa öyle davranın, yok eğer boşanmaya kesin karar verdiyseniz yine örfün gerektirdiği gibi ayrılın. İçinizden sözüne güvenilir iki kişiyi de bu işleminize şahit edin. Kendiniz de Allah’ı gözeterek dürüst davranın. Bu söylediklerimiz, Allah'a ve ahret gününe inananlar için bir öğüttür. Ve her kim Allah'a karşı takva içindeyse, Allah ona sıkıntıdan çıkacağı mutlaka bir çıkış yolu yaratır.
Dikkat edilirse, burada şahitlerin cinsiyetlerine değinilmemiştir. Ancak Nisa-35. ayette, her iki taraftan birer şahit ifadesi bulunmaktadır.
Nisa-35. Olur da bu aşamalardan sonra eşler arasındaki bir huzursuzluk, yukarıdaki girişimlere rağmen çözülmez, devam eder ve boşanma aşamasına gelirlerse, erkeğin ailesinden ve kadının ailesinden birer kişi bularak, aileyi barıştırmaya çalışın. çiftler barışmaya çalışsınlar, çünkü Allah onların barışıp tekrar bir araya gelmelerini arzu eder. çünkü O, her şeyi en iyi bilen ve haberdar olandır.
Boşanmış eşlerin tekrar evlenme kararı vermelerinde, son kararı verme sorumluluğu, yani bir nevi ailesini geçindirme sözünü verme, Bakara-228. ayete tekrar baktığımızda erkeğe tanınmış olduğunu görmekteyiz. Kadının boşanma nedeniyle zor duruma düşmesini engellemek üzere olan muhkem /değişmez ana hükmü Nisa-20. ayette mehir konusu şeklinde vurgulanmıştır.
Nisa-20. Bu arada eğer nikâhlı eşinizden boşanıp, başka bir kadınla evlenmek istediğinizde, boşanmak istediğiniz eşinize, mehir olarak büyük miktarda mal vermiş olsanız bile, o maldan hiçbir şeyi geri istemeyin ve zorlamayın. Hele iftira edip, büyük bir günah işlemiş gibi suçlayarak ona verdiklerinizi geri almaya kalkışmazsınız değil mi?
Şimdiye kadar olan ayet ve açıklamalarımıza göre boşanma, evlenme gibi normal yaşamın birer uygulamalarıdır. Boşanmanın kaç defa olacağına yönelik Bakara-229. ayetteki öneri, muhkem değil, müteşabih, yani her toplumda ve zamanda farklı olabilecek bir öneridir. Ve görüldüğü gibi Kur’an’da “3 defa boş ol” demekle olabileceğine yönelik bir ifade bulunmamaktadır.
Erkeğin eşine “Anneme benziyorsun” diyerek onu boşamaya kalkışma geleneğine “Zihar” denmekte ve Ahzab-4 ve Mücadile-2. Ayetlerle kötü bir adet denilerek iptal edilmiştir.
NOT-1: Şu kitaplarımın gelirleri ile Eskişehir Tıp öğrencilerine burs veriyoruz. Almanızla bize destek olursanız, öğrenci sayımız artacaktır: "DİN VE BEYİN", "TüRKçE KUR'AN", "KUR’AN KADINI KORUYOR", "İSLÂM'IN ŞARTI SADECE 5 DEĞİL", "OKU! KONULARINA GöRE KUR'AN AYETLERİ" ve "KUR'AN'IN KULU KöLESİ MEVLANA".
NOT-2: 10 Ocak 2018 çarşamba günü saat 17.30-19.00 arasında özdilek Sanat Merkezinde inşallah halka açık "KUR'AN SOHBETİ" nde olacağım.